BBA 2010

We worden in Nederland stelselmatig in onze privacy beknot. Nu kun je iets terug doen, door de grofste privacyschendingen van het afgelopen jaar te nomineren voor een Big Brother Award. Op 9 maart wordt tijdens een Awardsgala in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam bekend gemaakt wie er dit jaar allemaal een poedelprijs in ontvangst mogen nemen. \

Tot en met zondag 6 februari kun je via de website www.bigbrotherawards.nl nominaties indienen in vier verschillende categorieën: overheid, bedrijven, voorstellen en personen. De identiteit en gegevens van inzenders worden uiteraard niet openbaar gemaakt.

Een onafhankelijke en deskundige jury zal de nominaties beoordelen en de winnaars kiezen. De jury bestaat uit de publiciste Karin Spaink (voorzitter), Radar-presentatrice Antoinette Hertsenberg, professor Media- en Telecommunicatierecht Nico van Eijk, onderzoeker Computer Science Melanie Rieback en journalist Bart de Koning.

De vierde macht gelekt

De Nederlandse sectie van de Wikileaks-cables is sinds kort beschikbaar. Wat eruit blijkt? Dat twee topambtenaren subiet moeten worden ontslagen.

In juli 2008 adviseerde Webke Kingma de Amerikanen om een Afrikaanse rebellenleider te vermoorden. Volgens hem kon de VS het beste ‘een prijs zetten op het hoofd’ van Joseph Kony, leider van het Verzetsleger van de Heer. Ook moest de VS mensen in Congo aanmoedigen zich over Kony ‘te ontfermen’. De Amerikaanse ambassadeur noteert Kingma’s suggestie met enig misprijzen en noemt diens uitspraken ‘typerend voor de Nederlandse neiging zich bot uit te laten‘ in hun gesprekken met bondgenoten.

Kingma was indertijd directeur Midden- en Zuid-Afrika van het ministerie van Buitenlandse Zaken; momenteel is hij daar hoofd van het directoraat Europese Integratie. Nu bekend is dat Kingma dit heeft gezegd, dient hij ogenblikkelijk de laan uit te vliegen. Ambtenaren horen geen politieke moord te suggereren. Of zo’n advies aan zijn eigen minister is gericht of aan een buitenlandse ambassadeur, is bijzaak – het is een onacceptabel en fundamenteel fout advies. Ambtenaren horen de rechtsorde niet opzij te zetten en bevriende mogendheden een moord te adviseren.

Het ministerie wilde niet reageren op het nieuws, ‘omdat het om Amerikaanse ambtsberichten gaat en vertrouwelijke gesprekken. Ook wijst het ministerie erop dat ambtenaren onder de verantwoordelijkheid van de minister vallen.’ Krampachtig op de vertrouwde diplomatieke regels blijven wijzen helpt Buitenlandse Zaken niet. Die regels zijn door de publicatie van dit ambtsbericht doorbroken; dat is nu juist de reden dat deze kwestie ineens op straat ligt.

De standaardfrase dat ‘ambtenaren onder de verantwoordelijkheid van de minister vallen’, maakt de zaak extra pijnlijk. Buitenlandse Zaken impliceert daarmee dat Kingma indertijd met medeweten – of erger: instemming – van zijn minister opereerde. Die suggestie, inherent aan de formele regels waarop het ministerie zich nu sussend beroept, kan alleen worden weersproken door Kingma alsnog te ontslaan en zo met terugwerkende kracht afstand te nemen van diens uitlatingen.

De publicatie van dit ambtsbericht schept een nieuwe situatie waartoe Nederland zich heeft te verhouden, of we willen of niet. Ontkent het ministerie het bericht, dan maakt zij de Amerikaanse ambassadeur uit voor leugenaar. Laat de regering Kingma zitten? Dan schept zij internationaal het beeld dat Nederland een politieke moord op z’n tijd best een goed plan vindt, dan wel dat wij topambtenaren tolereren waarvan publiek bekend is geworden dat zij het recht aan hun laars lappen.

De tweede topambtenaar die moet worden ontslagen, is Pieter de Gooijer, die toevallig afgelopen week door het kabinet werd benoemd tot de Nederlandse permanente vertegenwoordiger bij de Europese Unie. In september 2009 vroeg De Gooijer – toen directeur-generaal Politieke Zaken bij Buitenlandse Zaken – de Amerikaanse NAVO-ambassadeur om vicepremier Wouter Bos onder druk te zetten in te stemmen met de missie in Uruzgan. De Gooijer had ook een leuk trucje bedacht: kon Amerika niet dreigen dat Nederland anders niet kon deelnemen aan de komende G20, de internationale economische topconferentie?

Wat is dat voor een pervers gedrag? Een topambtenaar die een buitenlandse mogendheid tips geeft om de politieke besluitvorming hier te lande te ondermijnen en zelfs met hen samenspant om onze vicepremier te chanteren? (En diezelfde man is zojuist benoemd op een plek waar-ie Nederland moet vertegenwoordigen?)

Er is gezegd dat Wikileaks heeft veroorzaakt dat diplomaten niet langer vrijuit durven spreken. Wanneer dit lek betekent dat ambtenaren voortaan hun mond niet vrijelijk opentrekken, lijkt dat me pure winst.

Rop Gonggrijp

Nadat afgelopen weekend bekend werd dat de Amerikaanse overheid de Twittergegevens van Rop Gonggrijp heeft gevorderd – alsof iemand Twitter ooit zou gebruiken voor geheim overleg – pakte De Telegraaf afgelopen maandag flink uit met een smerig, snerend en smadelijk stuk over hem. De Telegraaf noemde Rop daarin onder meer een ‘terreuractivist’.

Maarten Reijnders schreef gisteren terecht een vernietigende column over dat artikel, en mat daarin breed uit hoe hypocriet De Telegraaf was: anderhalf jaar geleden maakte dezelfde krant zich immers schreeuwend boos omdat Justitie achter een van haar journalisten aanzat, omdat die…. staatsgeheimen zou hebben geopenbaard. ‘Schande, AIVD!’ kopte de krant toen paginabreed.

De bron waarop De Telegraaf zich verliet, was Peter Siebelt. PVV-kamerlid Hero Brinkman noemde Siebelt diezelfde avond nog een ‘uitstekend onderzoeksjournalist’, maar Brinkman neemt het kennelijk even weinig nauw met de waarheid als Siebelt zelf. Siebelts verhalen hangen van complottheorieën en onjuistheden aan elkaar, en bovendien bauwt-ie andere leugenaars na; mooie onderzoeksjournalistiek.

Ik voorspel dan ook dat binnenkort een oud, verzonnen verhaal weer komt bovendrijven: Hack-Tic zou rond de Eerste Golfoorlog het Pentagon hebben gehackt, daarbij informatie over de Patriots hebben gestolen en hebben getracht die aan Irak te verkopen. Niet alleen Peter Siebelt dist dat verhaal geregeld op, ook Peter Mante doet dat. Daarbij praten ze elkaar na (of desnoods hun aliassen), wat ze vervolgens over en weer gebruiken als ‘extern bewijs’ van hun verhaal.

Afgelopen zomer heb ik dit verhaal tot in detail onderzocht – dit vanwege het geschiedenisboek over Hack-Tic en XS4all dat ik schrijf – en het is niet waar. Er is wel gehackt, maar het waren geen mensen van of zelfs maar ‘rond Hack-Tic’; deze hackers hebben geen bijzondere informatie gevonden; niemand heeft geprobeerd iets aan Irak (of enig ander land) te verkopen. Mijn conclusies baseer ik onder meer op informatie rechtstreeks van de betrokken systeembeheerders. U kunt dit verhaal derhalve als afgeserveerd beschouwen. De koe in die sloot is niet dood: die koe heeft nooit bestaan.

De Groene Amsterdammer besteedde deze week een hoofdredactioneel aan de kwestie, en wees fijntjes op de akelige ironie van de situatie waarin Rop zich nu bevindt:


Een rechtbank in de Verenigde Staten heeft nu bij Twitter om allerlei gegevens van ‘medewerkers’ van WikiLeaks gevraagd. Twitter is zo netjes geweest dit verzoek door te spelen aan Gonggrijp en de anderen. Maar dikke kans dat de VS ook verzocht hebben om gegevens bij providers, hosting bedrijven, Facebook, banken, enzovoorts. Breed schieten in de hoop iets te raken – ironisch genoeg exact het soort ‘data-mining’ waar Gonggrijp altijd voor waarschuwt.

De VS is bereid ver te gaan. De principes – rechtsstaat, vrijheid van meningsuiting – worden even ondergeschikt gemaakt aan het eigenbelang: WikiLeaks stoppen door geldstromen te blokkeren, druk uit te oefenen op internetproviders en ‘medewerkers’ te vervolgen. Het is een effectief middel: bedrijven kiezen eieren voor hun geld, burgers doen liever even niet mee uit angst vervolgd te worden.

Dat is de tweede ironie: precies om die reden besloot Gonggrijp na april 2010 juist níet verder met WikiLeaks samen te werken; hij had geen zin permanent op de vlucht te zijn voor de Amerikaanse justitie. Maar nu moet hij alsnog advocaten inhuren om te voorkomen dat hij onderdeel wordt van een strafrechtelijk onderzoek naar de vermeend criminele organisatie WikiLeaks, en loopt hij serieus risico uitgeleverd te worden naar de Verenigde Staten.

Three One strikes

De Franse ‘Three strikes’ wetgeving – wanneer een rechtenorganisatie zegt dat je hun auteursrecht schendt, krijg je een formele waarschuwing van je ISP en na drie waarschuwingen wordt je internetverbinding voor een jaar afgesloten – is sterk omstreden. Afgelopen jaar hebben al 100.000 Franse internetters zo’n waarschuwing gekregen. ISPam meldt nu dat de Franse ISPs de procedure zo kostbaar vinden, dat ze voor alle DSL-abonnees de prijs willen verhogen.

Bits of Freedom meldt vandaag dat Ziggo, en mogelijk ook andere Nederlandse providers, via een achterdeur een ‘one strike’ regeling hebben binnengehaald. DIsney en Warner hebben namelijk bedongen dat ISPs die films van hen via video on demand willen uitzenden, gebruikers die naar hun mening hun rechten schenden, meteen afsluit:


If the Customer does not respond satisfactorily to the warning letter and, in addition, does not immediately take down the content that infringes Warner Intellectual Property, the Licensee shall suspend the Customer’s ISP account until such time as the Licensee has received confirmation from Customer that Customer is no longer infringing or facilitating the infringement of Warner Intellectual Property.

Misbruik en technologie

[Voor het tijdschrift Lover, aflevering 2011-01. (Deze column verschijnt pas eind maart in druk, maar omdat-ie toch wel erg actueel is, zet ik hem nu alvast op mijn blog.)]

Eind vorig jaar werd bekend dat een medewerker van een Amsterdamse crèche een flink deel van de kinderen die onder zijn hoede waren, geregeld had uitgekleed en hen dan uitgebreid fotografeerde. Daarnaast had hij een aantal kinderen – sommigen nog maar peuters – daadwerkelijk misbruikt. Ook daarvan had hij foto’s en filmpjes gemaakt. In totaal ging het om ruim vijftig kinderen.

De politie kwam de man op het spoor nadat in Amerika iemand was gepakt die ruim tienduizend afbeeldingen van kinderporno had verzameld. Onderdeel van diens collectie was een serie waarop was te zien hoe een tweejarige peuter misbruikt werd. Een opvallende knuffel die in deze serie werd gespot, een Nijntjepop, leidde uiteindelijk naar Nederland.

De productie en verspreiding van kinderporno is ingrijpend veranderd door moderne technologie. Vroeger zat er gewoonlijk een organisatie achter de productie van zulke afbeeldingen. De foto’s en filmpjes moesten in eigen beheer werden ontwikkeld, afgedrukt en verveelvoudigd; met zulk materiaal stap je immers niet naar de fotoservice van de Hema. Tegenwoordig hoeven foto’s en films niet meer te worden ontwikkeld, kost een goede videocamera slechts een paar honderd euro, en kan de vermenigvuldiging en verspreiding via internet lopen. Elke lamlul kan nu in principe zijn eigen toko opzetten.

Akelig genoeg heeft ook de jacht op kinderporno een escalerend effect gehad. Vroeger bestond er een vrij helder onderscheid tussen producenten en consumenten van kinderporno, en kon je nog hopen dat het kijken naar zulk beeldmateriaal iemand van erger weerhield. Ook de, eh, liefhebber van het genre kon zichzelf voorhouden dat hij dicht bij de gevarenzone zat, maar godlof nog nét aan de veilige kant ervan. Hij keek dan weliswaar naar illegaal spul, maar hij deed tenminste niks. Hij bevredigde zijn lust door een verzameling op te bouwen van wat anderen hadden misdaan. Zelf een kind misbruiken wilde hij niet, of durfde hij niet. Dat ging ook hem een stap te ver. Bovendien, met wat moeite was er voldoende materiaal te vinden. Dus dat volstond.

Kinderporno is inmiddels effectief de krochten van het internet ingejaagd. Door nieuwsgroepen nauwgezet uit te pluizen kon je eind jaren negentig nog een aardige verzameling opbouwen, maar tegenwoordig is kinderporno buitengewoon lastig te vinden. Je komt het nooit ‘zomaar’ tegen. (Reden waarom het leuren met verplichte kinderpornofilters voor iedereen, zoals de politiek steeds doet, baarlijke nonsens is.)

Wie nu kinderporno op internet wil vinden, dient zich een weg te banen langs steeds duister wordende paden. Rondhangen op rare fora, soms een hint geven, meedoen met de kliek, af en toe een privéberichtje sturen naar iemand die meer lijkt te weten. Na enige tijd is het prijs: een uitnodiging voor een besloten – maar verhoudingsgewijs onschuldige – site is zijn deel. Door daar vervolgens een goede reputatie op te bouwen, kan iemand zich omhoog werken en toegang verdienen tot een nog geheimer genootschap. Waarbij als regel geldt: hoe geheimer, hoe ernstiger.

Wie zich eenmaal ergens heeft binnengewerkt, downloadt subiet alles wat daar te vinden is: pakken wat je pakken kunt, while you can. (Dat verklaart tevens de kolossale hoeveelheden kinderporno die nu vaak worden aangetroffen indien iemand gepakt wordt.) Voor een ‘promotie’ naar een betere site is echter entreegeld nodig, in de vorm van nieuw materiaal. Eerder gedownload spul voldoet daartoe zelden. Iedereen heeft immers alles al, want iedereen heeft een vergelijkbaar traject afgelegd.

Waar eerder alleen de volkomen gedepriveerden daadwerkelijk kinderporno maakten, is er nu een systeem ontstaan dat bevordert dat kijkers uiteindelijk daders worden. ‘Alleen maar kijken’ is geen uitlaatklep meer – voor zover dat ooit opging – die erger kan voorkomen; wie wil kijken, wordt aangezet om mee te doen. De deelnemers medeplichtig maken is bovendien een slimme strategie van de beheerders van zulke geheime plekken: wie medeplichtig is, houdt immers beter zijn mond.

‘Internet maakt van consumenten producenten,’ was de opgetogen leus van Web 2.0. Helaas geldt dat ook voor domeinen waar je überhaupt geen producenten wilt hebben.

EenVandaag: encryptie

De nieuwsrubriek EenVandaag wijdt vanavond (18:15, Ned. 1) een item aan kinderporno en encryptie, waarin ik word geïnterviewd. (De uitzending staat inmiddels hier online.) Van hun website:


Het kan nog jaren duren voordat de computer van Robert M. gekraakt is. Het wachtwoord, bestaande uit 23 tekens is tot nu toe nog niet achterhaald door cryptologen van het NFI (Nederlands Forensisch Instituut). De computer van M. is waarschijnlijk beveiligd met behulp van het gratis te downloaden programma TrueCrypt. De computer was voor M. eenvoudig te beveiligen, maar voor crypotologen des te moeilijker om te kraken. Vanavond in EenVandaag een gesprek met computerdeskundige Karin Spaink. Hoe moeilijk is het om een beveiligde computer te ontsleutelen?

Door de hoeveelheid aan tekens en mogelijkheden, kleine letters, hoofdletters, cijfers en tekens, is er een groot aantal combinaties mogelijk. Programma’s die gemaakt zijn om codes te kraken kunnen over het ontsleutelen van deze combinatie jaren doen.

Bepaalde beveiligingsniveaus van de computer zijn intussen wel doorbroken, maar ze zijn nog lang niet allemaal gekraakt. De politie liet eerder al weten dat er op de computer beelden staan waarop sprake is van ernstig misbruik van kinderen.

Voorspellingen

Eerder vroeg Het Parool haar columnisten eind december om hun voorspelling voor het komende jaar te geven. Dat doet de krant al een tijdje niet meer, maar zulke lijstjes blijven leuk om te maken. (Of anders wel om ze later nog eens terug te lezen…)

Aanvullingen zijn van harte welkom! Schieten voor open doel mag deze keer, dus da’s altijd prijs.

  • De regering komt met domme plannen voor internet. Nu is dat op zich geen nieuws, maar ditmaal zijn de plannen zo knullig dat Bits of Freedom besluit het bij een publiekelijke lachbui te houden. Dat werkt zo aanstekelijk dat het ook parlement de slappe lach krijgt en de plannen schielijk worden gedumpt.
  • De NS koopt nieuwe treinen, waarmee – oh, heel onverwacht hoor! – nieuwe problemen blijken te zijn.
  • Geert Wilders verandert van haarkleur, hij stapt van schreeuwend blond over naar driedelig grijs. Dit om gedistingeerder te lijken.
  • Femke Halsema schrijft een boek over haar leven als politica. Ze onthult daarin een flirt met Rutte en handtastelijkheden van een niet bij naam genoemde CDA’er.
  • Het kabinet Rutte valt kort voor het zomerreces.
  • Beatrix kondigt haar aftreden aan. (Elizabeth daarentegen blijft.)
  • Jomanda blijkt kanker te hebben. Ze wijt dat aan ‘het negativisme’ om haar heen.
  • De blauwvintonijn sterft uit.
  • ACTA wordt niet aangenomen.
  • Powerdressing voor vrouwen komt weer in: jasjes, bloesjes en colberts krijgen fikse schoudervullingen.
  • Er gaan drie Eurolanden failliet, en twee pensioenfondsen vallen om.
  • Een psycholoog legt uit dat we door de crisis onze verwachtingen temperen, en dat we zodoende op de keper beschouwd allemaal gelukkiger zijn geworden.
  • Het wordt een prachtige zomer.
  • Mijn vader wordt tachtig.
  • Het bioscoopbezoek stijgt als nooit tevoren, maar Brein blijft klagen dat downloaders de industrie vernielen. Update: Het aantal verkochte bioscoopkaartjes in Nederland blijkt te zijn gestegen van ruim 27 miljoen in 2009 naar 28 miljoen in 2010.
  • Ik voltooi mijn boek over Hack-Tic, XS4all en de geschiedenis van het publieke internet in Nederland af (en, niet onbelangrijk, ik ben er tevreden over).
  • Ik word verliefd, ik weet alleen nog niet op wie :)

Botnet

De DDoS-aanvallen eerder deze maand op MasterCard, Visa en PayPal zorgden voor onrust. De teneur was dat strenge straffen gepast waren: het zou gaan om vernieling. Nogal wat mensen vreesden dat dit een voorbode was van hackers die het betalingsverkeer zouden ontregelen of andermans geld inpikten.

Bij een DDoS-aanval wordt een leger computers ingezet om een website te overspoelen; die krijgt ineens van alle kanten talloze verzoeken om een pagina te tonen. De webserver kan de toeloop niet aan, raakt overbelast en geeft de geest: missie geslaagd. De remedie is betrekkelijk simpel en komt erop neer dat je de webserver herstart en verdachte verzoeken voorlopig even afwimpelt. Er wordt geen infrastructuur ontregeld of informatie ontvreemd, er worden geen systemen overgenomen, er gaat niks kapot. Een DDoS-aanval is het beste te vergelijken met een digitale wegversperring. Het verkeer rond de website wordt ernstig belemmerd. Heel hinderlijk, maar niet iets dat thuishoort in de categorie zware criminaliteit.

De aanleiding voor de kwestie vind ik serieuzer. MasterCard, Visa en PayPal hadden bekend gemaakt dat zij de tegoeden van WikiLeaks hadden bevroren. Op grond waarvan was onduidelijk. PayPal zei aanvankelijk een brief te hebben gekregen van het Amerikaanse State Department dat hen daartoe sommeerde; dat bleek gelogen te zijn. Daarna beweerde PayPal dat WikiLeaks ‘mogelijk’ activiteiten tentoonspreidde die illegaal waren, of althans ongewenst, en dat ze zulke klanten volgens hun bedrijfsvoorwaarden mogen weren.

Het uitsluiten van klanten vanwege ‘ongewenste’ activiteiten ligt iets ingewikkelder dan PayPal deed voorkomen. Ze mogen een klant alleen weren als die een duidelijk bedrijfsrisico oplevert (bijvoorbeeld omdat-ie geregeld zijn schulden verzaakt), of indien bewezen is dat het geld illegaal is verkregen dan wel voor illegale doelen wordt aangewend. En een klant de dienst opzeggen is bepaald iets anders dan zijn geld bevriezen: dat laatste is simpelweg een wederrechtelijke inbeslagname. (U kunt dat desgewenst ook diefstal noemen.)

PayPal, Visa en MasterCard mogen WikiLeaks niet zomaar de deur wijzen, laat staan hun geld in beslag nemen. Dat financiële instanties zo eigengereid optreden en hun beleid door het nieuws laten bepalen in plaats van door wet en recht, is zorgwekkend. Uw bank hoeft u helemaal niet aardig te vinden. Definiëren wat gewenst of ongewenst politiek gedrag is van hun klanten, is niet hun taak. Ook de KluKluxKlan heeft recht op een bankrekening en iemands geld in beslag nemen mag alleen als een rechter dat verordonneert.

Dus dat sommige supporters van WikiLeaks het die banken betaald wilde zetten, was niet vreemd. Toch: slim is anders. Wie onheus gedrag beantwoordt met meer onheus gedrag, vereffent immers geen rekening. Die schept slechts meer onheusheid.

Eén aspect van de affaire is onderbelicht gebleven. Wat zijn dat eigenlijk voor computers die als een leger kunnen worden ingezet, en die op afstand door anderen kunnen worden aangestuurd en afgevuurd? Uit wie of wat bestaat zo’n botnet?

Het antwoord zal u verrassen: de kans is groot dat u erin zit. De gemiddelde PC wemelt van de virussen, en een deel daarvan heeft uitsluitend tot doel uw computer in te lijven in een leger van botnets. Botnets om DDoS-aanvallen uit te voeren, botnets om spam te versturen, en helaas: ook botnets die wél zijn bedoeld om de infrastructuur te ontwrichten of u uw geld te ontfutselen.

Wikileaks updates

De hoogste tijd voor een selectie uit de (naar mijn idee) belangrijkste updates rondom Wikileaks.

♦ Sinds dinsdag 14 december blokkeert de luchtmacht in Amerika nieuws over / van Wikileaks. Maar liefst vijfentwintig sites, waaronder die van de Guardian en van de New York Times, worden door de Amerikaanse luchtmacht geblokkeerd opdat medewerkers geen nieuws over Wikileaks kunnen lezen. Eerder al gaf de Amerikaanse regering opdracht te zorgen dat overheidsmedewerkers Wikileaks zelf niet meer konden lezen. Daar kan ik me nog iets bij voorstellen. Maar om van overheidswege gerennomeerde kranten te blokkeren is pure idiotie.

♦ Het online magazine Salon publiceerde afgelopen woensdag (15 december) een artikel over Bradley Manning, de soldaat die verdacht wordt van het lekken van materiaal aan Wikileaks. Manning zit al zeven maanden in eenzame opsluiting. De Guardian mellde donderdag 16 december dat de gezondheid van Manning hard achteruit gaat.

♦ Onderzoeksjournalisten uit veertig landen hebben publiekelijk hun steun betuigd aan Wikileaks.

♦ De Zweedse omroep SVT werkt al enige tijd aan een documentaire over Wikileaks, en heeft die nu online gezet. De (Engelstalige) documentaire duurt bijna een uur, en is hier te zien.

Wikileaks

Gistermiddag was ik te gast in het radioprogramma Vrijdagmiddag Live (AVRO, radio 1). Het gesprek ging over de publicaties van Wikileaks, over Anonymous en hun DDoS-aanvallen op Paypal, Mastercard en Visa, over de vraag hoe ‘eng’ en hoe moeilijk zo’n aanval nu precies is, over ‘informatie-oorlogen’ en de openbaarheid van bestuur, over de aantijgingen jegens Wikileaks en over hoe de vraag hoe ver openheid kan of mag strekken.

Wat een verademing, dat interview. Gastheer Jan Mom nam er ruim de tijd voor, wat bij zo’n complex onderwerp buitengewoon prettig is. Het betekende dat er eventjes niks hoefde te worden afgeraffeld en dat argumenten konden worden uitgediept. Het ging eindelijk niet over soundbytes maar over inhoud.

Het gesprek werd voorafgegaan door een liedje over mij. De tekst was geschreven op basis van Google resultaten, zodat zowel mijn katten als mijn werk erin figureerden. De tekst was tamelijk geestig. Of nou ja, dat vond ik tenminste, en ik kan er sowieso slecht tegen als iemand me publiekelijk bespreekt: daar word ik meestal erg giechelig en onhandig van :)

Het gesprek – dat al met al bijna een half uur duurde – is hier te beluisteren.