Verlangen naar een vechtscheiding

Het Britse vertrek uit de EU lijkt inmiddels op een slechte strip uit Punch Magazine – zo een waarbij een dronkenlap, zichzelf overeind houdend aan een lantaarnpaal, met gebalde vuist uithaalt, en niet doorheeft dat-ie zichzelf in het gezicht beukt.

Het was al bizar hoe slecht de Britse regering zich had voorbereid op de beslissingen die ze zelf in gang had gezet. Terwijl de EU-delegatie bij de eerste officiële bespreking van het Britse vertrek stapels dikke ordners met problemen, openstaande vragen en punten van onderhandeling had klaarliggen, kwamen de Britten aanzetten met ongeveer niets, en dachten op grond daarvan op tafel te kunnen slaan. We zijn inmiddels maar negen maanden verwijderd van hun daadwerkelijke uittreding, en er is niets geregeld – sterker, de Britten hebben pas afgelopen vrijdag verteld wat henzelf voor ogen staat.

En dat was totaal onhaalbaar. De Britten hebben van oudsher een uitzonderingspositie binnen de EU gehad: andere EU-landen hebben veel en vaak toegegeven om het VK binnen de EU te houden. Zo waren ze bijvoorbeeld niet aangesloten bij de euro. Maar als je eenmaal besluit te vertrekken, kun je moeilijk extra eisen ter tegemoetkoming verlangen – en toch is dat precies de strategie die het VK heeft volgehouden.

De regering-May gedraagt zich alsof ze haar vertrek als een keuzemenu kan inkleden. We willen graag de vrije handel van goederen en de douane-unie in stand houden, maar wel het vrije verkeer van personen (for what it’s worth) afschaffen. Kunnen we de Europese regels voor voedselveiligheid behouden, maar nee, we willen ons echt niet langer committeren aan het Europese humanitair recht. Wel dit, niet dat. En al die tijd maar klagen dat de EU eigenlijk zo vreselijk vies is dat ze er zelfs de daghap niet blieven.

Het is juffertjesgedrag. Telkens met veel misbaar weglopen bij je lief, hopend dat die je geschrokken achterna rent, om vervolgens op zijn knietjes te vallen en te soebatten of je niet – ik hou zoveel van je, ik kan echt niet zonder je! – in godsvredesnaam bij hem wilt terugkomen. Maar die strategie hebben de Britten al decennialang toegepast, en nadat ze – middels dat referendum, waar Brexit-voorman Nigel Farage zichzelf en zijn hedgefund-vriendjes bovendien mateloos aan verrijkt heeft – publiekelijk besloten de kuierlatten te nemen, zei de EU: nou ok, dan moet het maar.

De Britse regering aast op een vechtscheiding. Maar die strategie werkt alleen wanneer je aanstaande ex je eigenlijk wil houden, en die deur hadden de Britten zelf al dichtgeslagen; zij het met een minimale meerderheid, maar helaas met kracht bevestigd door dezelfde regering die nu denkt dat beggars ook gerust choosers kunnen zijn.

Wat me intussen vooral bevreemd, is hoe snel wereldmachten kunnen tanen. Voor het VK geldt hetzelfde als voor de VS: een paar jaar te lang en te schril schreeuwen, en alle aanzien en invloed die je met moeite hebt opgebouwd, gaan in rook op.