Elke dood van een intimus is een ramp voor de nabestaanden. Ongeluk, ziekte, euthanasie, zelfmoord – het maakt uiteindelijk bar weinig uit Altijd is er het gapende gemis, het verlies, de schrik, de rouw. Bij euthanasie kun je jezelf enigszins trachten te troosten dat je vriend, je moeder, je kind verder lijden gelukkig is bespaard, maar de aanvankelijke onthutsing over de dodelijke ziekte die ze trof, wordt er niets minder om.
Ik blijk totaal niet bestand te zijn tegen de dood van degenen van wie ik houd, de ontwrichting van mijn leven na de dood van mijn hartsvriendin getuigt daarvan. We praten als samenleving niet vaak over rouw, maar ik denk dat iedereen er terdege van doordrongen is hoe ontzagwekkend de impact van de dood van een goede vriend, een geliefd familielid is.
Ook mensen die zelf dood willen weten dat. In de jaren dat ik dagelijks meelas in zelfmoordfora ontdekte ik dat de laatste lijm die mensen aan het leven kleeft, hun angst is voor het effect van hun zelfmoord op hun intimi. Hun liefde voor vrienden en familie was het laatste restje lijm dat hen aan het leven kleefde. Zelfmoord pleeg je bijna altijd pas, zo leerde ik daar, wanneer je je eigen leed niet meer kan wegstrepen tegen het leed dat je anderen met je dood berokkent.
De afgelopen jaren ben ik de zelfmoord vaak nabij geweest. De spullen had ik allang al in huis, als onderdeel van een beschermingsmaatregel: ik heb altijd gedacht dat mijn point of no return ver voor de grenzen van de euthanasiewet zouden vallen.
Waarom ik het tot nu toe niet heb gedaan? Bottom line: uit liefde voor anderen. Kommernis over de kat, bezorgdheid dat mijn vrienden zich ten onrechte schuldig zullen voelen, maar vooral: omdat ik het mijn ouders niet wil aandoen. Ik houd mijn leven vol teneinde het hunne niet te schaden.
Intussen wil mijn moeder zélf dood, nu ja, soms dan. In het dagelijks leven redden zij en mijn vader het vrij goed, ondanks haar voortschrijdende dementie. Maar zodra de omstandigheden haar forceren na te denken over hoe het er momenteel met haar voorstaat, kan ze alleen maar diep ellendig snikken dat ze dood wil.
Mijn vader wijdt zijn leven tegenwoordig volledig aan het hare. Mocht mijn moeder er op enig moment niet meer zijn, dan heeft hij werkelijk niets meer over om voor te leven. Zij is zijn ziel en zaligheid.
En toch: als ze écht dood zou willen, dan zou hij haar laten gaan, ongeacht wat dat voor hem betekent. En als hij na haar dood wil gaan, zou ik hem dat van harte gunnen, al zou het mijn eigen hart breken en weet ik dan werkelijk niet meer wat mij nog overeind moet houden.
Je gebruikt je eigen verdriet toch immers niet als chantagemiddel?
We hangen aan elkaar, we houden elkaar overeind. Maar liefde en leven is een broos weefwerk, en we kunnen nooit van iemand eisen dat hij of zij doorleeft om ons eigen leven in het gareel te houden.
zo veel liefs gewenst Karin en zoveel sterkte …
wat moet het zwaar voor jullie zijn….
ja je kan niet van iemand eisen dat ie voor jou blijft leven
ook niet van huisdieren daar lees ik ook veel leed
knuffels thian
Een hele mooie column Karin.
Ik heb bewondering voor je, dat je ondanks wat je allemaal hebt meegemaakt, toch telkens weer de kraacht vind om door te gaan en toch de energie op kunt brengen om altijd voor anderen klaar te staan. (o.a. Dampforum)
Ik heb al ruim 20 jaar depressieve klachten maar ben lichamelijk kerngezond
Toch ben ik wel eens bewust in de avond midden op de weg gaan wandelen met de hoop dat ze me aan zouden rijden…Het zou dan niet op een zelfmoord lijken en het geeft een ander dan geen schuldgevoel.
Als ik weer beter in mijn vel zit, schaam ik mij hiervoor.
Ik vind het leven ook moeilijk omdat ik in depressieve periodes zorgen maak of ik wel goed op een ander overkom en heb dan de angst dat ze me zullen mijden. Ik ben daar ontzettend overgevoelig voor.
Ook het ouder worden zie ik als een last en geeft me het gevoel van heimwee naar de voorbije jaren. Ik zou normaal denkend ontzettend blij moeten zijn dat ik onlangs 65 heb mogen worden.
Toch worstel ik elke dag met de zin van het oud zijn/worden.
Mijn hoop op een leven hierna houdt mij op de been.
Ik haal veel positiefs uit jouw columns
Broos is een mooi woord.
Ik heb dit met ontroering gelezen.
Met dank,
Bart
Karin wat mooi verwoord diep onder de indruk en zo herkenbaar voor mij.Los laten is zo moeilijk en helaas is dat een heel proces. Heb het zelf ervaren ook al is het jaren gelden .Dag en macht is zij altijd in mijn mind. Mijn vrouw koos zelf voor Euthanasie en wilde geen verder lijden.Heb zelf ook alles geregeld. Maar blijft moeilijk maar ook een fijn gevoel dat zij vredig is geen gegaan op haar eigen wijze.En zelf bepaald heeft. Dank voor je column
Beste Karin,
Waarom gebruik je niet de veel gepastere term ‘zelfdoding’?
Aan ‘moord’ kleeft de suggestie dat het om iets crimineels gaat, en dat is zelfdoding bepaald niet.
Zelfdoding is zelfbeschikking, een recht, en ik beschouw jou, evenmin als andere mensen die uitoefening ervan overwegen of al uitgeoefend hebben zeker niet als criminelen.
Ik wens je veel kracht.
Elke dag opnieuw vraag ik me af hoe ik verder kan gaan met bestaan.
Voelt zo dubbel,enerzijds de schoonheid,aanraking,verwondering.
Muziek,kunst,natuur en nog zoveel nauwelijks benoembaar.
Ook het leed dat gedragen wil worden wanneer liefde is geankerd.
Verliezen, jaar in,jaar uit,hoe draag je dat, geen formules voor,ondanks al de
troostende woorden,teksten,gebaren.
Vader,moeder,eerder de grootouders,partner,teckel, de vele poezen
die er waren v.a kruip-periode.
De stapeling van verliezen.
Hartsvriendin, in feite geslacht in ziekenhuis.58 jaar.
Het kind na lange lijdensweg weggenomen door hoop omkering ziekteproces en ook voor de gemoedsrust van de omringenden doorgegaan met de vele slopende kuren met al de mensonterende gevolgen die zij hebben …
Dan is daar nog de stiefvader 86 jaar die je als jonge god kende en
nu in de aftakeling van kanker en ouderdom ziet desintegreren, de
eigen neergang uiteindelijk onder ogen te zien..
Lang dacht ik onsterfelijk te zijn en mijn kracht te kunnen inzetten om
dood tegen te houden misschien te voorkomen van hen die ik liefhad..
De gedachte aan achteruit gaan zonder mogelijkheid om zelf te kunnen beslissen wanneer het moment is aangebroken de ogen te sluiten is bedenkelijk.
Praten,overleggen,pleiten om te mogen sterven wanneer die grens is bereikt
is zwaar voor betrokkenen.
Lijkt een paradox, enerzijds de onverdragelijkheid van het zien,ondergaan van wat is in al haar facetten en anderzijds de extase van ook binnenkomt.
Wens ons allen een goede wereldreis…
Herman @ 5: Ik gebruik nooit de term ‘zelfdoding’, dat vind ik zo’n lafhartig eufemisme. Zelfmoord is, hoe je het ook wendt of keert, gewelddadig en pijnlijk. ‘Zelfmoord’ vind ik daar beter bij passen.
Tobia @ 6: Dankjewel, en veel sterkte en moed gewenst.
Tel je zegeningen en wees dankbaar voor je talenten, zoals je onderzoekende geest en je schrijftalent. dood kun je nog lang genoeg zijn, dus dat moet je niet willen.
lieve Karin, welke keuze je ook maakt, sterkt, en voel je niet schuldig; je hebt je meer dan 100% ingezet. Een van de zekerheden in dit snel voorbijglippend leven is dat het ergens vanzelf ophoudt. Daar klaar voor zijn geeft al veel rust.
Lieve Karin,
Mijn moeder heeft zich afgelopen juni, na een levenslang anorexia-verleden, over moeten geven aan de dood. Ze was er nog niet klaar voor. Toch was de oorzaak haar anorexia.
Ze heeft zelfs nog hulp gezocht, toen ze geen eten meer tot zich kon nemen maar ook nog niet dood wilde. Er was geen enkele oplossing…
Ik zie haar dood als een gekozen dood. En daar heb ik vrede mee.
Maar ik mis haar elke dag…
Lieve groet,
Henske
((( X X X )))
@7 ‘zelfdoding’ is geen
(lafhartig) eufemisme, het is exact wat het is, zonder nodeloos en ongepast criminaliserende lading. Zelfdoding kan ook prima zonder geweld worden uitgevoerd. En pijnlijk is de dood hoe dan ook voor de nabestaanden.
Karin ik ken je als de Florence Nightingale van de dood. Er naar toe of er vanaf.
Meer dan 20 jaar geleden volgde ik je nieuws-feeds waar je wanhopige mensen links of rechtsom hielp, nachtenlang. Het kleeft aan jou en zoekt je op.
“Uit liefde voor anderen” is mooi toch.
Een beetje als Emely Dickinson:
I should not dare to leave my friend, Because – because if he should die While I was gone – and I – too late – Should reach the Heart that wanted me
Zo in de confrontatie leven daar moet je moed voor opbrengen. Het is tegelijkertijd het leven in al zijn extremiteiten beleven. Het is dat je goed bent in het vertolken van je gevoelens op een zeer intelligente manier. Wat je schrijft is doorleefd en raakt mensen in de ziel of het meest onbeschrijvelijke van zichzelf. Het belichten van de eenzaamheid inplaats van in je eentje boven op de berg te zitten met je sores en het zien en kennen ervan. Dat is bewonderenswaardig en overschrijdt, of ik je leuk vind of niet. Hiert past geen relevantie. Het is de relevantie voorbij. Op het scherp van de snede. Dat is het drama en de schoonheid van het leven, de tegenstellingen, de extreme beleving. Je hebt het meegekregen. Lever die pakketjes maar af, ze vallen in goede aarde. Ze zijn van ona allen, maar jij laat er het licht op schijnen……..Puike vrouw!
Zelf heb ik het als loodzwaar ervaren dat iemand alleen nog leefde omdat ik bestond. Zo voelde ik me onbedoeld verantwoordelijk voor zijn leven en ging mijn eigen leven er aan. Om me daarna in de steek gelaten te voelen ook al wilde ik hem laten gaan.
Het verbaast me dat je spreekt van zelfmoord. Moord is doden van iemand die wil leven, ongevraagd het leven benemen. Zelfdoding is doorgaans een eigen keus, dat is althans de reden dat ik het zelfdoding noem.
Ik hoop dat er nog enige tevredenheid en misschien geluksmomentjes zijn in je leven, ook al leef je meer voor anderen.
zie vooral ook LaSpaink haar verhandeling: “Zelfmoord gaat niet over rozen”
Indien iemand zijn/haar leven beëindigt vóór de natuurlijke dood zijn al dan niet welkome intrede doet; dient die persoon mechanisch of chemisch geweld aan te wenden, ten einde het gewenste doel te bereiken.
Zulks vereist bovendien zorgvuldige planning (met voorbedachten rade) en is dan ook – naast ieders onvervreemdbaar geboorterecht (dus niet crimineel) – moord.
Voor de nabestaande(n) is het buitengewoon kut. En ik zou er ook niet mee willen leven; maar ik moet wel. Het gaat ook over – alleen… dat duurt veelstelang.
erratum: het stuk van Karin heet “Zelfmoord gaat niet op recept”
Eigenlijk juist wél, maar dit terzijde.
JPaul, hou je die redenering aan, dan staat euthanasie ook gelijk aan moord.
Ik volg de lijn dat zelfdoding een betere term is. Moord is in essentie tegen de wil van het slachtoffer, dát bepaalt of het moord is of niet. Zelfdoding voldoet niet aan dat essentiële criterium zoals dat woord al zegt.
De methode waarmee de moord wordt gepleegd – al of niet gewelddadig en/of pijnlijk; Spaink 7 – bepaalt niet of het moord is of niet. Ook bij zelfdoding is dat niet de bepalende factor. Beide kunnen op een hele zachte manier ten uitvoer worden gebracht.
De term ‘zelfmoord’ is volgens mij bedacht door moralisten die ertegen zijn, vooral te vinden in Christelijke hoek, en het daarom de negatieve lading van het woord ‘moord’ hebben meegegeven.
Janus.
PS bij 20,
Euthanasie is ook geen moord, want het is niet tegen de wil van het ‘slachtoffer’ – let op de aanhalingstekens. Je zou het doding op verzoek kunnen noemen, maar ja, waarom? Er is al een naam voor: Euthanasie.
J.
@19.CiNNeR – Ja.
Het wordt niet leuker als een moderne heilige met artsdiploma betrokken is.
@20.Janus – “tegen de wil van het slachtoffer, dát bepaalt of het moord is of niet.”
Je denkt weeral met je onderbuik; die daarvoor ongeschikt is.
1e – haal je er de term “slachtoffer” bij, waar géén sprake van is.
2e – er is niX “essentieel” aan de “wil” als “criterium”
3e – schaal je zo ELK ongewenst sterven onder moord – ook op de operatietafel, in het verkeer, door noodweerexces en, voorwaar, doodslag. Zwamkous.
en, blijkens@21. geef je de voorkeur aan onbegrepen, zalvende terminologie uit het oud-Grieks die zich dan ook prachtig leent voor misbruik; zoals is gebeurd door een niet nader te noemen organisatie met hun fijne Aktion T-4 in de jaren 30 en 40
JPaul 22,
Bij moord is er uiteraard sprake van een slachtoffer.
Niet de wil als zodanig is het criterium, maar de omstandigheid dat moord tegen de wil van het slachtoffer in gaat, maar daarentegen in overeenstemming is met de wil van de dader. (Ik had dat idd wat helderder kunnen formuleren.) Moord is altijd het bedoeld doden van een ander tegen diens wil, al of niet met voorbedachte rade. Ongelukken op de operatietafel, verkeer enz, en zeker doodslag vallen daar niet onder. Doodslag is, voorzover ik weet, het onbedoeld doden van iemand, maar er wel verantwoordelijk voor zijn.
Dat zekere lieden uit de jaren 30-40 de term euthanasie misbruikt hebben, kan mij niet verweten worden. Ik hanteer dat begrip zoals dat in onze tijd gebruikt wordt.
Janus.
Eerder noemde ik het zelfmoord. Precies vanwege hetgeen Karin eerder aangeeft, het geweld wat er aan te pas is gekomen. Al was het voor hem een zachte manier, voor nabestaanden blijft het voelen als ultiem geweld.
Volgens de definitie van moord gekeken, is de term zelfmoord een juiste term. Maar persoonlijk vind ik het onrecht doen aan een groep mensen die niet verder konden of wilden leven. Die dood wilden alleen geen toegang hadden tot een vorm van euthanasie.
De scherpe kantjes van het verlies zijn verzacht en ik ben terg gegaan naar de term zelfdoding. Want ..
Mijn vader heeft zichzelf dood gemaakt. Wil ik hem nu de rest van mijn leven beschouwen als moordenaar? Iemand die een criminele daad heeft begaan, die vervolgd zou moeten worden al is dat niet meer mogelijk? Is hij nu een eng en gevaarlijk persoon? Mag ik mezelf beschouwen als kind van een moordenaar omdat hij zijn eigen laatste wens in vervulling heeft laten gaan?
Liever gebruik ik dus zelfdoding. Dat is verdrietig en moeilijk genoeg om mee verder te leven.
@JPaul: Er zal niemand zijn die beweerd dat euthanasie een ‘leuke’ aangelegenheid is. Maar ik kan en wil de arts die meewerkt aan euthanasie niet zien als moordenaar.
En ja, er komt chemisch ‘geweld’ aan te pas. Te prefereren over stikken, nodeloos veel pijn en andere afschuwelijke taferelen. Is de dood zelf niet al te vaak gewelddadiger dan we ons zelf voorhouden?
Dit is wel erg om te horen. Jullie hebben alleen elkaar, verder niet.
Als je steun nodig hebt, moet je het maar zeggen of me mailen.
Knuffel