In reactie op de veranderende economie en de afkalvende verzorgingsstaat ontstaan er allerlei nieuwe initiatieven. Ze zijn gebaseerd op delen en samenwerking. Er worden andere manieren verzonnen om met bezit om te gaan. Slimme bedrijven helpen mensen om auto’s te delen, buurtbewoners delen hun gereedschap zodat niet iedereen zelf klopboor hoeft aan te schaffen. Kleine zelfstandigen vormen in groepjes hun eigen arbeidsongeschiktheidsfonds. Websites die de onderlinge ruil van diensten en spullen tussen mensen bevorderen, schieten overal wortel.
Zulke samenwerkingen zijn inventief, slim, kleinschalig, overzichtelijk, soms schattig, en vaak milieuvriendelijk. We moeten er ook vooral mee doorgaan.
Alleen helpt het zo weinig. Het is toch een beetje de manier waarop de middenklasse en hip Nederland hun wonden bekijken en dan besluiten om voortaan samen pleisters in te kopen.
Niet alleen omdat je, om in zo’n deelsysteem te worden opgenomen, eerst zelf iets moet hebben dat je kunt inleggen: gewilde spullen, een beetje geld, nuttige vaardigheden, gezochte kennis. Verslaafden, daklozen, vereenzaamde mensen, zieke mensen, arme mensen of slecht opgeleide mensen komen zo’n deelsysteem aanzienlijk minder makkelijk binnen dan een jong stel met twee rechterhanden en een straat vol leuke buren.
Juist daarom was de verzorgingsstaat zo’n geweldig idee: zonder aanziens des persoons kon je, indien nodig, een beroep doen op hulp of steun. Je hoefde niet mondig of slim te zijn noch over de juiste contacten te beschikken om woonbegeleiding, thuishulp of schuldhulpverlening te krijgen. Maar tegenwoordig moet je vaak praten als Brugman, of soms zelfs tegen de lokale gemeente procederen, om de zorg te krijgen die je nodig hebt. De nieuwe collectiefjes, hoe goedwillend en loffelijk ook, richten zich vooral op het organiseren van mondige mensen. De rest valt uiteindelijk in de schoot van de Voedselbank en het Leger des Heils.
Het onderliggende probleem is dat steeds minder mensen werk hebben, arbeid en rechtsposities ‘flexibel’ zijn geworden en salarissen zakken, maar de prijs van wonen, energie, onderwijs en zorg over de hele linie stijgt. In vrijwel alle westerse landen worden de armen in rap tempo armer, terwijl de middenklasse door haar reserves heen raakt.
Ondertussen belandt er steeds meer geld bij de one percent. Er vindt momenteel een grootschalige herverdeling plaats van kapitaal en bezit, waarbij een steeds kleiner wordend deel van de mensen een steeds groter wordend deel van ’s werelds rijkdommen in eigendom heeft, en de rest het nakijken heeft.
Dat probleem hef je niet op met het onderling ruilen van de opbrengst van je moestuintje, of met onderling een Broodfonds stichten. Zo’n Saoudische prins die onlangs besloot zijn hele kapitaal van 29 miljard weg te geven aan goede doelen: dat zou het nieuwe delen moeten zijn.
Karin,
Q: “Het is toch een beetje de manier waarop de middenklasse en hip Nederland hun wonden bekijken en dan besluiten om voortaan samen pleisters in te kopen.”
Helemaal mee eens. Dit is toch in feite het failliet van de algehele solidariteit die je vanuit de overheid mag verwachten die mensen ertoe brengt om dit soort dingen te gaan doen. Het is niet een bewijs van een o zo sociaal voelen, het is noodzaak geworden.
Q: “Niet alleen omdat je, om in zo’n deelsysteem te worden opgenomen, eerst zelf iets moet hebben dat je kunt inleggen: gewilde spullen, een beetje geld, nuttige vaardigheden, gezochte kennis.”
Ook helemaal mee eens. Een LETS – om een voorbeeld te noemen – is in feite alleen maar een marktplaatsje, maar dan besloten. Een vangnet voor sociaal zwakkeren is er niet, daarvoor moet je toch bij grote broer overheid zijn. Het is leuk hobby-en voor mensen die zich in zo’n klein kringetje thuis voelen, maar meer niet.
Q: “of soms zelfs tegen de lokale gemeente procederen”. En rara wie daar z’n geld mee verdient….. De gedupeerde moet alles in zijn vrije tijd doen of een advocaat inhuren en de ambtenarij die zelf de oorzaak is van de fouten die die procedures noodzakelijk maken, krijgen betaald voor het verdedigen van zichzelf.
Overigens ben ik er wel voor dat werkenden hun eigen arbeidsongeschiktheidsfonds inrichten. Dat getouwtrek met bedrijven hierover leidt er alleen maar toe dat de bedrijven of hun heil in het buitenland zoeken of hun heil in buitenlánders zoeken die ze dan hier naartoe halen. Tel uit je winst.
En je slotzin: helemaal mee eens. Geld is alleen wat waard, als je er wat goeds mee doet.
Janus.
“Ondertussen belandt er steeds meer geld bij de one percent. Er vindt momenteel een grootschalige herverdeling plaats van kapitaal en bezit, waarbij een steeds kleiner wordend deel van de mensen een steeds groter wordend deel van ’s werelds rijkdommen in eigendom heeft, en de rest het nakijken heeft.”
Een wat mij betreft onbelicht aspect is, dat wat er is, ook nog eens bij een bepaalde leeftijdsgroep terecht komt. Hoe gaat het in de toekomst doorwerken als “nieuwe generaties” geen bezit en vermogen meer kunnen opbouwen.
https://www.youtube.com/watch?v=dmUV5hnwQTM
Van generatieconflict naar generatieoorlog. Het spijt me te moeten zien dat babyboomers de wereld vooral kaalgeplukt hebben. “We want the world and we want it now”.
De babyboomers en hun ouders hebben de verzorgingsstaat opgericht. In Nederland was die zo ongeveer afgerond met de invoering van de Algemene Arbeidsongeschiktheidswet in 1976.
Het is het neoliberalistische gedachtengoed dat vanaf eind jaren tachtig verantwoordelijk is voor het afbreken van die verzorgingsstaat. Met babyboomers heeft dat niets te maken, het is een (in mijn ogen verwerpelijke) politieke richting die door alle generaties heen z’n vertegenwoordigers heeft.
Die Saoudische prins zit in ieder geval niet als een Dagobert Duck boven op zijn geld, maar stopt het weer terug in de samenleving.
@ 4.
Q: “maar stopt het weer terug in de samenleving.”
Niet alleen dat, hij stopt het in het beste deel van de samenleving. :) Vele anderen met geld investeren in wapens en noem maar op.
J.