Zit je daar, in een debat georganiseerd door een goede vriend die Parkinson heeft, en die publiekelijk tracht te bedenken wat-ie nu in ’s hemelsnaam moet doen als hij, naast die kutziekte waarmee hij zich zo goed en kwaad als maar kan heeft verzoend, vreest óók nog eens dement te worden. Want de kans op dementie is akelig groot bij Parkinson: ongeveer een op de twee mensen met die ziekte eindigt zo.
Hoe bepaal je nu al wat je tegen die tijd denkt aan te kunnen, wat je geliefden kunnen verdragen, en waarmee je je intimi denkt te mogen belasten? Hoe verzeker je jezelf, liefst zo kort mogelijk voordat je te ver heen bent, van een zachte dood, van euthanasie, in de wetenschap dat juist zodra je echt dement wordt, je mening er wettelijk niet meer toe doet?
Henk Blanken – want om hem ging het – heeft prachtig over zijn ziekte en zijn dilemma’s geschreven. Zijn vragen snap ik, zijn dilemma’s deel ik. Maar ik aarzel over zijn oplossing. Henk wil liefst zijn intimi het recht geven te beslissen over zijn dood. Als hij niet meer kan spreken of besluiten, moeten zij dat voor hem mogen oplossen, vindt hij. Hij wil zijn optie op euthanasie aan hen delegeren.
En ik vind dat problematisch.
We vragen artsen in te grijpen in ons leven omdat wijzelf tegenwoordig niet zo makkelijk meer dood kunnen gaan. Middelen die ooit redelijk voorhanden waren om enigszins netjes en niet al te gewelddadig door te kunnen sterven, zijn achter slot en grendel gegaan. We hebben het beheer van de zachte dood in handen van medici gelegd, en bedelen vervolgens of wijzelf niet óók toegang tot de sleutels van hun medicijnkastje mogen krijgen. Dat we artsen belasten met de uitvoering van onze beslissing dat we zo niet verder kunnen leven, vind ik al lastig zat.
Moeten we nu, buiten de uitvoering van onze beslissing, ook de beslissing zelf willen delegeren? Het lijkt me een heilloze weg. En ook: een te smalle aanpak. Henks idee is volledig geschoeid op een hecht netwerk van intimi rondom de dementerende mens, een netwerk dat naarstig meedenkt en grote verantwoordelijkheid wil dragen voor zowel proces als uitkomst; maar dat is bepaald niet de dagelijkse realiteit. Er zijn steeds meer mensen die alleen leven, die geen kinderen of partner hebben, maar wel vrienden – maar die zouden ze voor geen goud met zulke zware vragen belasten als ‘wil jij wellicht zorg dragen voor mijn dood?’
Ik zie meer in het opheffen van de strafbaarheid op hulp bij zelfdoding. Dan kan een goede vriend het jampotje opendraaien dat jij nodig hebt om je bittere papje naar binnen te kunnen werken; dan kan een kennis straffeloos pillen voor je bestellen, opdat jij kan beslissen: nu, of nu net nog niet, of nee, liever later.
De verantwoordelijkheid voor je zelfdoding delegeren gaat me pertinent te ver. Maar de straf opheffen voor mensen die, na veel nadenken, besluiten je te willen helpen: daar kan ik me veel bij voorstellen.
Beeld: Pixabay
Fijn artikel, dank je wel.
Mijn moeder heeft het jampotje opengedraaid: “Als ik kleins niet meer kan herinneren, ben ik er klaar mee!”. Als, als, als de verpleging niet doet en als het niet lukt, moet je het echt doen. Ik heb het geweigerd om dan niet geweten te hebben alsof ik mijn eigen moeder vermoord. Nee is nee! Dat kan ik niet. Het Jampotje doe ik pas open als het niets anders kan bv dat ze als kasplantje leeft of helemaal compleet Alzheimer heeft…… Wil ik er niet aan denken!
Dank je wel Karin, voor dit artikel.
Ik denk hier al jaren over na. 15 jaar demente ouders was heel zwaar. Zowel voor hen, maar de laatste jaren ook heel erg voor mij. Er was recent op TV MAX de documentaire over de 59 Erik, VWO-leraar met Alzheimer. https://www.npostart.nl/een-poging-tot-vrolijk-verval/23-09-2018/POW_03993425 Dat gaf mij toch weer een nieuwe kijk op het leven met dementie. Het kan anders dan ik heb gezien.
Maar het blijft bijzonder moeilijk om een goed plan te maken. Mijn man en volwassen kinderen weten precies hoe ik er over denk en zullen me steunen als dat nodig is. Maar anderen “opzadelen” met mijn beslissingen, wil ik beslist niet. Dat wil ik voor zijn. Als het ooit zover komt.
Nogmaals dank.
Ik vind dat je in beginsel je dierbaren niet met die opdracht zou mogen opzadelen. Daarom heb ik zelf middelen verzameld. Maar nu ben ik bang om dood te gaan zonder dat ik die middelen heb gebruikt. Wat moeten mijn dierbaren in hemelsnaam met die middelen doen. Kunnen ze die inleveren bij de plaatselijke apotheek? Door het toilet spoelen vind ik onverantwoord.
Tja een dilemma, wat moet je…met dementie doe je niet meer mee (dat op zich deugt al niet), welk totaal dichtgespijkerd plan, protocol je ook zelf hebt gemaakt.
Verspilde moeite.
Achterlijk dat daar niets op bedacht, uitgewerkt, workshop, iemand op gepromoveerd is.
Daar moet aan gewerkt worden.
Het kan toch niet zo zijn dat er een totale minachting is omdat er wettelijk, humaan, medisch (verzin het maar), reglementair iets niet kan.
Tot-nu-toe kom ik niet verder dan er een econoom op te zetten. Zet vast zoden aan de dijk in B.V. Nederland.
Sterkte allen en vriendelijke groet,
S. Bree
Berd: je kunt ze inleveren – of laten inleveren – bij de aopytheek, die zorgen dan dat ze netjes en veilig worden vernietigd.
mooi geschreven!
liefs anita