Het heeft er alle schijn van dat de politiek inmiddels grondig kapot is – en daarmee ook democracy as we knew it. Dat de parameters van beleid tegenwoordig vaker op internationaal niveau worden bepaald dan in nationale parlementen, is op zich geen ramp. Dat burgers slechts zijdelings betrokken zijn bij de samenstelling van die internationale organisaties en zowel zij als NGO’s amper invloed kunnen uitoefenen op de agenda’s, standpunten, procedures en besluitvorming daar, is dat wél. Evenals dat burgers en NGO’s hun eigen zorgen er zo belazerd weinig terugzien.
Dat steekt des te meer daar dat bedrijven wel lukt, en zij een willig oor vinden. Van de zoveelste verlenging van het auteursrecht of de uitbreiding van de reikwijdte van patenten; van intellectueel eigendom dat zo is opgerekt dat je ineens geen eigenaar meer bent van spullen die je toch heus eerlijk hebt gekocht – allemaal vérstrekkende veranderingen waar burgers niets en parlementen amper iets over te zeggen hebben gehad.
Daarnaast vormen en kleuren bedrijven ons dagelijkse leven zwaar, zonder dat burgers daar veel invloed op kunnen uitoefenen. Schaalvergroting, goedkoper fabriceren, werk uitbesteden aan rechteloze groepen, weigeren na te denken wat de rol van arbeid en loon nog is in een steeds verder geautomatiseerde wereld, is een vorm van korte-termijndenken die niet lang meer houdbaar is. Want wat moet er gebeuren met al die werklozen, al die uitgerangeerde mensen, zeker nu de staat zich ook steeds meer terugtrekt?
Hoe kan het dat het bedrijfsleven de winsten voor zichzelf houdt, terwijl ze de verliezen meestal behendig op de maatschappij weet af te wentelen?
En dan hebben we daar bovenop nog TIPP, NAFTA, CETA en andere handelsverdragen, die allemaal draaien om ISDS: the Investor-State Dispute Settlement. Een soortement van rechtbank waar buitenlandse bedrijven een land kunnen aanklagen wanneer dat beleid invoert dat hun ‘winstverwachting’ dwarsboomt. Een ‘hof’ dat bindende uitspraken doet, zonder de plicht die te publiceren, zonder dat burgers worden gehoord, en zonder mogelijkheid tot beroep. Dat hof heeft nationale regeringen al meermalen tot miljardenclaims veroordeeld, zuiver omdat zij door haar eigen burgers geëntameerde en uiteindelijk nationaal gesteunde beleidsveranderingen doorvoerden.
We zien het allemaal gebeuren, en niemand die een fatsoenlijk antwoord op deze ontwikkelingen weet te formuleren. Hou me ten goede – ik ook niet.
Wel ga ik steeds meer geloven dat het weinig zinnig is om politici individueel verantwoordelijk te stellen voor falend beleid. Want natuurlijk breekt elke politicus z’n verkiezingsbeloften binnen deze context. Het is allang niet meer de mens die het systeem faalt: het systeem faalt de mensen, politici incluis.
Wel mag je van politici eisen dat ze het falen van het systeem niet langer weglachen.
Héél die papierkraam naar waar die hoort: de prullemand in.
Een grondwet die, in leesbare corpsgrootte, op de achterkant van ‘n bierviltje past en zó geformuleerd dat bakker, groenteboer en meibelmaker ‘t óók snappen.
Twee A-4tjes amendementen, liever minder.
Laat de kinderen tot mij komen; dwz: goedbetaalde kleuterjuffen.
Karin,
Ik ga helemaal met je mee, behalve je laatste drie conclusies.
Uiteraard zijn er fatsoenlijke antwoorden op deze ontwikkelingen te formuleren. In eerste instantie is dat zelfs vrij simpel: we moeten een heel stuk terug in de tijd. Zo moeten we bijvoorbeeld niet meer tolereren dat ‘Europa’ met zijn tengels in ons broekje zit te wriemelen en weer onze eigen autonomie terug eisen. Dát is een punt waarbij ik het wel eens ben met witkopje Wilders.
En als je ophoudt mensen persoonlijk verantwoordelijk te stellen – jouw tweede eindstelling – dan heb je de strijd al helemaal verloren. Voor alles wat mensen doen zijn mensen verantwoordelijk en moeten we ze verantwoordelijk stellen. Zo moeten we de positie van rechtspersonen – BV’s en wat dies meer zij – dusdanig wijzigen dat de echte personen die die rechtspersonen vormen ten allen tijde persoonlijk aansprakelijk zijn voor de malversaties van die rechtspersonen. Dus: gaat een rechtspersoon (schijn)failliet, dan moeten de eigenaren/beheerders ervan aansprakelijk worden gesteld. In hoeverre dat nu al kan, weet ik niet, maar mijn klompen zeggen dat dat nog veel beter kan. Nee, je kan idd systemen niet verantwoordelijk stellen, maar de mensen die deze systemen vormen en hebben gevormd wel.
En van politici mag je eisen helemaal op te houden met lachen; wat valt er nog te lachen in de politiek? Ja, je kan erom lachen dat we een nitwit als Rutte als premier hebben of dat ons parlement serieus discussiëert over het onderhoud van een bootje van Beatrix. Niet te geloven. Maar dat is niet het soort lachen dat ik bedoel, dat mag nog veel harder worden.
En wat die ISDSsen betreft: Op zich is het een logische ontwikkeling dat er meer internationale rechtbanken ontstaan, alleen moeten we de vorming en controle daarvan in eigen hand houden. En er zullen in de verdragen die we aangaan opzeggingstermijnen moeten worden opgenomen. Zelfs een huwelijk kan tegenwoordig worden opgebroken en dat is toch het ‘heiligste’ wat er is?
En zo kan het ook:
“Vanwege deze en andere bezwaren tegen ISDS-voorzieningen, besloot de Australische overheid in 2011 om in de toekomst geen handelsverdragen te sluiten die ISDS-clausules bevatten:[18] Ecuador richtte [na een schadevergoeding van 2,3 miljard dollar te hebben moeten betalen; J] een commissie op die het nut van de 26 investeringsverdragen van het land moest onderzoeken. De commissie kwam tot het besluit dat de verdragen nadelig uitvielen en kondigde aan dat ze de opzegging ervan zou aanbevelen.[19]”
Bron:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Investeerder-staatarbitrage#Kritiek
Nog even over de EU. De voorstanders van ‘Europa’ zeggen steeds dat het ons allen, de burgers dus ook, in financiëel opzicht zoveel oplevert. Die voorstanders die dat beweren vindt je vooral bij rechts, de stromannen van het bedrijfsleven. Maar de schade die al dit gedoe – ‘marktwerking’ voorop gesteld – ons berokkent is (met mijn klompen aangevoeld) vele malen hoger, dus moeten we stoppen met al die nepéénwording.
Janus.
PS,
Of Australië het (voor hen van toepassing zijnde) TPP afwijst of zal afwijzen vanwege de erin opgenomen ISDS-bepaling, weet ik niet, maar dat is dus interessant om te volgen. Wij moeten datzelfde doen, maar dan bij TTIP.
J.