Wanneer zelfs de gesprekken bij de vrijdagmiddagborrel gedomineerd worden door een baaierd van slecht wereldnieuws, weet je dat er iets aan de hand is. De onrust laat zich, zelfs wanneer je met vrienden en kennissen met een drankje in de hand van de laatste zonnestralen geniet zit, niet langer bezweren. Afgelopen vrijdag vielen we op de stoep van café Saarein collectief over de privatisering.
‘Toen de zorg door de overheid werd beheerd, ging er vast ook wel wat mis,’ zei iemand. ‘De cruciale vraag – en die was al lastig zat – was hoe je met het beschikbare geld de beste zorg aan de meeste mensen kon geven. Maar nu de zorg stukje bij beetje aan bedrijven wordt uitbesteed, verandert het karakter ervan totaal. Het gaat er niet langer om welke mate van zorg we als maatschappij aankunnen. De vraag waarop nu alles wordt afgerekend, is of je er winst mee kunt maken.’
‘Vroeger had je het over zorgverlening,’ pruttelde iemand. ‘Nu is het zorgvermarkting.’
‘Wat mij steekt,’ zei een derde, ‘dat de betalingen aan zulke bedrijven uit collectieve gelden worden betaald, terwijl de winst die ze maken, vervolgens in hun individuele zakken verdwijnt.’
‘Zo werkt privatisering toch altijd?’ schimpte een vierde. ‘Een bedrijf koopt een onderdeel op van de overheidsinfrastructuur die door burgers is bekostigd. Het rendement van onze eigen investering, plus elke zeggenschap erover. zijn we voor altijd kwijt: die infrastructuur is nu in handen van een bedrijf. Maken ze vervolgens winst? Mooi, dat steken ze in eigen zak. Maken ze verlies? Niet getreurd, dan gaan ze failliet en ontslaan ze iedereen. Winst komt ten goede van het bedrijf, verlies wordt afgeschoven op de maatschappij.’
Iemand noemde Piketty, de Franse econoom die in een met lijvige statistieken onderbouwd boek niet alleen aantoonde dat de rijken overal ter wereld in rap tempo rijker worden en de dito armen dito armer, maar vooral dat grote bedrijven overal ter wereld overheden langzaamaan leegzuigen. Ze onttrekken op structurele wijze geld aan de samenleving dat door burgers voor collectieve doeleinden is opgebracht, en potten dat ten eigen gerief op. Zonder daarvoor enige aansprakelijkheid te hoeven dragen. Zonder enige notie van gezamenlijkheid, solidariteit, zorgvuldigheid of duurzaamheid. Alleen winst telt.
We slaakten een collectieve zucht, daar op dat terras.
‘Weet je waarover ik ook zo bezorgd ben,’ zei iemand. ‘Ebola.’
‘Soms denk ik dat een nieuwe wereldepidemie onvermijdelijk is, of zelfs nodig. Wij mensen moeten misschien eens flink worden uitgedund,’ zei ik. ‘Alleen behelst een epidemie per definitie de voortzetting van bestaande ongelijkheid met andere middelen. Al wie arm is, gaat simpelweg eerder aan rondwoedende ziektes dood dan wie rijk is.’
‘Je zou een ziekte willen die precies andersom werkte,’ verzuchtte iemand.
En ineens wisten we het. De geldpest, de hoogste tijd voor de geldpest!
Overheden moeten hun budget rondkrijgen. Een manier is het verhogen van belastingen en het korten van uitkeringen, salarissen en subsidies. Dat is een methode met een grote electorale ‘footprint’.
Een andere methode is het verpatsen van nuttige, door de belastingbetaler over langere perioden gefinancierde en winstgevende onderdelen van het rijk. Dat botst lang niet zo met de kiezer, sterker nog, je kunt het als een besparing verkopen, omdat je ook van allerlei lopende kosten af bent.
Het eerste symptoom van geldpest is verhoging, de zgn. goudkoorts :-)
Plamoen: geweldig :)
Ik vind het ook een hele spannende tijd Karin. De besturende structuren kloppen niet meer met de omvang en urgentie van de problemen lijkt het wel.
Met uitzondering van de ebola uitbraak gaat het voor mijn gevoel allemaal over macht en manipulatie.
Ik heb geen idee waar het naar toe gaat.
Dank je wel.
Frans
overal waar ik in zorgland kom is het wordt het wel vergoed
ik wacht al weken op een brief van de zorgverzekering of ze mijn nieuwe
polsspalken op maat gaan vergoeden, anders… is het zelf betalen 500 euro of genoegen nemen met iets dat niet past en niet werkt daardoor, mijn duimspalk is complete versleten
en dus eigenlijk zit ik zonder al die tijd en ze maken geen haast…
maar ik betaal steeds meer voor de org verzekering
en vraag me af waar gaat dat geld eigenlijk heen,
naar al die dure heren doe dat beslissen
(ik heb een opdracht van een revalidatiearts)
waarom beslissen de zorgverzekeraars dan uiteindelijk…?
wat is dat voor een rare wereld geworden?
Het gaat om veel meer balans in belangen. Niet alleen mijn-mijn-mijn-belang, maar véél meer òns belang. Oprechte zorg voor elkaar en de belangen van allen op het speelveld. Het zogenaamd zelfreferentiële gedrag, waar we collectief zo de buik vol van hebben, naar de achtergrond. We hoeven overigens niet lijdzaam te wachten tot dingen veranderen. We kunnen zèlf direct al aan de slag, gewoon in de eigen omgeving. Voorbeelden te over van mensen die de regie aan het terughalen zijn. Politieke bureaucratie en ambtelijk onvermogen negerend. En de grote ‘zieke’ jongens? Wat mij betreft zoeken die het lekker uit. Ik ervaar onvoldoende waardering voor mij als klant, maar vooral dat het gaat om de inhoud van mijn portemonnee. En dat voelt al heel lang niet goed meer. Daarom keer ik tegenwoordig hun producten zeker 10 keer om en koop ik alleen nog het absoluut noodzakelijke. Daarentegen koop ik meer en meer bij ‘gezonde’ MKB-ondernemers, die met een oprechte attitude en zorg voor mij als klant hun business bouwen. Ik kan je zeggen: dat is oprecht en verrassend aangenaam. En geeft erg veel vertrouwen in een goede afloop.
De geldpest is een idee dat gebaseerd is op het jammerlijke gevoel van onrecht van de ‘have nots’ ten opzichte van de ‘haves’. Het idee bevat evenveel evenredig omgekeerd onrecht als de voor mij hypocriete veroordeling van Lance Armstrong als dopingzondaar: je kunt het een individu niet verwijten dat hij een systeem (structuur en cultuur) ten optimale heeft benut. Wees dan wijs met elkaar en stel het systeem ter discussie, niet het symptoom. Het systeem, onze neo klassieke economie, en de cultuur, geld als verzamelobject voor het verkrijgen van status en vrijheid, hebben geleid tot de scheve verdeling.
Op de keper beschouwd heeft het bovenstaande mechanisme ook gezorgd voor de geschetste problematiek in de zorg. In onze ratrace naar status, vrijheid en geluk willen we steeds minder belasting betalen en zoeken we naar mogelijkheden om het principe dat de gebruiker betaalt steeds verder door te voeren.
Kortom, het wordt tijd voor het vinden van antwoorden op nieuwe vragen:
Is het logisch om heilig te blijven geloven in lagere prijzen door marktwerking?
Is het logisch om mensen geld te betalen over het geld dat zij sparen en daarmee onttrekken aan de economische kringloop?
Is het logisch dat we een maand of twee geleden binnen enkele dagen horen dat steeds meer huishoudens betalingsproblemen hebben terwijl het aantal miljonairs in ons land groeit?
Is het logisch dat een coöperatieve Nederlandse bank €1,1 mld winst haalt in een half jaar?
Is winst logisch of is dat een teken dat we teveel betalen voor producten of diensten die worden afgenomen?
Is het logisch dat we binnen kantooromgevingen zoveel verborgen werkeloosheid zien?
Is het logisch dat werk en inkomen elkaars synoniem zijn geworden?
Is het logisch dat veel taken in zorg en onderwijs niet worden gedaan?
Is het logisch dat we alle opleidingsniveau’s in grote groepen gooien en iedereen aan de standaard onderwerpen?
Is het logisch dat we in een systeem leven waar een groeiend systeem van wetten en toezichthouders de lacunes moeten repareren?
Is het logisch dat wetten belangrijker zijn geworden dan moraal?
Is het logisch dat egoïsme sneller rendeert dan altruïsme?
Zonder de gek te willen zijn die meer vraagt dan duizend wijzen kunnen beantwoorden hoop ik dat we onszelf vaker vragen gaan stellen en langzamerhand weer richten op de menselijke maat: ons dorp of stad, met een normale maat school, een normale maat van bestuur, minder beleid en meer praktijk. Kortom, stoppen met het geloof in het artificiële verschijnsel dat economie heet en terug gaan naar dat wat we al meer dan 2.000 jaar weten: ‘de mens, maat der dingen’ (Protagoras van Abdera, 490-420 v.C.)
“wat gij de minsten der Mijnen doet; dat doet gij aan Mij”
zo luidt ongeveer het Christuswoord
ik heb, naast Hannie Arendt en die gekke plaggenhouwer (ik bedoel daar Martin Heidegger mee), Wietjesstain&Sjopie weinig andere puhu-pilo-zo-puhun in zo hoge achting staan als de Nazareër Timmermanszoon.
Cijferen, jongens, cijferen! En als we het niet kunnen tellen; bestaaaaat ‘t niet!
zoek op: riolering & cholera
en de daaruit getrokken VALSE conclusies (waarmee niets ten nadele van het riool gezegd wil worden)
deel, at random, duizend AK-47 uit met de mededeling: “use it wisely” en 900 er van worden bij de politie ingeleverd
@ Frans (4),
Q: “Met uitzondering van de ebola uitbraak gaat het voor mijn gevoel allemaal over macht en manipulatie.”
Het gaat bij ebola juist bij uitstek over macht en manipulatie. Het is de ziekte van de zwakkeren, dus armen, dus wordt daar geen geld aan besteedt.
Die ziekte had allang uitgeroeid kunnen zijn, als er dezelfde bestrijdings- en behandelsmethoden tegen zouden zijn toegepast als die welke gebruikt worden bij die Amerikaanse arts die is overgevlogen naar de States. Die is onlangs genezen, las ik.
Maar wie (in het westen) is er nou geïnteresseerd in een zieke, dan wel stervende Afrikaan? Pas als die mensen geld gaan opleveren, dan kan daar verandering in komen. Die kentering zou kunnen ontstaan nu hun economiën het beter gaan doen.
Gelukkig is Ebola niet zo heel erg besmettelijk, maar anders zou dit ‘beleid’ van ons wel eens als een boemerang op ons kunnen terugslaan.
J.
Wie meer inzicht in het geld wil hebben behoort maar ‘ns het boek:
‘Het geld van de toekomst’ te lezen (in 2001, NL vertaald) door Bernard Lietaer.
Hij zei het al eind negentiger jaren:
geld regeert de wereld. Maar de macht van geld blijft grotendeels onzichtbaar. Weinigen zijn zich ervan bewust dat we in een wereldwijd casino leven waarin bijna 2000 miljard dollar dage
lijks van eigenaar wisselt. Daarvan gaat maar liefst 98% om in speculaties, geld dat niet wordt gebruikt voor ruilhandel(betaling van goederen en diensten). De negatieve gevolgen hiervan zijn helaas maar al te merkbaar: armoede, milieuverontreiniging en chronisch tijdgebrek.
Volgens Lietaer behoor je in deze tijd anders naar het geld te kijken dan alleen als’business as usual’. Er zijn vier pijlers die belangrijk in de samenleving zijn: de verouderingsgolf, monetaire instabiliteit, informatie(kennis)revolutie en klimaatverandering en de ondergang van de biodiversiteit. Het geld niet alleen zien als een concurrentiemunt maar het kan ook fungeren als een samenwerkingsmunt.
Geen moeilijk geschreven boek met voorbeelden uit de praktijk.
Een verandering van systeem( van een industriële tijdperk naar een kennistijdperk) vereist ook andere regels van het spel. Daarom ziet hij veel nut in het gebruik van complementaire geldsystemen om de overgang van oud naar nieuw te vergemakkelijken.
Japan kent naast zijn nationale valuta de Hureai Kippu(letterlijk:(Zorgzame Relatie Kaartjes) om hun zorgdienstverlening voor 65+ betaalbaar te houden. Zoals iedereen kan weten heeft Japan een van de snelst vergrijzende bevolkingen ter wereld. In 2005 was 18,5 % van de bevolking al ouder dan 65 jaar.
Door gebrek aan geld worden landen ook vindingrijker om handel te drijven. Zo is het barter systeem bedacht. Bijvoorbeeld Frankrijk krijgt olie uit het Middenoosten door aldaar kerncentrales te bouwen. Zelfs Nederlandse bedrijven maken constant gebruik van een complementair geldystemen zoals: airmiles, zegelboekjes, etc. Er wordt vaak door de pers laatdunkend gesproken over complementaire geldsystemen. Maar zelfs in Wo1 maakten de Nederlanders gebruik van noodgeld ‘bons’ naast de reguliere gulden. Zelfs lagere overheden steunden dit initiatief.
En wat dacht je van de Noppes en Amstelnet van stichting (Aktie) Strohalm in onze huidige tijd.
Veel leesplezier.
==
Daarom ziet hij veel nut in het gebruik van complementaire geldsystemen om de overgang van oud naar nieuw te vergemakkelijken. – See more at: http://www.spaink.net/2014/08/20/geldpest/#sthash.01y7ziS0.dpuf
==
Ik niet. Dat soort ideeën berusten vaak op een (gespeeld of echt?) onbegrip van de ware aard van het huidige geld: vordering op een bank.
http://rudhar.com/economi/monydebt/nl/016money.htm
==
Zo is het barter systeem bedacht.
==
‘Barter’ of ‘barter trader’ is gewoon Engels voor ruilhandel. Dat is een superonhandig systeem, als vervanging waarvoor gelukkig al honderden zo niet duizenden jaren geleden het geld is uitgevonden.
En nu gaan mensen die onhandigheid gewoon weer opnieuw uitvinden. Dat heeft iets tragisch.
Ter overweging wat verhaaltjes over geiten op de markt:
http://rudhar.com/economi/monydebt/en/2130629d.htm