Het was een degelijk gesprek bij Buitenhof: de Nationale Ombudsman schoof aan, de vicepresident van de Raad van State, plus de president van de Algemene Rekenkamer. Zat Nederland in een bestuurscrisis? Het ging over wetgeving die te complex was en daardoor onuitvoerbaar, over dichtgetimmerde regeerakkoorden waar niemand nog een vinger tussen kreeg, over de moeizame verhouding tussen het parlement en de regering, over hun eigen adviezen die vaak waren genegeerd, en natuurlijk over de tegenmacht, waarvan iedereen tegenwoordig de mond vol heeft, de premier incluis.
Een term die vaak viel was ‘informatiehuishouding’. Daar schortte het aan, die moest echt beter. Het klonk alsof de overheid helaas de weg was kwijtgeraakt in haar eigen paperassen en daardoor tekortschoot in haar taak. Het was evident een probleem, maar klonk tegelijkertijd overzichtelijk: als iets dat een legertje archivarissen gerust kon oplossen.
Maar het is een eufemisme van de bovenste plank, een gekuiste term die het echte probleem verhult: dat de overheid informatie doelbewust achterhoudt. De overheid dupeert daarmee specifieke burgers – getuige de slachtoffers van de toeslagenaffaire, die jarenlang niet is verteld dat zij voor fraudeurs werden versleten, laat staan waarom. Toen dat eindelijk boven tafel kwam doordat die burgers gingen procederen, en de overheid hen inzage in hun dossiers moest geven, kregen ze hun eigen dossiers zwartgelakt terug. Zelfs in hun rechtszaken verzaakte de overheid relevante documenten te produceren.
Ook journalisten worden gedupeerd: die moeten steeds vaker procederen om stukken te bemachtigen waarop ze volgens de Wet openbaarheid bestuur (wob) recht hebben. Het Platform Authentieke Journalistiek is al twee jaar bezig documenten over Shell te verkrijgen, en ontdekte recent dat ambtenaren op hoog niveau hadden vergaderd om te verzinnen hoe ze dat wob-verzoek konden dwarsbomen.
En de Kamer? Die wordt helaas geregeld voorgelogen door Rutte en zijn kabinet: over bonnetjes, over dividend-memo’s, over functies elders, en zelfs over het doelbewust achterhouden van informatie aan de Kamer.
Een kabinet dat bijwijlen liegt en een overheid die burgers en journalisten vijandig bejegent – dat is geen kwestie van ‘informatiehuishouding’. Dat is een verziekte situatie, die om een fundamentele verandering vraagt.
Juist nu we te maken hebben met een lawine van nepnieuws en valse berichten, mensen steeds meer moeite hebben feit van fictie te scheiden, nu sommige politici openlijk feiten ontkennen, en trollen zelfs een Kamercommissie wisten te bedotten met een nepgezant van de Russische oppositieleider Navalny, is het essentieel dat de overheid zelf zich altijd betrouwbaar betoont en openheid betracht. Want zodra je het gezag niet meer kunt vertrouwen, brokkelt alles af, zelfs de tegenmacht.
Het gaat niet om de informatie, maar om de machtsverhouding. Zodra de overheid zich niet wenst te laten controleren, onttrekt zij zich aan de democratie.
[Beeld: fragment uit de vrijgegeven kabinetsnotulen, pagina 16]
Weinig mensen letten er op, maar het is vermeldenswaard in dit kader, dat het Nederlands ministerie van Buitenlandse Zaken, afdeling Reisadviezen, een kaart van Afrika publiceert waarop GEEN grens is aangegeven tussen West-Sahara en Marokko.
Maar West-Sahara hoort niet bij Marokko, dat het wel voor een groot deel bezet houdt. Het is daar weer oorlog nadat Marokko het staakt-het-vuren, dat sinds 1991 van kracht was, vorig jaar op 13 november heeft verbroken. BuZa pleziert met deze desinformatie Marokko maar belazert de Nederlandse reiziger.
https://bzreisadvies.blob.core.windows.net/countries2/maps/mauritanie_reis_nb_2007131620
En de 2e kamer lijkt er in meerderheid niks aan te willen doen. De regeringspartijen staan achter Rutte en de PvdA en GL blaten wel over moties van afkeuring maar laten Rutte niet echt vallen, en dat is al zo sinds ze met de term “constructieve oppositie” kwamen.
Kortom, een stem op VVD, D66, CDA, CU, PvdA en GL betekent dat je Rutte er bij krijgt. En dat had je voor de verkiezingen al kunnen weten ook.
Als je echt iets anders wilt zul je op een partij buiten dat wat Baudet het partijkartel noemt moeten stemmen: aan de ene kant heb je de PvdD, BIJ1 en de SP, aan de andere kant de PVV en FvD.
FvD heeft Rutte welliswaar niet hard uitgesloten (waarschijnlijk omdat ze denken dat Kaag nog erger isvanuit hun standpunt gezien, en daar zouden ze best eens gelijk in kunnen hebben) maar de persoonlijke verhoudingen tussen Rutte en Baudet zijn zo slecht dat die in de praktijk nooit samen gaan regeren.