| Jongeman: |
[tegen de ambtenaar, licht spottend]
Zojuist nog noemde u ook Mahler in uw rijtje.
|
| |
Jongeman loopt naar de ambtenaar toe.
|
| Ambtenaar: |
Ach nu ja, Beethoven, Mozart en Wagner, dat is maar zo een losse
aanduiding. Maar dat kaliber, dat zoeken we, dat mensen aan dat niveau komen
willen we bevorderen.
|
| Lid CGO: |
[in een gemelijk terzijde naar het publiek]
... zolang-ie maar geen schreeuw in de partituur doet, bedoelt ze.
|
| sample |
krijs Blixa zwelt even aan.
|
| Mevrouw: |
[tegen het CGO-lid, vergoeielijkend]
Nu ja, daar hebben ze die jarenlange studie toch ook niet voor gedaan? Om te
schreeuwen, bedoel ik?
|
| Jongeman: |
[tot de ambtenaar, hartelijk lachend]
Wat een nobele doelstelling, niveaubevordering! En dat kan via uw subsidiesysteem,
gelooft u?
|
| |
Jongeman buigt zich, pakt wat papieren op die rond de ambtenaar op de grond
liggen en bekijkt die. De ambtenaar houdt gepikeerd haar hand op om de papieren
terug te eisen.
|
| sample |
rits rits - bladeren
|
| |
. De jongeman maakt een revérence met in zijn zwierende rechterhand de
papieren, geeft ze aan de ambtenaar terug.
|
| Jongeman: |
[vals-bedachtzaam, de woorden proevend]
Een toepasselijke opsomming, trouwens... Beethoven, Mozart, Wagner;
Beethoven, Mozart, Wagner...
|
| Mozart: |
[knipt het licht op het montagetoneel aan, kijkt naar beneden]
Riep u mij?
|
| Jongeman: |
[steeds sneller, ritmisch]
"Beethoven, Mozart, Wagner", "Beethoven, Mozart, Wagner..."
Maakt samen: BMW...Degelijk, Duits, en duurzaam. Prijzig ook. Dat geldt zowel
de concertkaartjes als de auto, is dat toeval, denkt u? A propos, u rijdt er
zelf een?
|
| muziek |
fragment van Einstürzende Neubautens NNNAAAMMM, met veel
dukke-dukke-duk, dukke-dukke-duk van dieselmotoren, zwelt aan.
|
| Jongeman: |
[lacht; dan, opgetogen om zijn vondst]
Motor Music Machine, dat wilt u!
|
| muziek |
Einstürzende Neubauten, Blixa zingt:
Motor Music Machine,
|
| |
De jongema loopt onderwijl heen en weer, tikt op glazen en tegen het
montagetoneel, trommelt op de gong, strijkt langs metaal, wappert met
papier, slaat op zijn lichaam - kortom, maakt muziek. Al sprekend wordt hij
lyrisch.
|
| muziek |
Das Lied schläft in der Maschine,
Motor Music Machine,
Das Lied schläft in der Maschine,
Motor Music Machine
|
| Jongeman: |
In elke machine slaapt een lied. Je moet alleen een truc, een strategie,
een techniek zien te vinden om de muziek eruit te halen, haar aan het ding
te ontlokken, een voorwerp tot zingen te verleiden... Je moet nieuwsgierig
zijn.
|
| |
Mozart doet het licht aan, gaat op de rand van het montagetoneel zitten,
kijkt zeer geïnteresseerd toe.
|
| |
Op het scherm zijn korte fragmenten uit Neubauten-video's te zien, waarin
de bandleden zich op de meest uiteenlopende voorwerpen storten om muziek te
maken. Mevrouw gaat op de cellokoffer van het CGO-lid zitten en kijkt
belangstellend naar de video.
|
| Jongeman: |
...Willen weten hoe het klinkt als je met een hamer op een aambeeld
slaat, met een gulden over een winkelwagentje krast, met een strijkstok op het
water petst of grindemmertjes leeg strooit op een drumvel. Willen ontdekken
hoeveel beats per minute een oor kan verdragen, en wanneer de hartslag zich
voegt naar een ritme.
|
| Mozart: |
[instemmend]
Iets nieuws scheppen, daar gaat het om; de grenzen van de muziek verkennen.
|
| muziek |
NNNAAAMMM valt langzaam weg.
|
| Jongeman: |
[staat plots stokstijf stil tegenover de ambtenaar]
Maar dat wilt u allemaal niet. U wilt ordentelijke muziek. U wilt
tópkunst.
|
| sample |
dzungdzung - goedkeurend knikje
|
| Mozart: |
[tegen allen beneden op het toneel]
Het is een misverstand te denken dat muziek zich zomaar geeft, dat doen alleen
de sletten onder de muziek: de muzak en de eendagshitjes. Alle goede muziek
vergt een leergang en een wilsdaad: de wens haar te begrijpen. Een open oor.
|
| |
De recensent knikt opgelucht.
|
| sample |
dzungdzung - goedkeurend knikje
|
| |
Mozart staat kordaat op en doet het licht uit.
|
| Mevrouw: |
[staat op van de koffer; vraagt - onzeker of ze het allemaal wel goed
begrijpt - aan het CGO-lid]
Maar... het mag toch wel móói zijn, ondertussen? Een streling
voor het oor?
|
| Lid CGO: |
Het móet juist mooi zijn, mevrouw, en opwindend tegelijk. Anders
is er geen klap aan. Herrie maken kan iedereen.
|
| Voice-over: |
Wanneer een romanschrijver, of degene die daarvoor door wenst te gaan,
beweert: "Lezen is een intellectuele activiteit en de betovering, de
vervoering en de tranen laat ik over aan Walt Disney, MGM en Joop van den
Ende," dan zullen toekomstige generaties hem in het vagevuur vragen:
"Waar was jij toen wij betoverd wilden worden? Er waren alleen MGM,
Joop van den Ende en Walt Disney, wij hadden geen andere keus."
|
| |
Mevrouw knikt instemmend, bijna opgetogen.
|
| sample |
sample klop - hand op borst
|
| |
De jongeman wordt gaandeweg boos. Hij staat als een kemphaan tegenover de
ambtenaar, bovenlichaam voorover gebogen, armen naar achter gespreid.
|
| Jongeman: |
U wilt muziek die staat als een huis, muziek die aanvallen,
aanrijdingen en krassen kan weerstaan, die onaantastbaar is geworden, door
iedereen geapprecieerd maar niet voor iedereen betaalbaar is...
|
| sample |
pfffff - vermoeide zucht (lid CGO)
|
| Jongeman: |
[wijst met priemende vinger]
U wilt geen muziek met een lichaam, u wilt een corpus. Een canon. U wilt een
cultureel kanon promoten. Een tank met status, die al het andere verpletterd
achter zich laat.
|
| muziek |
dukke-dukke-duk - dieselmotor NNNAAAMMM
|
| Jongeman: |
[cynisch]
Maar je kunt geen BMW rijden zonder doordrongen te zijn van de wetenschap dat
je jezelf daarmee in een bepaald cultureel segment voegt. Dat je aanspraken
maakt, pretenties hebt.
|
| Jongeman: |
[zachter nu, lyrischer]
Terwijl de uitdaging nu juist is om uit te zoeken wanneer lawaai muziek wordt,
waar geluid ophoudt chaos te zijn, hoe samenhang ontstaat, wanneer een lichaam
gegrepen wordt door een melodie, een lichaam in de ban raakt van een ritme...
|
| soundbyte |
[technodreun] Dat verheft, en inspireert
|
| Ambtenaar: |
[licht verward]
Of ik in een BMW rij? Wat is dat voor een rare vraag! Daar hebben we het niet
over. De vraag is wat topkunst is.
|
| |
Er valt papier over de ambtenaar heen.
|
| sample |
[luid] rits rits - bladeren
|
| Ambtenaar: |
En hoe je bepaalt wat de potentie heeft om ooit topkunst te worden.
|
| Voice-over: |
Cultuuruitingen werken onmiskenbaar als het visitekaartje van een land.
Daarom is het zeker voor een land als het onze noodzakelijk aanwezig te zijn
op het internationale forum.
|
| |
De ambetnaar knikt heftig.
|
| sample |
[luid] dzung dzung - goedkeurend geknik
|
| Voice=over: |
Indien men in het buitenland geen belangstelling zou hebben voor onze
kunstbeoefening, onze monumenten, en de collecties in onze musea en men nooit
een film of televisieproduktie van ons zou kopen, zouden we wellicht een niet
onbelangrijke bron van inkomsten verliezen.
|
| Ambtenaar: |
Dat verheft, en inspireert...!
|
| Lid CGO: |
[roept pestend omhoog, tegen de voice-over]
Hee, u daar in de lucht, vergeet u niet een zinnetje? Iets over kunstenaars
die zich moeten bewijzen op de markt?
|
| Voice-over: |
[valt uit zijn Bloemendaal-toon]
Och hemel, ja... Dank u zeer!
[neemt zijn autoritaire timbre weer aan]
Niet dat het kunstaanbod zou moeten 'afdalen' tot de smaak van het grote
0publiek. Eerder het omgekeerde:
|
| soundbyte |
[technodreun] - Dat verheft, en inspireert.
|
| Voice-over: |
...namelijk dat de kunstaanbieders zich daadwerkelijk inspannen het
publiek 'op te trekken' tot hetzelfde niveau dat zijzelf ambiëren.
Een hoog subsidieaandeel verschaft daarvoor te weinig prikkels.
|
| |
De recensent krijgt het bijna te kwaad.
|
| Lid CGO: |
'Aanbod'. 'Aandeel'. 'Topkunst'. 'Ambassadeurs'. Vinden ze prachtig, die
ambtenaren. Maar een schreeuw geven, ho maar, daar beginnen ze niet aan. Ze
haten moderne muziek. 't Is altijd hetzelfde liedje...
|
| |
Het Concertgebow-orkestlid doet haar cellokoffer open, haalt er een pistool
uit en schiet in de lucht. Iedereen schrikt en kijkt haar perplex aan. Er valt,
meteen na het schot, een fikse stapel papieren over de ambtenaar heen.
|
| sample |
[luid en lang] rits rits
|
| Lid CGO: |
[schouderophalend]
Beleid is oorlog.
|
