Aan het einde van de gang staat een bankstel voor het raam, geflankeerd door een staande lamp en een kamerplant op een bijzettafeltje. Heel huiselijk. Pas van dichtbij zie je dat het tafereel van verf is en als camouflage voor een deur dient – een deur die vanaf deze kant alleen open kan wanneer je een code intikt op een toetsenbordje dat verstopt zit in de schildering.
Voor de mensen binnen is de deur een bank, niet langer herkenbaar als de uitgang naar hun oude leven. Voor de mensen die de code kennen is dit de gesloten afdeling, het almaar kleiner wordende wereldje waarin hun geliefden langzaam hun oude herinneringen, hun routines en uiteindelijk zichzelf verliezen, en langzaam inert worden.
Ze is dol op haar kat: een grijsbruin tenger diertje met extreem lange poten. Maar ze was hem steeds vaker kwijt. Toen ze nog boven woonde, buiten het schilderij, bij haar man, wilde ze aldoor weten waar de kat was gebleven. Zelfs als hij opgerold op haar schoot lag te slapen, vroeg ze ongerust: ‘Waar is Mickey eigenlijk?’ We kochten een robotkat voor haar, bedoeld voor wanneer ze naar beneden moest verhuizen. Een pluizige, mollige, oranje-witte knuffel die kon mauwen, snorren, een poot opheffen en op zijn rug rollen. We doopten hem Loulou.
De eerste middag beneden pruttelde ze: ‘Wat een akelig nepding.’ Twee dagen later lag hij bij haar op bed, zat-ie bij haar op schoot, praatte ze tegen hem zodra hij mauwde en noemde ze hem Mickey. Ze raken onafscheidelijk, en omdat hij mauwt wanneer ze te lang stil is, weet ze meestal waar hij is en komt dan zelf ook even tot leven. Dan aait ze hem, en zegt zoete woordjes. ‘Ach mannetje van me… Dag lieverd.’ Daarna doezelen ze allebei weer weg. Mijn vader was van plan de echte Mickey vaak mee te nemen als-ie op bezoek zou komen, maar durft dat niet meer: hij wil de schone schijn niet verstoren.
Boven jammert Mickey om haar, en ligt mijn vader ’s nachts zonder haar in bed.
Ze is dol op chocolade en glaasjes port. Mijn vader neemt die voor haar mee, maar ze weet niet goed hoe dat ook alweer ging. Hoe krijg je zo’n doosje bonbons open? Haar vingers zijn krachteloos, ze pulkt lukraak aan de verpakking, en nadat we haar helpen en de chocolade voor haar op een schaaltje leggen, eet ze de bonbons achter elkaar op, alsof ze een verplichte boterham wegwerkt. Ook het nippen is haar ontglipt: een portglas leegt ze in twee ferme slokken.
Boven kon ze soms plotseling uit haar stoel opstaan, ineens ongerust over iets, wijzend naar een tafel of naar iets anders. Dan stopte ze vaak halverwege, middenin een beweging of in een zin: wat was er ook alweer? Ze was het kwijt. Ze zocht nog even, in haar omgeving en in zichzelf, maar het was allang weg. Dan ging ze maar weer zitten.
Ze zit steeds vaker. De deur is een bank. De robot is een kat. Loulou is Mickey. Boven is beneden. Bonbons zijn brood. De wereld lijkt een illusie. Maar ze blijft altijd mijn moeder.
Tranen in m’n ogen. Ik heb het hele proces ook doorgemaakt met mijn moeder. De laatste jaren als baby in foetushouding bij ons thuis, zonder echte communicatie. Zo intriest.
Wij zien het gebeuren, ook voor mijn schoonmoeder glijdt langzaam de wereld weg. Nu herkent ze ons nog, maar hoelang nog?
Ontroerend, raakt me toch…. Wat kan je zo goed vertellen hoe het alles tragisch zou ‘eindigen’ , al blijft ze met en/of zonder geweten/kennis leven.
Diep bedroefd. Nu snap ik waarom mijn moeder altijd ‘boos’ kijkend blijft vertellen over wat het bij haar toch wel mocht gebeuren, en wij haar er van leven moeten eindigen,Klaar punt.
Maar je verhaal doet me toch wat, toch beetje lachen om robotkat. Je moeder moet wel heel lief zijn in je leven. Mijn moeder is de harde, echt hard en niet makkelijk. Ze houdt niet van knuffelen, nooit geweest, houd niet van katten, helemaal niet. Troosteloze moeder, toch arme moeder diep triest. Wel één keer gezegd tegen mijn ex: “Ik heb Judith haar hele leven lang heel veel pijn aangedaan, weet ik, ik heb ook heel veel spijt van gehad”. Toen dacht ik:”Waarom zegt ze niet tegen mij?” Ze week ook sneller af, klaar.
Dat doet ze nu nog steeds tegen mij, allemaal pijnlijk. Harde Tante!
( ben ongewenste kind van haar, omdat ze ongewenste kind van haar moeder, heel kut hoor!)
Dan denk je toch: Ligt aan welke situatie…….:-(
Karin, wees maar blij dat je lieve moeder er nog steeds is, en wel leefbaar ondanks alles. Ook al blijft moeilijk …… Veel sterkte en probeer wel in ‘goede humor’ schrijven. Want iedereen mist je elke keer goeie artikel….
heel mooi en ontroerend beschreven. veel sterkte voor jou en je vader in deze situatie.
Mooi en herkenbaar. Wat een goed idee, de robotkat. Wij hadden een grote pluche zwart-wit gestreepte tijger die de plaats van moeders zwart-witte kat moest innemen, maar die gaf natuurlijk geen geluid en daar maakte mijn moeder zich zorgen over. Ze gaf hem vla, pap en soep en ik moest regelmatig zijn snuit schoonmaken met heet water en afwasborstel, als ze sliep, want anders ging ze protesteren dat ik hem pijn deed. Poetie zat in de mand voorop haar rollator en ging overal mee naar toe, en sliep naast haar op bed.
😢
Lieve Karin, met tranen in mijn ogen jouw verhaal over je moeder gelezen. Ik zie haar nog voor me. Samen met je vader en later alleen toen ik haar fotografeerde voor een blad over (geloof ik) gezondheid. Zo een sterke mooie vrouw,
Ik vind dit ook heel erg voor je vader. Hij was/is dol op haar.
Wat zal hij machteloos zijn. Wat zul jij ook machteloos zijn. Ik heb je enige tijd geleden gesproken en jij vertelde mij over je moeder, maar na dit heel mooi geschreven verhaal begrijp ik het beter. Toch schuift voor mijn ogen het beeld dat ik van haar had. En dat is goed. Dat is je echte moeder.
Dank je voor je column en de aandacht die je erin geeft. Je benoemt precies dat wat ik zelf te vaak oversla.
Reageren kan weer zie ik, mijn vorige reactie is om de een of andere reden niet goed verwerkt.
Zeer mooi geschreven, en voor iemand die zoiets van zeer dichtbij meemaakt haast niet te lezen zonder tranen in de ogen te krijgen.