Zoals vaker was het geen politicus of politiek commentator die me inzicht gaf hoe je verstandig kunt reageren op notoire dwarsliggers als Trump en Wilders.
Veel mensen hebben gemeend dat je níet met ze in debat moet gaan, maar dat werkt evident niet. Die aanpak versterkt Trumps en Wilders’ stelling dat zíj de underdogs in de politiek zijn. Laat dat nu precies de positie zijn waar ze op uit zijn, omdat ze daarmee eenvoudig de sympathie kunnen veroveren van stemmers die zich uitgesloten, vergeten, verwaarloosd of anderszins verguisd voelen.
Wél in debat gaan werkt evenmin. Ze smijten met cijfers die niet kloppen, ze ontkennen glashard wat ze eerder hebben gezegd, ze pochen met ‘de mensen in het land’ alsof hun aanhangers de enige zijn die tellen, ze bestempelen iedereen die het niet met hen eens is tot lid van een wereldvreemde elite, instanties die niet doen wat zij willen, verklaren ze tot nep. Daar kún je niet mee in debat.
Ondertussen schoppen ze alles omhoog tot relhoogte, uit elk non-incident weten ze een hype te trappen die maakt dat ze weer dagenlang in het nieuws zijn. Yo, scored!
Wat dan wel te doen? Niks zeggen leidt helemaal tot niets.
Het was Trevor Noah van The Daily Show die me op een ander spoor zette. Hij beschreef Donald Trump als een kind dat om aandacht jengelde, en dat door ADHD-achtig gedrag bij elk weerwoord waar hij geen antwoord had, gewoon overstapte op een ander onderwerp. Zodat jij als serieuze volwassene in de praktijk niets anders doet dan verbaal achter hem aan draven, vruchteloos het grillige pad opgedreven dat de gladjakker voor je uitzet.
Meewarig doen, dat is de clou. ‘Agossie, u zit in een nepparlement. Wat erg voor u. Zijn al die andere mensen dan niet gekozen, en u als enige wel? Raar, hoor.’ ‘Jee, u bent veroordeeld door neprechters? Dat is inderdaad een serieuze zaak. Hoe kon dat? Hebben die mensen hun diploma’s wellicht vervalst? Hoe wordt een mens eigenlijk neprechter? Of bedoelt u te zeggen dat u de rechtstaat niet accepteert?’ “Niemand luistert naar u? Och, meneer Wilders, u bent niet uit de kranten en van de tv weg te sláán. U krijgt geen gelijk, dat is waar, maar dat is een andere kwestie.’
Door niet de stelling zelf, maar de gebezigde terminologie en de framing ervan bloedserieus te nemen, haal je het idee erachter beter onderuit. Je kiest daarmee immers een ander kader voor je antwoord – en met mazzel laat je zien dat de vermeende underdog in zijn eigen been bijt.
Meewarig doen. En desnoods, nog steeds de aanpak voor hinderkinderen gebruikend die Noah opperde, mee gaan opbieden. ‘Dus uw partij is heeeel groot? Knap gedaan hoor, wat heerlijk voor u. Alleen jammer dat niemand er lid van mag worden, he? Bij ons mag dat wel, dat heet democratie. Misschien iets voor u?’
Precies, even zo velen als waarmee men schermt sluit men tegelijkertijd ook uit. Zo heeft men steeds gelijk.
Een maatschappelijk mee etende kanker, de uitgeslotenen betalen het circus nog mee ook.
Wilders schreeuwt alleen maar dingen, er komt nimmer iets uit zijn handen. In Rotterdam zeggen ze dan ‘niet lullen maar poetsen’. En toch beheerst hij het nieuws. DAT is het probleem: al die aandacht voor een professionele troll, voor iemand die in wezen totaal onbelangrijk is.
Lees: Lars Duursma in het NRC van 12 december: ‘Je bent geen doorgeefluik van Wilders, journalist’. Hij geeft ook concrete voorbeelden. Goed stuk.
Meewarig doen zoals jij beschrijft zet de populist alweer in de rol van underdog, je krijgt nooit gelijk al heb je het 100 keer, het is als debatteren met iemand die de lachers op z’n hand heeft. De populist moet door de mand vallen en dat gebeurt pas als ie regeert en verantwoordelijk wordt, wilders heeft al laten zien dat ie daar voor terugschrikt. Als ik een ingezonden brief in het NRC moet geloven kan Wilders geen ministerpost bekleden omdat ie veroordeeld is en er dus geen verklaring van gedrag kan worden gegeven, dan blijft ie achter de schermen en trekt aan de touwtjes, dat is pas echt gevaarlijk want dan blijft ie onaantastbaar.
Het is toch te erg voor woorden dat dergelijke mensen zoals Trump en Wilders op belangrijke plekken worden gekozen zodat hun vergif en haat in de harten van simpele en goedgelovige mensen een vruchtbare voedingsbodem vinden.
Leve de democratie!
Ach, het voorbeeld van de partij zonder leden kan Wilders makkelijk pareren met een tegenvoorbeeld: er zijn andere partijen waar lijsttrekkersverkiezingen gehouden worden onder de leden. Natuurlijk mogen alleen mensen die goed liggen bij het bestuur meedoen, zodat de leden kunnen kiezen tussen lood en oud ijzer, zegmaar tussen Lodewijk en Diederik. Maakt in de praktijk geen verschil, maar er is wel democratie hoor, heus waar.
wilders een trol noemen is precies waarom zijn aanhang een hekel aan progressief links krijgt. Waarom is jesse klaver geen trol? En progressief links heeft sinds de dood van fortuijn 14 jaar de kans gehad om voor de armen op te komen (bijstand, flexwerkers). Links heeft haar kans cum laude verprutst. Dus is het volkomen terecht dat Geert nu een kans krijgt. Overigens, ik stem SP maar eet regelmatig samen met pvv stemmers.
weet je wie de trollen zijn? de anti zwarte piet figuren met hun doorlopende gejank over witte mensen. En Janneke Stroo: gelukkig kunnen die onnozele witte goedgelovige mensen bij GL en de PvdA terecht. Klijnsma, Klaver, Samson, Assher zijn gelukkig geen trollen maar serieuze mensen die hun achterban serieus nemen. Ze zouden nooit liegen of draaikonten of hun achterban zand in de ogen strooien.
Mooi om alle reacties op deze post te zien. Voor, tegen, hij is fout, zij is fouter.
Maar ik mis een belangrijk punt in dit en andere verhalen.
Mr Wilders heeft zeker geen oplossing voor enig probleem. Maar.. hij heeft heel veel volgers waarvan hij de angsten weet te vertolken. Hoe je zijn non-verhaal aanpakt weet ik niet. Maar ik denk dat luisteren naar de mensen die op hem stemmen een belangrijk onderdeel is. Die mensen zijn ergens bang voor en willen gehoord worden. Neem die mensen en hun angsten serieus! De andere partijen moeten dit wel serieus nemen en zich niet alleen op het fenomeen Wilders focusen. Luister, toon begrip. En optioneel: kom met echte oplossingen.
Ik las laatst dit artikel hierover. https://talkontheotherside.wordpress.com/2016/11/21/nothing-to-fear-but-fear-itself/