Geweldig hoe Arjen Lubach een discussie in Nederland heeft weten los te maken over TTIP, het handelsverdrag dat Europa op korte termijn met Amerika wil afsluiten en dat zich nu in de laatste stadia van onderhandelingen bevindt. Milieu- en burgerrechtenorganisaties probeerden al eerder te wijzen op de nadelige gevolgen van het beoogde verdrag, maar tevergeefs.
Het is dan ook een complex verhaal. De kern: buitenlandse bedrijven kunnen nationale wetgeving omzeilen met een beroep op hun eerder gedane investering, dan wel op de wetgeving in hun land van herkomst. De chloorkip – Lubachs favoriete voorbeeld – mag in Europa niet worden verkocht, maar is in Amerika toegestaan. Aangezien zulk chemisch ‘schoongespoeld’ vlees in Amerika is toegestaan, mogen EU-lidstaten volgens de TTIP de chloorkip niet langer de toegang tot hun markten ontzeggen.
Open grenzen voor de chloorkip!
Maar dat is niet het engste aan de TTIP. Als consument kun je immers, ook na invoering van het verdrag, zelfstandig besluiten zulk vlees niet te kopen: ook de TTIP kan niet om een consumentenstaking heen.
Het heetste hangijzer is de provisie dat een buitenlands bedrijf een land kan aanklagen indien hun beleid de investeringen van zo’n bedrijf schaadt. Dat betekent serieus dat internationale bedrijven een land kunnen aanklagen wanneer dat beleid implementeert dat hun investeringen of hun winstverwachting schaadt. Alles wijkt voor winst.
TTIP verzekert dat bedrijven zich gedragen alsof winst maken een mensenrecht is. Worden ze gefnuikt in dat streven, dan kunnen ze een arbitragezaak beginnen – een zaak zonder rechters, zonder beroep, zonder inspraak, en zonder enige transparantie. Maar het zijn wél zaken die de machtsstructuur veranderen, die ons recht en democratie aantasten, en de beleidsvrijheid van alle aangesloten landen drastisch inperken.
Tegenlicht, het onvolprezen onderzoeksprogramma van de VPRO, wijdde zondag een uitzending aan TTIP en sloeg daarbij de spijker op de kop.
Stel dat Nederland TTIP nu al had getekend. Hebben we minister Kamp, die na de aardbeving in Emmen van afgelopen weekend plechtig aan meesterinterviewer Sven Kockelman beloofde dat de veiligheid van de burgers voortaan voorop stond, en dat hij heus de gaskraan verder zou dichtdraaien indien dat nodig was. Heel Nederland blij, en vooral Groningen.
Maar ja, TTIP was inmiddels getekend, hè. En een van de aandeelhouders van de NAM, verantwoordelijk voor de aardgaswinning in het Noorden, is ExxonMobil, een Amerikaans bedrijf. Dus die kan vervolgens de Nederlandse overheid voor een mistig arbitragecomité slepen en vijf of zes miljard euro schadevergoeding eisen. Meer dan de daadwerkelijk gedupeerden ooit zullen krijgen.
Plus dat zo’n onbetwistbare schadevergoeding vervolgens al het geld opsoupeert dat wijzelf heel hard nodig hadden om ons energiebeleid aan te passen. Maar ja, winst boven alles, toch?
Q: “Het is dan ook een complex verhaal.”
Dat valt wel mee (nadat je door al het gekakel in de discussie heen geluisterd hebt):
Alle normen over milieu en voedselkwaliteit worden gelijk getrokken. Alleen wordt onder TTIP het laagste niveau van die normen in of Amerika of Europa genomen. Alle door milieubeweging en voedselactivisten bereikte verworvenheden worden dus in één klap nagenoeg teniet gedaan en de strijd voor hogere waarden kan weer helemaal van voren af aan beginnen. Dat bedrijven – de grote motor achter TTIP – dit allemaal prachtig vinden is logisch, ze vinden al die normen en waarden maar lastig.
Een voorbeeld. Stel dat je in Europa het sociale stelsel wilt normaliseren zodat dit voor elk land hetzelfde is. Dan is het logisch dat je een gemiddelde neemt in de hoogte van de uitkering. Maar in de denklijn van TTIP zou de allerlaagste uitkering de norm worden.
En ja, vroeg of laat moeten dan natuurlijk ook de sociale stelsels van Amerika en Europa gelijk getrokken worden; de VVD kijkt al tientallen jaren verlekkerd naar Amerika wat dat betreft, hetgeen in Nederland al de nodige ‘vruchten’ heeft afgeworpen. (Maar dit terzijde.) Terug naar TTIP:
Dat er voor bedrijven een aparte rechtsorde wordt ingesteld is natuurlijk van de gekke: we hebben al een rechtsorde! Nog daargelaten dat de TTIP-rechtsorde niet openbaar is.
Kortom, het is niet complex maar simpel: De laagste normen voor milieu en voedsel worden de norm en onze rechtsorde (en daarmee onze wetgevende macht, dus onze democratie) wordt uitgehold. Meer hoef je over TTIP niet te weten.
Bij investeringen kan het anders liggen. Een bedrijf investeert in principe op eigen risico, maar het wordt anders als een bedrijf (deels) investeert op basis van wetten en regelingen van de overheid. Worden die wetten en regelingen op een bepaald moment veranderd, tsja, ik vrees dat een bedrijf dan wel een punt kan hebben om schade te claimen.
Daarom zal in wetten en regelingen in het vervolg altijd een bepaling moeten worden opgenomen dat de overheid zich het recht voorbehoud tot wijzigingen, bijvoorbeeld om het strenger maken van milieueisen mogelijk te maken. (In hoeverre dit eigenlijk al zo is, weet ik niet.) Het bedrijfsleven is bekend met dit fenomeen, want in folders enzo wordt altijd gesteld: “Prijzen onder voorbehoud van wijziging.” Wat voor de klant betekent dat hij/zij altijd duurder uit is. Dat moeten ze nu ook maar zelf incasseren.
Je ziet ook op ander gebied dat bedrijven normale risico’s proberen af te wentelen. Ook het stimuleren van koop van woningen is zo’n voorbeeld. Het risico van het instorten van de huizenprijzen komt bij de eigenaar te liggen en niet meer bij de woningbouwvereniging of de bank (die vrolijk de hoge hypotheek (op basis van de hoge huizenprijs) blijft hanteren).
Een ander (zelden gehoord) argument tegen TTIP (en de Australische variant daarvan) is dat het Westen zich als machtsblok versterkt en dat is in wezen een daad van agressie tov de rest van de wereld. Een toename van contra-agressie is dan ook te verwachten in de vorm van terrorisme of wat dan ook. Dus alleen al om die reden zouden we NOOIT aan TTIP moeten beginnen. We kunnen beter handelsverdragen met Rusland, Afrika en Aziatische landen – China uiteraard – afsluiten. Dat vergt meer afstemming, maar dan kunnen onze normen en waarden op het gebied van milieu en voedsel mogelijk gehandhaafd blijven. En het is stukken beter voor de vrede. Een belangrijk punt in deze tijden….
Janus.
Nog even en de “Corporate Government” is een feit, zoals in de SciFi-serie Continuum. :-(
Karin, ik had nog niet gezegd dat ik jouw stuk een prima stuk vind. Nu dan maar. :) Vooral dat voorbeeld van Groningen spreekt tot de verbeelding.
@ Mike (2),
Helemaal mee eens, ook al ken ik die serie niet. En de Corporate Government is al een feit in Agentinië, daar is Monsanto de baas. En juist Monsanto is een grote kracht achter TTIP.
Eigenlijk zijn TTIP, de huizenpolitiek hier, de zorgpolitiek hier en ‘marktwerking’ in het algemeen symptomen van een dieper liggend gevaar. De mentaliteit die hier onder zit is er eentje waarbij de mens niet meer als (mede)mens gezien wordt, maar uitsluitend als consument, een prooi voor iedereen die aan die wezens geld kan verdienen. Die mentaliteit is een monster met zo’n grote veelvraat dat het massaal slachtoffers eist. Nee, niet tot de dood erop volgt* – alhoewel – want dan kan je geen geld meer aan ze verdienen, maar wel tot alles wat denkbaar is eruit gezogen is. Dat monster ziet winst maken inderdaad als een mensenrecht, waarbij ik aanteken of je nog wel van mensen kan spreken die zo denken.
Bij ons is de VVD vooral de grootste vertegenwoordiger van dat monster.
Janus.
* Parasieten in de natuur doden hun gastheer ook niet, anders hebben ze niks meer te eten. Maar ondertussen leidt die gastheer een zieltogend leven.
@2.Mike Bommerson: “Nog even en de “Corporate Government” is een feit, :-(”
Helaas: nikste “nog even“, en dan… .. .
alreeds
Oorlog tussen “corporate state” en “territorial state” wordt al sinds Abe Lincoln en Mark Twain voorzien en (naar mijn bescheiden (ha! – voor ‘t éérst: bescheiden; ikke) weten) ten laatste (met gebruik van niet minder dan atoomwapens) door R.A. Heinlein in exstenso sinds de vroege jaren ’80 beschreven in “Friday” bijvoorbeeld.
vandaag!
https://milieudefensie.nl/ttip/nieuws/10-redenen-om-10-oktober-de-straat-op-te-gaan-tegen-ttip
wil @5: Ik was stellig van plan om te gaan demonstreren, maar ik krijg een prijs diezelfde middag, dus ik kan niet :)
http://devrijegedachte.nl/event/anton-constandse-lezing-2015/
en ik moet naar (of all places) Enschede en Zwolle (of andersom) en dat behelst twee-en-half uur treinen; nog afgezien van een eethuis uitzoeken.
al vóór de middag van huis en pas ‘s Maandags weder terug
en dat alles voor de Kunst! met een groote K
@ 6 Spaink,
Zwak excuus, Karin. :))
Hadden ze dat nou niet ‘s avonds kunnen doen? Of hebben ze die voor het feest gereserveerd? Ik mag aannemen dat jij uitgebreid gefêteerd wordt?
Janus.
Tip tegen TTIP. Je kunt hier een petitie tegen TTIP en de aanvraag voor het referendum tegen TTIP ondersteunen:
http://ttip-referendum.nl/