De chirurg verdoofde me en sneed mijn oude litteken open. Hij porde en sjorde en vond mijn port-a-cath. Naast me stond een jampotje: ik had gevraagd of ik de PAC mee mocht nemen, ik wilde het ding dat twintig maanden in mijn lichaam had gezeten, nu eindelijk wel eens met eigen ogen zien.
‘Weet je hoe duur zo’n ding is?’ vroeg de chirurg. Nee, geen idee. Hij schraapte zijn keel: ‘Drieduizend euro.’ Onder het operatielaken trok ik wit weg. Het bizarre gewoel in mijn vlees – het voelde als een raar soort spasme – verbeet ik. De operatie-assistent spoelde de PAC af en deed hem in mijn jamportje, de chirurg hechtte me en klaar waren we.
Thuis heb ik de PAC uitgebreid bestudeerd. Het is een simpel geval, geen bewegende delen, geen ingewikkelde constructie. Wat plastic, wat siliconen, een slangetje van twintig centimeter. Totaal gewicht: elf gram. Totale materiaalkosten: dertig euro, ruim geschat. ‘Zodra het label ‘medisch’ eraan hangt, verdubbelt de prijs per definitie. Kwestie van monopolies en nomenclatura,’ had de chirurg gelaten gezegd.
Ik heb wat gerekend en geconverteerd: drieduizend euro is vierduizend dollar, en daar koop je vandaag de dag 4,67 ounce puur goud voor, oftewel 130 gram. Die PAC kost derhalve twaalf keer zijn eigen gewicht in goud.
Hoe komt zo’n bedrag tot stand? Research & development, zegt iedereen. Natuurlijk gaat een boel geld heen met ontwikkelingskosten, maar na een jaar of vijf heb je die investering er geheid uit, zeker met zulke verkoopprijzen. Overigens moeten we de kosten van onderzoek bepaald niet overdrijven: blijkens een uitgebreid Canadees onderzoek, genoemd in Medisch Contact van 18 januari, gaat 13,4% van de omzet van de geneesmiddelenverkoop in de VS naar onderzoek en maar liefst 24,4% van dat bedrag naar marketing. Anders gesteld: de farmaceutische sector besteedt maar liefst twee keer zoveel geld aan reclame als aan onderzoek. In Europa zullen die cijfers niet heel veel anders liggen.
Patiënten hebben baat bij een PAC, ik zal de laatste zijn om dat te betwisten. Mij scheelde het eindeloos geprik in mijn dunne aders en de PAC voorkwam pijnlijke aderontstekingen tijdens de maandenlange chemo’s. Ik was er erg blij mee en het ding heeft het verplegend personeel zonder twijfel een boel werk gescheeld. Niettemin is drieduizend euro een absurd hoog bedrag.
Ziekenhuizen krijgen de aanschaf bovendien niet volledig vergoed. Voor een PAC krijgen ze, net als voor sommige medicijnen (waaronder ook het extreem dure herceptin dat via diezelfde PAC driewekelijks mijn lichaam werd ingepompt), slechts 80% van de totale kosten terugbetaald van de verzekering.
Dat maakt sommige mensen tot erg dure patiënten voor een ziekenhuis. Uiteindelijk komt het erop neer dat je maar beter geen goede mammapoli kunt hebben: dat trekt immers maar extra patiënten aan die jou prefereren boven een minder goed bekendstaand ziekenhuis, en die patiënten komen je op budgettaire straf te staan. Ze kosten het ziekenhuis letterlijk handenvol geld. Me dunkt dat alle ideeën en theorieën over het nut van marktwerking in de zorg hier spaak lopen: goede zorg wordt duur betaald – en slechts deels vergoed.
Aanvankelijk wou ik mijn PAC na bestudering weggooien. Nu ik weet hoeveel hij het ziekenhuis heeft gekost wil ik dat eigenlijk niet meer. Misschien moeten we PACs voortaan maar uitkoken en hergebruiken.
22 januari 2008 / MC, 1 februari 2008
Dat is afhankelijk van hoeveel ze er weggooien en hoeveel montage uren er nodig zijn.
– Kleine batches en veel verschillende soorten.
– Van iedere batch er een paar testen op diverse momenten in het proces.
– Af en toe een batch weggooien als ze te lang bestraald zijn bij het ontsmetten.
– Kort shelf-life omdat die plastics en lijmen verouderen.
– Ze moeten direct beschikbaar zijn en worden met duur transport vervoerd.
– Je hebt gekwalificeerd productiepersoneel nodig in Europa.
– Veel niet zo zichtbare productvernieuwing met coatings tegen inkapseling (ook weer extra produktiestappen).
Materiaalkosten van chips zijn nog veel lager, en die kosten per kilo nog veel meer.
Stephan, je komt met een interessante lijst argumenten, maar de meeste gaan niet op :)
– De PAC komt maar in één soort. Dat maakt montage tot een uniform proces.
– Een kort shelf-life _mogen_ ze niet hebben, ze zittten soms lang in een mens. Ik droeg de mijne 20 maanden.
– Er is geen speciaal transport voor die dingen nodig, ze kunnen gewoon steriel verpakt in een doos, net als naalden en scalpels.
En chips – die een veel ingewikkelder productieproces hebben – zijn aanzienlijk goedkoper dan PACs, juist omdat er fijn veel concurrentie is en de medische markt van monopolies aan elkaar hangt. Bij PACs kun je slecht concurreren vanwege die verrotte licenties. Het leek wel of ik een Mac in me had geïmplanteerd :)
(Overigens ben ik een erg tevreden Mac-gebruiker.)