Wanneer er op een tentoonstelling een koptelefoon naast een schilderij hangt, denk je meteen: ‘Oh nee, achtergrondinformatie.’ Niemand die zo’n ding oppakt, want dan zit je eraan vast. Zet je hem na twee seconden af, dan ben je alsnog een cultuurbarbaar, en welk gezicht trek je in hemelsnaam met die koptelefoon op? Moet je bedachtzaam naar het schilderij knikken, zo van ‘Goh, nu u het zegt, dat was me niet eerder opgevallen…’?
Deze keer was alles anders. Nadat de eerste bezoekers in de grote tentoonstelling van de Impressionisten in Hermitage hun schroom hadden overwonnen – daarbij heftig aangemoedigd door mij – stonden de kijkers in de rij voor die koptelefoon. Want ditmaal huist daarin geen droge uitleg. Zbigniew Wolny heeft een geluidslandschap gemaakt bij het schilderij dat voor ons hangt. We zien badende dames in Versailles. We horen klaterend water, ruisende bomen, fluitende vogels en flarden van conversaties.
Via een ingenieus systeem van sensors ‘weet’ de koptelefoon precies waar de kijker staat, waardoor het afgespeelde geluid afhankelijk is van je positie voor het schilderij. Wie heen en weer drentelt, hoort steeds het gesprek pal voor zich opklinken, terwijl de geluiden van links en rechts tot gemurmel wegzakken. Het resultaat: Wolny brengt het schilderij tot leven. (Zelf noemt hij het resultaat een sonic painting.)
Anderhalf uur lang heb ik staan kijken hoe mensen reageerden. Nu had ik daar persoonlijk belang bij: ik had namelijk de teksten mogen verzinnen van de gesprekken die op dat schilderij werden gevoerd, en was razend nieuwsgierig hoe mensen zouden reageren.
Het overtrof mijn stoutste verwachtingen. Sommige mensen zetten de koptelefoon geschokt af: het was ze te intiem, ze voelden zich plotseling een voyeur. Kijken naar die blote dames vonden ze geen probleem, maar naar ze luisteren was moeilijk te verteren. Anderen drentelden eindeloos heen en weer, in een poging om alle conversaties – die immers simultaan werden gevoerd – enigszins te volgen.
Bijna iedereen zei: ‘Ik ging anders kijken. Beter, vooral. Ik keek ineens niet naar de techniek of de compositie, maar naar het verhaal. Wie waren die mensen? Hoe leefden ze? En ik vroeg me steeds maar af: die vrouw daarachter, die zelfs nu nog stil bleef, wat zou zij hebben gezegd?’
Ik heb altijd geloofd dat mensen een stem geven, maakt dat je beter – en vaak: anders – naar hen gaat kijken. Zbigniew Wolny heeft die theorie prachtig bevestigd.
Jij hebt het oók prachtig bevestigd met de teksten Karin! Vooral ook omdat je je goed hebt ingelezen, wordt het helemaal interessant.
Dit project demonstreert weer eens hoe intiem geluid is, hoe het op ons inwerkt, de fantasie in werking zet en zelfs de ogen beter laat kijken.
Misschien komt het omdat we niet niet kunnen luisteren. Zelfs tijdens het slapen werken de oren.
Voor herhaling vatbaar dit soort projecten! En ik blijf erbij dat je een goeie scenario schrijfster zou zijn! :-)
Kort geleden was overigens ook een mooie serie op tv over muziek speciaal gecomponeerd bij beeldende kunst: Art tracks
http://cultuurgids.avro.nl/front/archiefkunstuur.html?filter=contenttype:%22video%22&start=0&categorie=Art%20Tracks
Wat een uniek idee! Knap dat hij dat zo kon bewerkstelligen, dat met het heen en weer, en weglopen, de gesprekken ook verstommen of juist opklinken.
Te gek dat je daar aan mee mocht werken.
En de teksten waren inderdaad heel intiem, ik kan mij voorstellen dat sommige mensen zich daar niet prettig bij voelen. Maar, áls het dan eenmaal zo kan, dan had ik ook wel alles willen horen hoor!
Ik vond het vroeger in de bus ook altijd wel leuk om conversaties mee te luisteren. Het mooist was het soms als je een gesprek goed kon volgen, maar de mensen niet kon zien. En dan als zij, of jij, uitstapte(n), ze er heel anders uitzagen dan je je had voorgesteld gebaseerd op de conversatie. Dat kon nog weleens een verrassing zijn!
Dat mis ik dus wel van met een Canta rijden hoor!
Het is trouwens een prachtig schilderij om dit mee te doen, je kan er heel veel kanten mee op. Complimenten!
Het lijkt ook wat op archeologie, verzinnen hoe mensen ooit om een vuurtje zaten en welke verhalen ze elkaar vertelden. Alsof je bij eentje op schoot zat, alsof je erbij was. Alsof het in het nu is. Mooi.
Nu pak ik altijd direct zo’n koptelefoon en is het saai, hang ik hem zonder gene na dertig seconden weer terug. Maar dit klinkt wel mooier en leuker, een schilderij ervaren.
Een schitterend verhaal Karin. Het is wel zo dat je de persoonlijke beleving nog verder gaat sturen dan de beelden al doen. Een schilderij is per definitie een ‘frozen moment’ waarbij de persoonlijke interpretatie met ons aan de haal gaat. Toch verdient dit een vervolg.
Het staat lijnrecht tegenover de filosofie van Barnet Newman die de staties van het lijden van Christus abstract weergaf en ons in onzekerheid laat over wat we zien.
http://flaglerlive.com/21209/barnett-newman-stations-of-cross/
Robelia: Het is waar dat ik de kijker stuur met zo’n verhaal. Maar gelukkig heb je de keus om wel of niet te luisteren :)
Naar aanleiding van Robelia’s opmerking, en Karin haar reactie dat mensen zelf kunnen kiezen om wel/niet te luisteren: Hangt er ook een bordje bij met zoiets als “Indien u uw visie op dit schilderij niet beïnvloed wilt hebben, a.u.b. geen gebruik maken van de koptelefoons/niet luisteren” ? ;-)
Je zal zien, er zullen anders altijd mensen zijn die gaan lopen klagen, want die zitten er altijd tussen, toch? Tegenwoordig lijkt het wel of mensen zoeken naar dingen om over te zeuren…..
Niet dat jij dat doet, hoor, Robelia, maar je begrijpt wel wat ik bedoel. Grote kans dat in het museum er hoe dan ook mensen zullen zijn die gaan lopen klagen dat hun visie of gevoel bij het schilderij verstoord is, o.i.d.
Maar ik vind het een geweldig idee, en knap uitgewerkt. En fijn om over te kunnen lezen daar ik er niet makkelijk heen kan gaan. Mooi!
Het Geheel is altijd meer dan de som der Delen. Ook dat is kunst iets wat vanzelfsprekend is de mens bewust te laten ervaren al zou de kijker cq luisteraar een ‘beetje’ op weg helpen of maw manipuleren. Dus wat als wij ‘bewuster’ worden kunnen we nog meer genieten of ‘bewust’ durven zeggen dat vind ik niet mooi. Altijd van uit jezelf en niet wat anderen vinden wat ‘mooi’ behoord te zijn. Ze noemen dat simpel ‘communicatie’.
#Robellia
alle kunst is abstract ook al is afbeelding figuratief. Kunstenaar geeft een voorzetje en kunstliehebber geeft daar zijn/haar eigen verhaal aan. Barnett Newman is minimalist met zo weinig mogelijk materiaal zoveel mogelijk uitdrukken. Niet de uitvoering wordt belangrijk gevonden maar het achterliggende idee of wel de conceptionele kunst. Newman was dus een ‘voorloper’ van de conceptionele kunst. Maw alle kunst is uit de gedachte ontstaan! Dus een andere kijk op onze werkelijkheid! Velen die figuratieve kunst mooi vinden hebben vaak een bloedhekel aan dit soort te gemaakt, te geforceerd, onbegrijpelijk. Een meer intellectuele kunst. Emotieloos. Iedereeen mag het zijne ervan zeggen. Newman is niet mooier of slechter in zijn manier vormgeving is anders misschien baanbrekend. Kunst is verzonnen en Leven(Natuur) is altijd echt.
en dan ook al stuur je het
ben ik er toch van overtuigd dat iedereen het anders zal ervaren
en invullen, gezien elk mens anders is
en tav ieders fantasie die juist geprikkelt wordt
er zijn vele mensen die anders een schilderij voorbij zouden lopen
Vannacht droomde ik, dat ik langs het bijna negen meter brede fresco van Leonardo da Vinci liep en na het opzetten van koptelefoon hoorde dat zij die aanzaten aan het laatste avondmaal… de resultaten van het EK-voetbal bespraken.
Naar dat schilderij kan ik dus niet meer kijken, zonder dat die gedachte weer bovenkomt…
Wat ik wil zeggen is… ik blijf het een leuk idee vinden, maar over tekst en uitvoering moet goed worden nagedacht.
@11. HenK: “hoorde dat zij die aanzaten aan het laatste avondmaal… de resultaten van het EK-voetbal bespraken.”
schater, schater! En ook: hoe triest.
Gelukkig heeft Milano méér te bieden (zoals het nabije Monza) en ligt ‘t vér van de Sixtijnse Kapel af (near miss; that one), zodat meneer Buonarotti onbeschadigd blijft
@0. Spaink: Roddel, achterklap -hoe wel ook verwoord- stuit mij tegen de borst. Het verwondt en kan de kwetsbare méér beschadigen.
Vorm: prima. Inhoud? Blèèèuh. Maar dat ligt aan mij.
@11, 12
Je kunt er ook enorm leuke, creatieve dingen mee doen inderdaad. Op het banale af desgewenst. Wie weet valt er in de toekomst te denken aan een ingenieus interactief systeem van sensors én microfoons e.d. die ook jouw spraak opneemt, daar een aantal kernwoorden uit pikt en zo de conversatie aangaat met de figuren uit het schilderij.
Dan kun je bijvoorbeeld met blote dames over het EK voetbal praten, lijkt me wel wat :-)
Zo heb ik eens een heel interessant ‘gesprek’ per chat gehad met een computer van de NS, heb me slap gelachen.
Pietie, over bloot en naakt kun je ook discussiëren! Zoals iedereen een eigen mening heeft wat kunst voor haar/hem betekent. En banaliteit kun je ook tot kunst verheffen? Als je het maar kan communiceren. Er plezier aan hebben daar gaat het om. Ik noem het maar eenvoud geluk ervaren. ;-)
# Henk, gelukkig vinden wij niet alles even leuk. Dan wordt het toch een saaie boel. Voetbal is uw realiteit, nou dat is toch ook een vorm van kunst op het veld gelijk aan ballet! We hebben klassiek ballet, modern ballet, voetbalballet en zelfs autoballet (Canta) dus voor iedereen wat wils. ;-)
#JPaul, zolang wij in wereld van tegenstellingen leven. Zullen we beide kanten behoren te bespreken. Mijn kont in krib of mijn kop in het zand zal weinig helpen hoe ‘kwetsend’ en ‘beledigend’ een kwetsbare groep mensen(waaronder ook ik) of wie dan ook kan raken. Helaas kun je door de ‘slechtheid’ anderen laten zien dat u of ik voor het goede kunnen kiezen! En als daardoor de mensen in wereld nader tot elkaar toekomen en elkaar recht inde ogen kunnen kijken en elkaar zien staan dan leven we in mooie wereld voor ons allemaal.
Ik snap u wel niet iedereen heeft zijn mondje klaar of maw kan zich verbaal verweren, want vanaf buitenkant kan ik niet altijd zien hoe rot zich ook van binnen voelt. Ik zeg een andere uit alleen maar uit medelijden helpen heeft geen enkele zin. De persoon die ellende ervaart kan hulp van buiten zeker waarderen maar moet er toch zelf wat aandoen of eraan werken om weer een positief zelfbeeld te mogen ervaren. Die weg is niet gemakkelijk omdat ik vastgeoest zit in die maakbare wereld. Omdat ik niet meer kan genieten van kleine dingetjes. Omdat ik veeleisend ben tegen het perfectionistisch af tegen over mijzelf en anderen. En daarom kan ik dat niet waarmaken en ervaar ik mijn sores honderd maal erger als een andere. Omdat ik door mijn kokerdenken niet meer weet wie ik echt ben. Ik laat mij leven en leef zelf niet. Als ik pas mijzelf zie staan in al zijn/haar facetten van goed en slecht en dat ik dat kan complete plaatje kan accepteren of loslaten. Kan ik stap je voor stapje vooruit. Soms verval ik terug in oude fouten. Ook een junk is nooit eventjes van zijn verslaving af. Dat is hard werken en kost veel tijd. Daarom is even terug trekken in Natuur een grandiose manier om je als mens weer op te laden en bewust te zijn wie ik echt ben. De Natuur is echt en daar maak ik deel vanuit. Uit mijn kinderjaren vooral lekker buiten spelen heb ik als fijn ervaren. Afstand nemen van die maakbare wereld verruimt weer mijn blik op die wereld. En daar hoort relativeen ook bij! En geluk of tevredenheid ligt binnen hand bereik. Alleen behoor ik dat zelf te zien. En een andere dat besef ik kan dat niet voor mij maken. Want alleen eigen ervaring doet mij voelen dat ik echt besta.
tussen: rot ‘iemand’ zich
..en dat ik dan….
Kom ik stapje voor stapje….
Sorry voor het ongemak ik ben geen taalwonder. Denken en dat verwoorden is wikken en wegen . En aan redigeren heb ik helaas een hekel aan. Slordig taalgebruik het zei zo. Als we maar elkaar begrijpen. ;-)
Ben gisteren geweest en het was geweldig (ondanks de drukte)
Het is mooi om verhalen te creeëren die inspireren. Dat kan leiden tot de herontdekking en herbeleving van diep menselijke emoties.
Bij een groot kunstenaar als Bernini komt dit hard aan. In dez serie wordt getracht de zieleroerselen van deze man te doorgronden:
http://www.youtube.com/results?search_query=El+Poder+del+Arte+-+Bernini&oq=El+Poder+del+Arte+-+Bernini&aq=f&aqi=&aql=&gs_l=youtube.12…0.0.0.4906.0.0.0.0.0.0.0.0..0.0…0.0.
Neem er even de tijd voor!
@11 henk
ja dromen en hersenen doen rare dingen..:)
wie weet waar ze over praten
het kunnen hele basale dingen als het gewone leven geweest zijn
ik weet niet wat toen de favoriete sport was?
ze wisten immers niet wat er kwam
alleen volgens zeggen jesus,
maar net als nu zal daar verdeeltheid geweest zijn
(ook in het verhaal immers)
dat is het mooie van schilderijen, het weergeeft wat je denkt
maar zit zoveel meer achter, of juist helemaal niets,
en er wordt veel aan toe geschreven
zo mooi om daar als spreker een richting in te mogen zijn lijkt me
ook mooi als schilder mensen aan het denken te krijgen
en er zijn zoveel verschrikkelijk mooie dingen
ook steeds dichterbij met de computer
al is het echt bekijken nl niet te vergeleijken
maar bij gebrek aan beter..
@ 12 JPaul
Sorry, maar de Sixtijnse kapel komt zeker ook in aanmerking voor, bijvoorbeeld, een onthullend gesprek tussen god en Adam…
Wie zouden we daar een mooie dialoog voor kunnen laten schrijven…
Jammer, dat de grote volksschrijver niet meer leeft… :-)
@ 13 Pietie
Met blote dames over EK-voetbal (of welk ander onderwerp ook) praten, is niets voor mij. Ik heb tegenwoordig toch al zo’n moeite om me te concentreren op wat ik zeg en schrijf… :-)
@ 15 wijzij
Voetbal was maar een voorbeeld… het had ook het verkiezingsprogramma van een politieke partij kunnen zijn…
En natuurlijk mag iedereen overal van vinden wat men ervan wil vinden.
Soms is het zelfs leuk om je te verdiepen in waarom mensen vinden wat ze vinden… Ieder z’n ‘hobby’… :-)
@ 16/17 wijzij
Mooi, hoe je je ontworstelt aan het je laten leven. Sterkte daarbij!
Ennuh… taalgebruik, geen probleem, maar zo nu en dan een regeltje wit ertussen zou je teksten (voor mij) wel leesbaarder maken.
@ 19 Thian
Wat ik probeerde te zeggen, was, dat je jezelf behoorlijk tekort kunt doen door bij het bekijken van een mooi kunstwerk de gedachten van een ander dan de kunstenaar erbij krijgt.
Mocht het genoemde etentje echt in deze vorm hebben plaatsgevonden, dan is de kans dat er, bijvoorbeeld, over visvangst en/of de prijs van vis werd gesproken (met de aanwezigheid van minimaal vijf vissers) groter dan dat er over welke sport dan ook werd gekeuveld… maar zou het horen van een dergelijk gesprek de ‘waarde’ van het schilderij voor met name gelovigen niet sterk verminderen.
Maakt niet juist wat je er zelf bij kunt denken dat het ene kunstwerk voor jou belangrijker is dan het andere?
En wat ik me ook afvraag is wat de kunstenaar ervan gevonden zou hebben?
Voor Flameng zou het (waarschijnlijk) geen probleem zijn, maar ik weet zeker dat niet iedere kunstenaar ‘vereerd’ zou zijn met deze modernisering…
Zoals niet iedere schrijver ‘vereerd’ zal/zou zijn, wanneer zijn magnus opus tot musical wordt/werd verwerkt…
En ik weet het… ik hoef geen koptelefoon op te zetten of naar een musical te gaan… Vrijheid, blijheid voor wie dat wel wil…
Maar ook hierbij denk ik aan de woorden van de boeddha…
Waarom zou ik een ander mijn gedachtenwereld laten creëren?
Ennuh… ik bekijk, bij gebrek aan beter, kunst liever in boeken dan op een scherm (en ik hoef ook geen e-reader voor m’n verjaardag). :-)
@ 20. HenK “Jammer, dat de grote volksschrijver niet meer leeft… :-)” Hoog tijd om Slotwoord voor de Rechtbank en Pleitrede voor het Hof nog weder eens te lezen. Ik heb, op de middelbare school nog, ooit de Luitenant Van Ruytenburgh ten aanzien van de Kapitein Banning Cocq doen opmerken dat dien cnophloock asemt. Oók dat is roddel&achterklap en vorm boven inhoud. Ver voor Peter Greenaway zijn prachtige ‘whodunnit’ maakte. Valt me nu pas wederom in.
deels kan ik me er in vinden henk
ben me er van bewust
maar mensen die echt kunst kijken
zullen het met en zonder bekijken
en hun eigen ogen de kost geven
en hun eigen beleving er tegen over zetten
mensen die dat niet kunnen
die krijgen een zetje denk ik
en nee niet iedere kunstenaar
(doet me nog steeds aan googelaar denken, hoedje en konijntje)
niet aan uren en uren dagen en weken hard ploeteren
op aan een werkstuk
zal hiervaar kiezen, zeker niet
en dat is goed toch?
er is een museum in italie meen ik dat een speciale route heeft
voor mensen die slecht ziend of blind zijn
daar ben ik ook nieuwsgierig naar
een heel andere manier
en ja boeken over kunst zijn heerlijk
wil zo graag een boek van poen de wijs,
zo gaaf wat hij schildert,
zijn vrouw maruin kan er ook wat van
maar de boeken die ik zo prachtig vindt zijn duur,
en staan niet in de bibliotheek
dat is meer de oude kunst,
ook mooi maar ik wil ook wel andere dingen zien
af en toe een juweeltje bij de kringloop
dat te betalen is
marion moest het zijn
Kort ter info
Marion (van Nieuwpoort) KON er ook wat van, want zij overleed op 3 augustus 2008.
En Poen… is onder andere hiermee bezig http://biancavanbaast.blogspot.nl/2012/06/poen-de-wijs-in-project.html
Mooi ‘voorfilmpje’.
PS Jij zult de site wel kennen, maar aangezien er meer mensen meelezen:
het werk van Poen de Wijs wordt prachtig weergegeven op zijn site
http://www.poendewijs.nl/
#18 Bernini (renaissance) beeldhouwer was gepassioneerd vanuit zijn religie kunst maken. Zoals Rembrandt ook dat talent had. Kunst gaat altijd over mensen, planten, dieren en mineralen(de Natuur). Of het figuratief of non figuratief is, maakt niet uit. Kunst bindt onsmet de Natuur. Daarom is kunst voor iedereen anders te ervaren! Kunst is niet alleen maar het denken zoals wetenschap doet geloven. Kunst is naar mijn gevoel meer dan wetenschap! Want kunt hoeft zich niet te bewijzen om bestaansrecht! In kunst zicht alles. Wetenschap zijn halve waarheden.