Dezer dagen wordt op de Oostelijke Eilanden van Amsterdam het Aardappeloproer herdacht met een groots festival. Oud-burgemeester Job Cohen opende het festival gisteren, en ik mocht de openingsvoordracht doen:
Het is 1917. Om ons heen woedt de Eerste Wereldoorlog; Nederland houdt zich neutraal. Desondanks merken ook Amsterdammers dat het elders oorlog is: voedsel wordt schaarser.
Vooral wie het toch al niet breed heeft, ondervindt daar de consequenties van. Er zijn weinig aardappels te koop; wat er is, is fors in prijs gestegen, en de kwaliteit is ondermaats. Goede aardappels worden geëxporteerd, in de winkels liggen oude of beschimmelde aardappels – áls ze er al liggen. In arme wijken staan al maanden geen piepers meer op het menu. De zwarte markt voor aardappels tiert, maar daar zijn ze al helemaal onbetaalbaar. De kindersterfte neemt toe, en ondervoeding leidt tot een hausse van de Engelse ziekte: nog decennialang zullen die kinderen daar de gevolgen van ondervinden.
De onrust groeit. Wanneer eind juni bekend wordt dat een boot vol aardappels bij de Westertoren ligt afgemeerd, ontstaat een opstootje. Arbeidersvrouwen uit de Jordaan en van de Oostelijke Eilanden bestormen de boot en ontdoen die binnen de kortste keren van haar lading.
Een week van onlusten volgt, met de Czaar Peterstraat, Kattenburg en Oostenburg als middelpunt van het verzet. Boze vrouwen trekken naar het stadhuis, vakbondsmannen sluiten zich aan, pakhuizen en schepen worden leeggeroofd door arme arbeidersvrouwen die hun gezin willen voeden. Amsterdam ontpopt zich als strijdtoneel, dagen achtereen.
Na een week is de gemeente ten einde raad. De regering zet soldaten in, tegen de wil van de gemeente. Op de Oostelijke Eilanden worden de bruggen opgehaald: de wijk wordt geïsoleerd van de rest van de stad. Tweehonderd militairen lossen waarschuwingsschoten en gaan, wanneer de vrouwen niet van wijken weten, ten slotte over op gericht geweld. Er sterven negen mensen, 114 raken gewond. Sommige militairen weigeren te schieten: ze zijn bang dat hun moeder of hun zus zich onder de doelwitten bevinden.
Amsterdam is van oudsher een roerige stad. Van Paling- en Aardappeloproer tot Spoorweg- en Februaristaking, van krakersrellen tot metroverzet – het gebeurde allemaal hier.
Maar Amsterdam is óók een inventieve stad. Toen mensen met aids niet naar Amerika mochten reizen om daar een congres bij te wonen, werd de conferentie overhaast naar Amsterdam verhuisd, terwijl Amsterdam al eerder het toen nog piepjonge internet benut werd om aidsactivisten uit de rest van de wereld bij het congres te betrekken. Amsterdam bedacht regels die krakers in staat stelden om leegstaande panden legaal van pandjesbazen en uitponders over te nemen.
Amsterdam blinkt uit in verbintenis leggen: tussen bewoners onderling, en – soms na wat getouwtrek over en weer – tussen bewoners en bestuurders.
Honger hebben wij Amsterdammers tegenwoordig niet meer, ook de armen onder ons niet. We hebben nu godlof de bijstand, opvang voor daklozen, en voedselbanken. Geen ideale oplossingen, dat geef ik grif toe – maar ze zíjn er tenminste, en slagen erin de ergste nood meestal te lenigen. En schieten op de eigen bevolking doet de politie hier niet.
Maar het is hier bepaald geen koek en ei. De inkomensverschillen nemen rap toe, en gaandeweg bereikt een steeds kleiner deel van al het geld dat wordt omgezet de burgers. Bedrijven en aandeelhouders worden rijker, terwijl het inkomen van gewone mensen stagneert of zelfs keldert. Betaalbare woningen zijn schaars: woningbouwcoöperaties hebben een fors deel van hun sociale woningbestand verkocht – in mijn eigen trapportaal bijvoorbeeld liefst 7 van de 11 huizen – en van wat rest gaat de huur stukken harder omhoog dan het inkomen van hun bewoners. Airbnb en toerisme dreigen de stad te ontvreemden van haar eigen inwoners. Een flink deel van de Zuidas wordt bevolkt door brievenbusfirma’s met een kamerplant, die belastinguitzonderingen benutten om anderen geld door de neus te boren.
Honderd jaar na de A van het Aardappeloproer wordt het tijd voor de volgende letter van het alfabet: het BnB-, Bierfiets- en Bonusoproer. Ik hoop oprecht dat dat effect heeft: want protesteren is Amsterdam wel toevertrouwd.
Bierfiets? Mag dat ook al niet meer? Ik dacht dat de blauwe knoop e.d. ook iets uit de tijd van het aardappeloproer was, toen de arbeiders hun ellende nog verzopen met alle bijkomende ellende.
Johan: De ergernis over de bierfiets heeft werkelijk niets te maken met de blauwe knoop. Die richt zich namelijk uitsluitend op de cultuur van toeristen die zich misdragen, en denken dat zij de verkeersstromen in de stad bepalen. Ik zou zeggen: lees je even in.
Karin,
Op dat feestje werd vast patat mét geserveerd? :))
Wat mij betreft ook: Weg met de bierfiets! Ook weg met BnB en ook weg met de bonussen, behalve als iemand het echt verdiend heeft. Niet voor die lullo’s die er niks van bakken, dan op moeten rotten en dan een van te voren afgesproken bonus kunnen incasseren. Te ziek voor woorden.
Zou Zalm een bonus krijgen voor die kabinentsformatie….?
J.
Toeristen die in Amsterdam alles bepalen? Maar Amsterdam is feitenlijk toch een openlucht museum met meer toeristen dan inboorlingen?
Johan @ 4: Amsterdam heeft momenteel teveel toeristen te verduren, en dat doet de stad geen goed. Maar uit je too begrijp ik dat je vooral een beetje wil jennen?
ik ga in amsterdam eigenlijk alleen naar de hoeren. Verder dan dat kom ik zelden. Hebben ze er dan ook nog een museum?
Ik zit natuurlijk wel een beetje te jennen, maar als iemand die in een dorp opgegroeid is vind ik binnensteden sowieso veel te druk om te wonen, ik zou er horendol worden.
In mijn gemeente heeft men het grootste deel van de binnenstad voetgangersgebied gemaakt in de jacht op de (Duitse) dagjesmens. En vervolgens is men verbaasd dat winkels leeg blijven staan en wegtrekken naar centra aan de randen van de stad waar je nog gratis kunt parkeren. Ik kom er alleen nog maar als ik perse moet, en dat is zelden het geval (bij de juwelier als m’n horlogebatteruij leeg is en bij de opticien als ik nieuwe glazen in m’n bril nodig heb).
Ik zou nooit een huis of appartement aan zo’n voetgangerstraat kopen of huren. Maar als je het toch doet moet je natuurlijk niet raar opkijken als het dan druk is.
Amsterdammer lijken op Antwerpenaren… Nederland is Amsterdam en de rest is parking.
/Quote
Honger hebben wij Amsterdammers tegenwoordig niet meer, ook de armen onder ons niet. We hebben nu godlof de bijstand, opvang voor daklozen, en voedselbanken. Geen ideale oplossingen, dat geef ik grif toe – maar ze zíjn er tenminste, en slagen erin de ergste nood meestal te lenigen. En schieten op de eigen bevolking doet de politie hier niet.
end quote/
Nope, zonder de oorlog hadden de Amsterdammers ook geen hongergehad dus een verkeerd bruggetje.
En vermoorden doet de overheid nog steeds, recent nog zefls met de hand RIP de Arubaan Mitch Henriquez
En het weigeren van een patent door een AMsterdams patent bureau. Dus ook zeer negatief
“Zaanstreek, het eerste industriegebied ter wereld
In 1594 heeft Cornelis Corneliszoon in Uitgeest een zaagmolen gebouwd. Hij had een jaar eerder patent erop aangevraagd. De zaagmolen was al bekend van tekeningen. Maar Corneliszoon bedacht de krukas!!! ”
http://wetenschap.infonu.nl/techniek/5170-corneliszoon-uitvinder-van-de-zaagmolen.html
quote\
Er sterven negen mensen, 114 raken gewond. Sommige militairen weigeren te schieten: ze zijn bang dat hun moeder of hun zus zich onder de doelwitten bevinden.
end quote \
Ofwel we hadden TOEN een misdadige regering en eigenlijk nog steeds, alleen valt het wat minder op