De gruwel achter de Panama Papers is dat de vrijgekomen documenten aantonen hoe absurd veel geld er wordt weggesluisd en onttrokken aan de belastingdiensten, en dus: aan publieke gelden. Elk jaar zien overheden zich langs slinkse wegen miljarden ontnomen worden. FACT, de Financial Accountability and Corporate Transparency Coalition, heeft becijferd dat er wereldwijd ongeveer 21 biljoen dollar in mantelbedrijven zit weggestopt – meer dan het bruto nationaal product van de hele VS (dat bedraagt 18 biljoen).
Die weggesluisde biljoenen is geld dat niet kan worden besteed aan onderwijs, zorg, huisvesting, onderzoek, cultuur, politie, sociale zekerheid en meer van dergelijke nuttige publieke zaken. Met hun offshore constructies bestelen slinkse zakenlui de staat, en daarmee uiteindelijk ook ons, de gewone burgers. Eens temeer daar de staat haar fondsen toch ergens vandaan moet halen, en dan de belastingen uit arren moede maar weer eens verhoogt.
Piketty zei het al: de rijken zuigen de burgers uit, en de afstand tussen rijk en arm neemt rap toe.
Maar niet alle rijken wensen dit vermaledijde spel nog langer spelen. In New York publiceerden een groep van bijna vijftig miljonairs een open brief, waarin ze nogal verrassend om een belastingverhoging vroegen. Onder hen bevinden zich erfgenamen van Disney en Rockefeller. De reden: een serie belastingmaatregelen die de staat New York tijdelijk heeft ingesteld, loopt in 2017 af. ‘Wanneer die tijdelijke maatregelen komen te vervallen,’ schrijft de groep, ‘worden de gezamenlijke belastingen voor de middenklasse komend jaar met 1 miljard euro verhoogd, terwijl miljonairs als wij samen dan 3,7 miljard dollar minder belasting hoeven te betalen.’
Een maand eerder had een andere groep miljonairs ook al een belastingverhoging voorgesteld. De Patriottic Millionairs, die inmiddels 200 leden tellen, willen een fatsoenlijk minimumloon voor werkenden, een ferm belastingregime voor bedrijven, en regels om de invloed van het grote geld op de politiek in te perken. ‘Politieke en economische ongelijkheid gaan hand in hand, ik beschouw ze als een woekerende kanker,’ zei oprichter Morris Pearl. ‘Een kleine groep mensen gebruikt hun geld om hun politieke invloed te vergroten, en hun politieke macht gebruiken ze om hun kapitaal te vergroten. Dat verwoest ons land.’
Met ons eigen aandeel in de liefdadigheid en mooie fondsen vergroten, komen we er niet, zeggen ook mensen als Bill en Melinda Gates. De sociale zekerheid, het onderwijs, de zorg, de infrastructuur worden immers uit andere bronnen bekostigd: je wilt koste wat kost voorkomen dat die sectoren afhankelijk worden van liefdadigheid en privaat kapitaal. De enige remedie: de overheid moet gaan herverdelen en meer geld van de rijken naar de staat laten vloeien, en dus: naar de burgers.
De rijken trekken ten strijde tegen de superrijken. Ik verheug me erop.
Tsja, leuk die millionairs, maar als millionair ben je tegenwoordig natuurlijk een loser in de wereld van het echt grote geld. En dat zij zich nu verzetten tegen de superrijken geeft aan dat de grens van de tweedeling in de samenleving een stuk hoger is komen te liggen. Welkom jongens.
Uiteraard is hun streven prachtig, maar of het veel zoden aan de dijk zet??? De overheden wisten dit al jaaaaaarenlang. Elke doorsnee accountant kan je die trucs vertellen. Dus de belastingdienst zou ze niet weten? Sjonge.
Check de namen Feike Salverda en Lex Runderkamp eens. Zij vertelden in ’86 al dat de situatie zo was. En er staat verdacht weinig in de Wikipedia over hun programma ‘Gouden Bergen’ van de VPRO.
Er liggen veel diepere oorzaken aan ten grondslag dat deze situatie zo is en zo blijft. De zwakkeren durven de sterkeren gewoonweg niet aan te pakken. En stiekem hopen ze ooit zelf ook zo rijk te worden en wie wil er dan belasting betalen?
Janus.
Aan de andere kant, dat geld staat nu opgepot ergens vast en is niet meer dan een getal in een computer. Overheden kunnen veel makkelijker geld bijdrukken, dat heeft alleen hetzelfde effect als wanneer al dat opgepotte geld opeens vrij zou komen: inflatie.
De eerste keer dat ik inkomstenbelasting betaalde fietste ik anders door de stad: dat is mijn lantaarnpaal, die school is er mede dankzij mij, dit fietspad is eigenlijk best mooi aangelegd: zal ik ze een bedankbrief sturen? Was niet nodig: ik betaal belasting. Mede mogelijk gemaakt door… Ik snap die rijken wel.
@Johan: het punt is niet dat we geld moeten terughalen, maar dat we moeten voorkomen dat het buiten de belastingdienst om blijft wegvloeien.
Niels @ 4: Juist, dat is het punt.
Johan (2),
Jij praat over opgepot geld dat opeens vrij zou komen met inflatie tot gevolg. Maar dat is naar mijn idee niet juist.
Het enige verschil met ons arme lieden die niet aan de knoet van de belastingdienst kunnen ontkomen – leuker kunnen ze het immers niet maken… – is dat zij geen belasting betalen en wij wel. Maar verder doen ze precies hetzelfde met hun geld als wat wij ermee doen: het besteden. Alleen is de schaal waarop dat gebeurt groter. Hun bezit wordt echt niet alleen maar uitgedrukt in baar (opgepot) geld, maar vooral ook in kantoorpanden, bedrijven, handelsondernemingen (al of niet legaal) aandelen en noem maar op en al die zaken laten geld stromen. Dat geld stroomt dan natuurlijk in eerste instantie weer terug in hun zak, maar dat heeft als zodanig geen invloed op de inflatie naar mijn idee.
En om dat besteden is het de overheden te doen: Starbucks wordt het qua belastingen makkelijk gemaakt, want er staan bestedingen, investeringen dus, werkgelegenheid dus, minder WW- en bijstandsuitkeringen dus, tegenover. Dus dan ga je rekenen als overheid. Hetzelfde geldt al jaren voor Shell en noem ze maar op.
Geld bijdrukken, dwz geld bijdrukken zonder dat daar een dekking voor is, is wel van invloed op de inflatie. Wanneer de hoeveelheid geld ineens wordt verdubbeld tov de productie, dan verdubbelt de prijs ook per product. Dus op dat punt heb je gelijk.
En Niels (4),
Hun geld vloeit dus niet weg, het vloeit alleen via andere kanalen, niet die via de belastingdienst. De overheid heeft er dus in directe zin niks aan, het volk dus ook niet, maar in indirecte zin weer wel, zie mijn Starbucks verhaal. En dus heeft het volk er ook in zekere zin baat bij, het staat alleen niet formeel te boek.
En ja, dan moet je maar geloven dat deze handjeklap net zoveel opbrengt als het afdwingen van belastingbetaling. Dat is natuurlijk wel te onderzoeken, maar heel lastig. Je moet dan de virtuele belastingderving gaan afwegen tegen de positieve kanten van de werkgelegenheid. Bij Starbucks is die nogal groot, maar bij Shell – veel geautomatiseerde processen – is die nihil.
Janus.
Karin,
Jij noemt Bill en Melinda Gates. Maar zij geven hun geld aan hun eigen goede doelen, hun eigen stichtingen en wat dies meer zij. (Wat natuurlijk in eerste instantie van de belasting kan worden afgetrokken…) Maar die eigen stichtingen zijn vooral gericht op het promoten van Windows in ontwikkelingslanden. Het is een vorm van pushen: Ze willen zoveel mogelijk mensen verslaafd maken aan Windows, want daar verdienen ze zelf ook weer aan….
Ook zo’n leuk cirkeltje.
Janus.
Janus @ 7: Je vergeet wel het een en ander dat Bill en Melinda Gates doen. Een idioot groot deel van hun vermogen gaat naar malariabestrijding en -uitroeiing, onderwijs, waterwinning en -zuivering, landbouw. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/Bill_%26_Melinda_Gates_Foundation#Global_development_division.
Ik wil je best geloven Karin (8), maar als dat humanisme gepaard gaat met het uitdelen van goedkope Windows laptopjes, dan heb ik toch mijn bedenkingen. Dezelfde bedenkingen die ik tegen het uitdelen van Bijbels heb ingeval van Christelijk humanisme.
J.
De overheid/belastingdienst is een Panama-in-Nederland. Franse wapenindustrie, die bommenwerpers levert aan S. Arabie (bombardementen Jemen) krijgt Nederlandse postbus. Aandeelhouders in moordindustrie hoeven zo nauwelijks belasting te betalen.