De natuurlijke dood is vrijwel uitgestorven. Tegenwoordig overlijdt haast niemand doordat een ziekte zijn beloop heeft genomen. Bijna iedereen bevindt zich in zijn laatste weken – zo niet maanden – onder de hoede van medici, die hun uiterste best doen om de dood uit te stellen.
Dat is een recente ontwikkeling. Nog maar een eeuw geleden stierf bijna de helft van de bevolking zonder dat er in de laatste weken een arts aan hun bed kwam. Tot midden vorige eeuw zag een arts, zodra hij niets meer tegen een ziekte kon uitrichten, af van verder ingrijpen. Je werd ‘opgegeven’ en kreeg versterkende middelen of pijnstillers, waarna de ziekte snel zijn moordend werk kon doen.
Vandaag de dag staat ons een breed arsenaal van medische technologie ter beschikking om fatale ziektes tenminste voorlopig de kop in te drukken. Zelfs wanneer de dood onafwendbaar naderbij komt en cruciale lichamelijke functies gaan haperen, kan hij alsnog – zij het tijdelijk – op afstand worden gehouden met beademingsapparatuur, hartbewaking, voedingsinfusen en reanimatie.
Een onbedoeld effect van al die kennis en technologie is dat de weg naar de dood geplaveid is geraakt met beslissingen. Sterven is tegenwoordig opgedeeld geraakt in handelingen die elk apart uitgevoerd of nagelaten kunnen worden. Elke interventie die kan worden verricht, vergt een nieuw besluit van zowel de arts als de patiënt. Misschien nog een keer chemotherapie, wil je al dan niet die riskante operatie ondergaan, zullen we ja of nee de dosis opvoeren, misschien kunnen we nog…? Voor je het weet hang je aan tien machines.
Zelfs het besluit om af te zien van verder ingrijpen moet besproken en toegelicht worden. Doodgaan is een medische beslissing geworden, een handeling waarover met alle betrokken partijen overeenstemming moet worden bereikt.
De roep om euthanasie is een gevolg – een bijwerking, zogezegd – van de agressieve manier waarop we ziekte te lijf gaan. Alleen wanneer mensen ziekelijk lang in leven kunnen worden gehouden, komt de vraag op of het ooit genoeg mag wezen. Paradoxaal is dat we zelfs dan een beroep op artsen moeten doen: ook voor de zachte dood zijn we van hen afhankelijk.
Zelfs in de Verenigde Staten, waar euthanasie doorgaans wordt afgeschilderd als massamoord op onmondige patiënten, is onder het motto Allowing Natural Death verzet ontstaan tegen eindeloos doorbehandelen. Heel goed. In ziekte moeten we soms onze meester erkennen; het enige dat je dan nog rest, is zelf je dood claimen.
eindeloos doorbehandelen of zelf kiezen om er uit te stappen omdat “het genoeg is geweest……” deze column word bij deze door mij aan Gimmick opgedragen. rust zacht lieve meid.
waar trekken we de grens? als ik kijk naar Friso dan had ik de stekker er al uitgetrokken.
met mijn vriendin heb ik de afspraak gemaakt dat ik haar ombreng als lichaam of geest haar in de steeklaat.
Orgaan donatie doen we bijde niet aan, en ook niet om te ontvangen. als het lichaam op is na misbruik van drugs of alcohol, eigenschuld.
elkaar ombrengen is absoluut geen natuurlijke dood
er wordt zo ver door behandelt
en de keuze om niet behandelt te willen worden
niet nog een chemo bv lijkt bijna een belediging tegen de arts
ja waar ligt de grens en worden we wel goed voorgelicht
over de behandeling en van te voren, mogen we nadenken
mogen we sterven
want we lijken zo lang door te moeten leven
en de kosten stijgen en stijgen om ons in leven te houden
en dan moet er bezuinigd worden op de pensioens
Mooi stuk. We mogen wat dat betreft van mij way terug in de tijd. Hoe meer mensen er komen, hoe natuurlijker het wordt om de natuur zijn gang te laten gaan.
Hoewel dan wél het recht van de sterksten gaat gelden, waar ik overigens een broertje dood aan heb, want ik vind zwakte en imperfectie veel interessanter.
Maar dat ‘willen fixen’ zit blijkbaar ook in de natuur van de mens, anders was de gezondheidszorg nooit zo buitenissig uit de klauwen gegroeid. Of was het tóch eigenlijk allemaal om geld te doen…
Ik zou, als de keuze zou bestaan, me oprecht afvragen of ik niet wil kiezen voor de optie: geen geld meer uitgeven aan gezondheidszorg, en nooit meer naar het ziekenhuis.
Zou het de dood wellicht weer wat romantischer maken? En hebben we daar als mens niet gewoon recht op?
Laatst nog een natuurlijke dood meegemaakt van dichtbij. Je moet niet bang zijn aangelegd (als stervende), en veel geduld hebben (met je goedbedoelende dierbaren). Maar dan gaat het goed.
Fijn thuis blijven en rustig doorademen totdat het stopt. Geen paniek. Beetje morfine. Zo wil ik ook wel gaan. En wie let me.
mijn vriend Tom Lodge beschreef de laatste weken van zijn sterf proces.
“mijn lichaam word zwakker en zwakker, wat een wonder om mee te maken”
“ik ben klaar voor de dood lieve vrienden, ik heb een mooi leven gehad.”
van de vier weken die ze hem gaven heeft hij er drie gehad.
het enige wat hij kreeg was morfine en verder niets.
wat mijbetreft het einde van een avontuurlijk leven, met een waardig einde waar hij zelf voor koos.
ik zie het er nog wel van komen dat jong leven volledige behandelingen krijgen en oud leven niet behandeld zal worden tenzij zelf betaald.
er zit geen rendement in een mens na zijn pensioen.
ook omdat de wereld al zo vol is en alles moet blijven leven tot in den treure.
“De meeste mensen sterven aan hun medicijnen, niet aan hun kwaal.”
Molière 1622 – 1673
“De dood is niet de vijand van het leven maar de dienaar van het leven.
Daarom is de medische wetenschap in haar heerschzucht levensgevaarlijk.”
A. Roland Holst 1869 – 1952
Mijn moeder overleed zittend in haar stoel, ‘s ochtends in alle vroegte. Natuurlijker kon bijna niet. Maar ze stierf wel alleen.
De roep om euthanasie is een gevolg – een bijwerking, zogezegd – van de agressieve manier waarop we ziekte te lijf gaan. Alleen wanneer mensen ziekelijk lang in leven kunnen worden gehouden, komt de vraag op of het ooit genoeg mag wezen.
Dat lijkt mij niet. Ook ziektes/verwondingen die niet gerekt (kunnen) worden door menselijk handelen kunnen langdurig lijden veroorzaken. En roepen dus volgens mij vrijwel onvermijdelijk de vraag op of een snellere / zachtere dood niet gewenst is.
Ik denk dat euthanasie en geneeskunde voor een deel voortkomen uit eenzelfde basis: het verlichten / beeindigen van lijden. Maar ik denk dat het toch ook losstaande vragen zijn, en dat de vraag om een verlossende dood bestond voor het ver doorgevoerde behandelen.
Die scheiding is denk ik goed te illustreren als je kijkt naar de houding van veehouders of uberhaupt de omgang met dieren (ook wilde), en waar het uit z’n lijden verlossen (inslapen/slachten) niet ongebruikelijk is. Maar waar de vraag over leven of sterven voortkomt vanuit een positie waar heel veel niet te behandelen is.
De vraag hoelang je door moet behandelen is ingewikkelder geworden, dat zonder meer. Maar de wens voor euthanasie is daar niet een gevolg van.
(PS, deze reactie staat ook op Sargasso, maar ik wilde het toch liever bij de bron plaatsen.)
Inderdaad een prachtig stukje.
Ik vond mijn eigen systemische kanker op jonge leeftijd werkelijk een verschrikking, was ook een geweldig pijnlijke zaak, chemo was dat ook, maar bracht wel al redelijk snel stevige verlichting. Dát gebeurde met de niet- overlevenden ook en men leefde nog een tijd redelijk goed.
Denk wel dat het met één of twee behandeltrajecten voor een stevige aandoening in de meeste gevallen wel een keer genoeg moet zijn, zeker als je wat ouder bent.
Al met al denk ik dat in veel gevallen van stevige ziekte het onderscheid tussen curatieve en palliatieve behandeling feitelijk niet zo duidelijk te onderscheiden valt en dat medische wereld veelal ook geen echte antwoorden weet. Dat resulteert dan toch vaak in de vraag wat een patient zelf wil. Veel medische zorg sluit de vraag naar eigen verantwoordelijkheid van de patient niet uit, ook niet in een moeilijke situatie.
–
Er kan veel. Er kan veel méér zelfs, inmiddels. En dat is goed; zeer goed.
Echter we (=wij allen) slaan inmiddels door. Méér is niet gelijk aan beter. Een lang leven is niet per se een goed leven. Ook niet als daar -hoe goedbedoeld en met wereldschokkend resultaat ook- veel geld en moeite in gestoken is. Sla er nog eens de eed van Hippocrates op na; dewelke gebiedt: indien de geneesheer (m/v) niets meer vermag dan trekke hij (m/v) zijne handen af van de patiënt.
Op welke lettergreep komt de kLEmt00n voor paarde-heerser?
We HOEVEN niet aan ons te laten sleutelen, dat wordt vaak vergeten.
Vandaag in de Volkskrant een interview met de 21-jarige oprichter van G500. Hij vindt het tijd voor een debat over de kosten van levensverlengende ingrepen. Rijke oudjes zouden die best zelf kunnen betalen, van hun huis bijvoorbeeld. Wie weet ziet men eerder af van behandeling als de kosten zelf moeten worden opgehoest. (Liever besparen en dood, dan het goeie geld uitgeven? We zijn tenslotte Hollanders)
Vraag mij wel een beetje af waarom Karin juist uitgerekent nu met een en ander komt. Is dit ingegeven door crisistijd? Of eerder toch door gegeven zelf kanker overleeft te hebben?
Dat laatste lijkt mij geen slechte gedachtengang, bepaald niet. Is ook inderdaad een wat vreemd gevoel zelf de dood uitgedaagt te hebben.
–
Sjaak: mijn opstelling heeft niets met crisistijd of bezuinigingen te maken; ik hang deze opvatting al jarenlang aan. Verder heb ik de dood niet uitgedaagd, maar hij mij – en zonder medische technologie had de dood het dik en breed van me gewonnen.
Karin, het is niet alleen maar medische technologie dat jou er boven op hielp. Je behoort het ook zelf te willen. Zonder je ‘eigen geloof’ in beterschap helpt ‘echt’ geen medicijn en medischetechnologie. Niet alle mensen beseffen dat we ‘meer zelf kunnen’ dan we ‘denken’.
Kun je verklaren waarom de ene persoon een bepaalde ziekte overleefd en de andere niet?
Ik zeg niet dat medische technologie verkeerd is maar niet voor ‘iedereen’ dezelfde uitwerking heeft. Wij willen ook alleen maar de ‘overwinningen’ horen en vergeten of drukken onze ‘mislukkingen’ weg. En dat geldt ook voor ‘medische technologie’ helaas.
@14
we leven in een ‘bijzondere tijd’ . Mensen worden ‘bewuster’ van de zaken rond om heen gebeuren. Ik ben wel met je eens dat crissen in iemands leven je bewustzijn voor het Leven kan vergroten. Ik ben van het ‘geheel is meer dan de som der delen’. Alles heeft met alles te maken. Door alles in in hapklare brokken te verdelen wordt het ‘schijnbaar’ eenvoudig maar mijn gevoel zeg juist complexer ingewikkelder en niet meer te overzien. Waarom ervaart een kind het Leven nooit als een probleem, op moment dat het naar school gaat en volwassen is, is het Leven niet wat het is. Wat behoort die persoon opeens ‘hard’ te werken om zijn/haar Gelukk te vinden. Of zijn ons vele zaken ‘opgelegd’ dat wij gewoon niet meer zien dat het *even gewoon simpel en prachtig is. Mij niet geloven onderzoek en ervaar zelf. Succes allemaal.
+even = Leven
rond om ons heen
foutjes bedankt!
Kun je over filosoferen of de dood de mens uitdaagt óf juist de mens de dood.
–
de dood heeft mij meerdere malen uitgedaagd, bijvoorbeeld door mijn bijna fatale buikvliesontsteking of de diverse complicaties bij een operatie waarbij ik een soort van IC draaideurpatient werd.
en ja, ik heb de dood zelf ook meerdere malen uitgedaagd door 3 suicidepogingen. als de Levenseindekliniek niet aan mijn verzoek wil meewerken, dan word de 4e keer scheepsrecht.
geen gefilosofeer, slechts constateringen……
Elmo @20
Zo kan het natuurlijk ook, bedoel van allebei wat. Maar er bestaat ook zoiets als vergeten en zo gewoon mogelijk doorleven.
–
Wijzij: je hoeft helemaal niet te ‘geloven’ in antibiotica, in operaties of in chemo hoor, medische technologie werkt ook prima los je opvattingen erover. En nee, het werkt lang niet altijd, maar dat heef tniks te maken met de vraag of de ziek erin gelooft.
Oftewel “evidence-based medicine”.
Je kunt het onvermijdelijke er ‘even’ mee uitstellen.
En afgezien van uitzonderingen kan iedereen zelf beslissen waar behandelingen stoppen.
Zelfs in een keurig katholiek ziekenhuis zei een liefdevolle verpleegkundige tegen een dierbare van mij: “Wanneer u dat wilt, kunt u meer morfine krijgen…”.
Zij koos ervoor om aanspreekbaar te blijven tot het eind. Kon het blijkbaar aan…
De lijn tussen palliatieve zorg en euthanasie is vaak flinterdun en bij “eindeloos doorbehandelen” denk ik eerder aan waar patiënten bij serieuze aandoeningen voor kiezen dan artsen. Die patiënt wil niet ‘uitbehandeld’ zijn.
#19
helaas Sjaak ik filosofeer niet over het Leven. Een filosoof denkt alleen over het Leven. Het leven moet je voelen en ervaren. Hoe doe je dat? Niet alleen door denken, waarnemen of te voelen maar het ook ‘echt’ te doen. De invulling dat mag jezelf bepalen daar zijn geen regels voor. Vertrouw op je intuitie zou ik zeggen. Mijn doodservaring had ik toen ik op zeer jonge leeftijd ik was 2 zoniet 3 jaar oud. E n hoe dat was dat weet ik nu nog. Geen pretje maar het maakt deel uit van mijn Leven en is mede bepalend hoe ik nu ben.
#22
Karin ‘geloof’ is een rekbaar begrip. Ik bedoel niet ‘geloof’ zoals als ‘sommigen’ dat in een religie ervaar. Maar als jij in ‘medische technologie’ ‘gelooft’ is dat je goed recht. Want idereen heeft zijn/haar eigen waarheden. Dat wordt ook door je referentiekader bepaalt en dat is nooit bij iedereen hetzelfde.
Als de zieke denkt (gelooft) ik ben niet meer te redden ik ga dood hoe kan medische technologie de zieke dan nog helpen? Wij zijn allemaal mensen en onzekerheid geeft ons angst. Angst betekent instinctief vechten of vluchten met de bedoeling te overleven.
De zieke is toch meer dan alleen fysiek en chemisch, wat ‘medische wetenschap’ ons doet ‘geloven’. En daarom zijn de oplossingen die medische wetenschap ons aanbieden ‘technologisch( mechanisch/bestraling) of chemisch(pilletje, poedertje, drankje). En ‘iets’ anders bestaat niet(of toch wel niets doen).
We zijn als zieke ook ‘vaak’ te laat op spreekuur. Voorkomen is beter dan genezen.
Soms vraag ik mezelf af of mensen vatbaarder zijn voor ziekten als ze niet zelf leven maar geleefd worden. Te veel kijken naar anderen, zich laten ‘opleggen’ hoe we leven moeten. Zichzelf geen rust gunnen. Zich laten opjagen omdat anderen dat van ons verlangen? Als je er niet erbij hoort tel je niet mee. Voortdurend op je teentjes willen lopen? De boog kan niet altijd gespannen zijn? Na verloop van tijd is de rek eruit?Niet kunnen relativeren? Alles is wit of zwart? Ga zo maar door.
We weten dat allemaal van binnen al, maar tja tussen willen en doen (theorie
en praktijk zit een groot verschil).
Alles mag niks moet? Misschien laat ziekte mij ook zien ik ben uit evenwicht?
Gas terug nemen, let op jezelf? Zo geniet ik des te meer van het leven?
En als gezondheid voor mij niet belangrijk is dan kan ik de rest ook niet?
En dus Karin discussie brengt ons niet verder. En dat wordt weer een welles en nietus verhaal.
Het enige wat telt is bewustwording en dan zitten we toch weer op een lijn, niet waar?
Groetjes.
het gekke is dat er gekeken wordt naar hoe we steeds ouder kunnen worden
‘mensen’ willen zo lang mogelijk leven,
maar het lichaam is eens op, krijgt mankementen
en die worden dan verholpen, en de volgende ook
tot het een op het andere volgt
en de vraag is, hoe lossen we het op zonder
iets anders te beschadigen, en
waar is de grens
en hoe komt het dat de een simpel weg, rokend alles doen
wat ie wil 113 wordt terwijl de ander op zijn 30 ste al allelei
ernstige kwalen en ziekten krijgt
of de geest is op…. en wat als zowel lichaam en geest niet meer kunnen ( wel willen, maar niet meer kunnen) ???? hoe onrechtvaardig is dat ?
ik ben me heel goed bewust van mijn situatie. en heb weloverwogen mijn keuzes gemaakt. dat niet iedereen staat te springen over mijn keus is duidelijk. dat sta ik zelf ook niet. maar naar mezelf toe is het wel de enige keuze die ik kan verantwoorden.
Off topic
Jezelf accepteren is oh zo moeilijk. Zien ze me staan zien ze me niet staan. Zo gefixeerd kijken we voortdurend naar onze omgeving. Vanuit jezelf durven leven. Is oh zo moeilijk. Voortdurend vol twijfel, alleen constant bezig zijn met overleven in plaats met leven. De wereld buiten mij is een boze wereld. Ik cijfer mezelf weg. Ik wil wel meedoen, maar het lukt mij niet. Hoe moet ik aandacht vragen? Mezelf pijn doen. Mezelf de schuld geven. Een last op je schouders voelen. Hoe harder ik vecht om mee te mogen doen. Hoe harder de afwijzingen. Hoe kom ik hier uit? Ik tuin er elke keer in. Ik ben een en al emotie. Mijn ego eist alle aandacht op. Mijn ego moet ik constant voeden via mijn emoties. Ik leef in extremen. Die emoties zijn altijd van korte duur. Ik ben blij. Maar ik geloof het zelf niet. Daarna ben ik boos, bedroefd, chagerijnig , bazig, kwetsend, uithalend, een andere pijn doen, huilend, schreeuwend, stampvoetend, spijt. Waarom kan ik niet normaal doen? Na die geweldsexplosie, eventjes rust, dan schuldgevoelens, waarom ik weer, wat is het leven toch zo zwaar. Hoelang houd ik het vol? Elke dag weer het zelfde liedje. In pieken en dalen. Het komt en het gaat, maar nooit komt er een eind aan. Of zal ik de stekker eruit trekken?
Zo ervaar ik leven gelukkig niet maar voel dat mensen het leven zo kunnen ervaren.
Zo heb ik een buurman die nog in het rouwproces zit om dat zijn vrouw voor hem te vroeg was overleden. Hij zag het niet aankomen dat ze leukemie had. En verwijt zich zelf dat hij haar niet kon helpen. Ik heb hem gesproken en getroost en verzocht vooral met zijn dierbaren: familie en vrienden + het verlies een plaats te geven in zichzelf. Maar tja hij blijft zichzelf verwijten. Het blijft vervelend maar vergeet niet zelf door te gaan met je leven anders ga je er zelf onder door. Maar ja, na zelfverwijt krijg je de ‘als dit dan dat zou gebeuren’ fase. Zo praat ie zich zelf nog dieper de put in. Want levend ziet ie haar toch niet meer terug. Je hebt toch ook mooie dingen met haar gedeeld? Ja natuurlijk. Nou koester dat dan. Juist de mooie dingen moet jij jezelf herinneren en dat is toch de reden dat je elkaar lief had.Ja, ja, maar…
Vanochtend ontmoette ik hem. Ik op mijn fiets op het punt te vertrekken richting werk. Hij terug naar huis met 2 honden. Hij mopperen over de honden die niet willen luisteren. Als die naar rechts ging gaan de honden naar links. en dit elke dag weer. Ze moeten een schop krijgen . Ik zei het zijn net mensen, ruiken ze de vrijheid dan nemen ze er van. Aan de lijn is toch ook geen lolletje, dat voelen dieren ook. Dieren zijn net als mensen dus ook onvoorspelbaar en eigen gereid. En daar moest die om lachen. Ik dacht een beetje aandacht doet wonderen.
als het lichaam op is is dat vaak meer zichbaar zeg maar
meer geaccepteerd denk ik vooral als mensen oud zijn
maar hoe zie je dat de geest op is?
hoe zien mensen dat van buiten
hoe zie je dat er niets meer te doen te halen is?
en hoe weet je dat er voor een ‘jong ‘ iemand
niet nog een remedie ontdekt wordt
waar is de grens, en mag iemand zelf zeggen genoeg is genoeg
in de zorg, in dit land, in deze verzorgings staat
ook nog zo iets we willen waar voor ons geld, energie..
zoveel ingestoken, moet toch iets uit komen, een beter leven…
bergrijp het, maar vindt het ozo moeilijk
dat te begrijpen te bevatten
voor de een wel een remedie hoop ik dan
voor de andere niet???
en wijzij
een rouwproces is persoonlijk,
de duur is afhankelijk van hoe lang mensen samen zijn geweest,
als die man elke dag in een leeg huis komt, wakker wordt
met de gedachte oh ja ze is er niet meer
is dan empathie niet heel erg op zijn plaats
het klinkt of hij het amper kan beseffen
nl doet aandacht goed,
mensen hebben aandacht nodig om te kunnen leven
als kind al tot onze dood
van waaruit schrijf je een stukje dat je niet zelf uit ervaart
is er iemadn anders die het ervaart waar je het voor schrijft?
dat vraag ik me af?
Thian,
er is nooit een ‘gepaste’ oplossing op je vraag. Je kan niet in iemands hoofd kijken. Het enige wat volgens mij kan ‘helpen’: met elkaar lekker blijven praten en elkaar de ruimte gunnen. En dat de dood helemaal geen taboe is maar ook ‘gewoon’ deel uit maakt van ons leven.
En waarom ik dat schrijf? Laat ik het zomaar zeggen wij mensen komen allemaal uit dezelfde Bron. Wij zijn namelijk allemaal familie van elkaar. Als ik dat eenmaal besef gaat er een wereld voor mij open. Mijn bewustwording wil ik graag met een andere delen. Maar ik laat aan de andere over of ie er wel of niets aan heeft. En dat is ook elkaar ruimte gunnen. Groetjes. Veel liefs.
er is wel een gepast antwoord op de vraag van Thian, want zoals je zelf zegt;
blijf in open gesprek en maak van de (zelfverkozen) dood geen taboe. ook psychisch lijden is invoelbaar. de pest is alleen dat je herstel (laat staan genezing) veel minder makkelijker kan realiseren en waarnemen dan het geval is bij lichamelijke klachten.
en allemaal familie van mekaar, nee, liever niet. paleontologisch kun je natuurlijk allerlei lijntjes trekken, maar hedentendage valt dat bar tegen.
ik dacht dat je het werkelijk schreef voor iemand die het zo voelde
psychisch leed is invoelbaar?,
psychisch leed is er op zo veel verschillen manieren en soorten,
en is zo verschrikkelijk persoonlijk, dat er niet 1 therapie het zelfde is
het is invoel baar al je naar de persoon luistert die laat vertellen
dan het boekje: luister alsje blieft naar mij, dat zegt zoveel meer,
want er wordt zoveel ingevult, vaak verkeerd,
en dat wordt weer verkeert uit gelegd
daarom hoor ik liever iemands eigen ervaring
dat is ook ruimte gunnen en juist dan kun je een open gesprek voeren
en familie, bah, heb een gruwelijkse hekel aan familie met redenen
nee absoluut niet mijn idee
en uit dezelfde bron komen is ook niet bepaald mijn idee
en praten over de dood, wat heb ik dat vaak gedaan
toen ik in het verpleeghuis werkte
later toen ik zelf onder behandeling raakte
dat is voor mij never geen taboe meer
in de dagopvang met medepaptienten waar ik mee optrok
die suicidaal waren net als ik toen
de jaren dat het mijn vriendje was de dood en het mijn leven redde
elmo waar ik behandelt wordt is daarom elk half jaar een evaluatie
met formulieren waar je de ernst van je klachten op invult
dat wordt, als je het invult, ik spring ervan tegen het plavond weten ze inmiddels,
vergeleken met je, dan kunnen ze met je kijken of je vooruit gaat of niet
of het zinvol is, zowel psychische als lichamelijke klachten hele lijst,
als ik jou lees, als je geen vooruitgang ziet, ja dan wordt dat geregistreert
en is dat een ondersteuning bij, je gevoel
ze hopen natuurlijk dat je wel vooruit gaat
maar nu vindt ik het zo slecht nog niet
als je jaren laag blijft scoren, euh of hoog,
dan kun je kijken hoe verder, zijn er nog mogelijkheden
en heb je ook iets in handen waarop je euthansasie aan kunt vragen
tastbaar bewijs dat er geen vooruit gang in zit,
wat de waarde van je leven is, dat staat er ook in
en dat lijkt me waardevol, zowel voor de artsen die moeten beslissen
om hun een graadmeter te geven, maar ook voor jezelf
om te zeggen waar is de grens
Snap deze discussie wel, maar kan het ook allemaal wat concreter?
–
concreet;
ik zit al 24 jaar in GGZ zorg, jarenlang had ik een GAF van 50- 60. na een buikvliesontsteking en complicaties, ben ik er lichamelijk niet meer boven op gekomen. ondanks dat ik therapie heb duikelde mijn GAF de laatste jaren naar 30. en staat nu op 32.
wat vragenlijsten omtrent herstel betreft, die ik echt naar waarheid invul: op mijn nameting van Dialectische Gedragstherapie scoorde ik op 3 onderdelen slechter dan voor ik aan deze therapie begon. en bij de intake scoorde ik een IQ van 92, wat behoorlijk laag is voor iemand die cum laude in 3,5 jaar tijd een HBO opleiding heeft afgerond.
ergo……..ik heb weinig vertrouwen in vragenlijsten.
Zo lang in GGZ is redelijk zinloos naar mijn privé- mening. Wat vragen over IQ betreft zou ik daar maar eens niet te veel waarde aan hechten. Het is op zich al erg knap na een dergelijke lichamelijke crisis er zo lang mee door te komen.
–
zo lang was in mijn geval nodig omdat ik eerst jaren van het kastje naar de muur ben gestuurd en pas na 11 jaar een therapie vond die aansloeg. de jaren daarna heb ik ondersteuning nodig gehad om mijn dagelijks leven te kunnen leven, zonder opnames en wat dies meer zij.
als jij dat zinloos vind, so be it. voor mij waren het waardevolle jaren.
helaas ben ik na de lichamelijke puinhopen, niet meer de oude geworden en dat breekt me op. een nieuwe ik vinden zonder hoop op een structurele daginvulling (wegens klachten) en dus weinig voldoening probeer ik nu al jaren. eens is de koek op.
Aan Elmo die schreef: “een nieuwe ik vinden zonder hoop op een structurele daginvulling (wegens klachten) en dus weinig voldoening probeer ik nu al jaren. eens is de koek op.”
Ik hoop erop dat je meer zult gaan schrijven, overal heen, in dagboeken, dagbladen, naar forums, naar ministers, naar instellingen die niet goed functioneren, naar medemensen in zelfde schuitjes. Een kort verhaal, roman wellicht.
De koek is pas op als de natuur de dood onherroepelijk aankondigt. Nog even niet liever. Schrijf!
Anon, lees het bijbehorend zelfmoordforum eens, waar ik inmiddels meer dan 3000 berichten heb gepost. Ik heb al geschreven, sta al in boeken en diverse tijdschriften en kranten, ik al heb klachtenprocedures gewonnen.
De natuur heeft mijn dood al enkele malen op (bijna) onherroepelijke wijze aangekondigd, steeds werd ik gered door medische technologie. Mijn energie is op, mijn lijf is op, mijn leven is over op het moment dat ik dat besluit dat mijn leven voorbij is.
Elmo (39) dat klinkt natuurlijk, maar is het dat ook? Wie zal het zeggen, of dat de vraag is. Veel sterkte in elk geval.
Zijn medische ingrepen altijd onnatuurlijk? In dat geval zijn we er gauw uit: dan leven we te lang, onnatuurlijk lang.
wat klinkt natuurlijk ? dat mijn leven over is dat ik dat besluit ?? dat is zo tegennatuurlijk als het maar zijn kan, maar wel mijn eigen uiterste keuze (niemand anders kan die voor mij maken, toch ?) gelukkig met de juiste middelen op een waardige manier.
en…. “in tal van gevallen zijn medische ingrepen een natuurlijk gegeven”, verder zijn er genoeg mensen die tot het uiterste willen laten behandelen. ieder zijn eigen keuze, op basis van zijn of haar waarden en normen.
als je de dag niet door kunt komen, elke dag
hoe zou schrijven dat kunnen veranderen?
en hoeveel jaar???
ik ben ook heel suicidaal geweest
heel lang en met heel veel redenen
omdat het leven niet te harden was!
er zijn daad werkelijke redenen voor
bij mij heb ik hulp omdat te veranderen
en dan is het nog heel hard werken
en heel moeizaam, dat liijkt aan te slaan
en er wacht nog een hele zware lange weg
van traumaverwerken en intergreren etc
en ja ik denk, heb gezien dat we soms onnatuurlijk lang leven
@Thian, @ Elmo
Jammer dat jullie mij niet kunnen accepteren hoe en wie ik ben. Ik geef toe ik heb in dit leven geen gelijke ervaringen wat jullie meegemaakt hebben. Maar ben ik daarom veel anders dan jullie. Ik heb ook de dood ervaren al is dat op vrij jonge leeftijd. Moet ik perse exact als jullie ervaren om mee te mogen tellen. Ik oordeel nog geen eens. En u stopt uzelf in een hokje? En is mijn sores niet altijd aanzienlijk groter dan die van een andere? En wat die familie betreft, letterlijk zijn wij mensen elkaar gelijken zonder aanzien des persoon. We hoeven ons niet beter of slechter voor te doen. We hebben allemaal stuk voor stuk goede en niet te vergeten slechte eigenschappen. Als u mij niet accepteert even goede vrienden. Het zijn uw woorden. En wat u zegt bent u zelf en dat geldt ook voor mij. En zeggen gekken, dwazen, dronkaards en kinderen niet altijd de waarheid? Mijn waarheid hoeft niet uw waarheid te zijn. Succes met met eigen zoektocht dat Leven heet.
En wat ik geleerd heb is dat geluk en liefde uit mezelf moet komen. Dat kan mij een andere nooit geven als ik het niet zelf ervaar. Dus van mijn omgeving heb ik nooit een hoge verwachting. en daarom kom ik met die ‘levenswijsheid’ weinig of geen teleurstellingen tegen. Vooral mij niet geloven onderzoek altijd zelf.
E.a. gaat ook om traumaverwerking. Het is maar de vraag of er werkelijk wat te verwerken valt, ben daarbij toch wat sceptisch. Qua eigen trauma i.v.m leukemie denk ik eerder toch aan wat geweest is te laten zijn zoals het was. Een mens verandert daaraan niet veel. Goed kijken en tevreden zijn met wat wel kan is zeker zo belangrijk.
–
dronkenaards zeggen de waarheid???
dat kinderen en vrouwen geslagen moeten worden
en dat ze daar stukken van opknappen
en dat dan ook uitvoeren
ik ben grootgebracht door dat soort mensen
familie daar heb ik hele andere en verkeerde voorstellingen bij
gezien mijn ervaringen, ik ben voor de tweede keer
voor ze verdwenen
van hun en van de psychopaat en pedofiel die me 7 jaar, mishandelde is het heel moeilijk om positieve dingen te zien, en dat vindt ik ook niet echt nodig
ben meer bezig met mijn eigen leven
ik vindt het erger dat er nog andere mensen door mishandelt worden
en ik niets kan doen
en nee ik weet heel veel mensen die het nog veel slechter getroffen hebben
tot mijn grote spijt, want dat gun je niemand
en ik heb er absoluut geen moeite mee dat je die mening hebt
maar wel de manier dat je schrijft of het de enige waarheid is
helaas leef ik in een andere waarheid
ik nodig je uit te schrijven over hoe je de dood ervaren hebt
juist dat is intressant wat ik al schreef je eigen ervaringen
trauma verwerken gebeurt in een hele veilige goede omgeving
en alleen als ik het aan kan, maar het is de enige manier
om de triggers van 30 jaar mishandeling achter me te laten
geen slachtoffer te zijn maar het in eigen handen te krijgen
het is al zo,n opluchting nu eindelijk te mogen praten
Thian.
Ik heb helemaal niet gezegd dat mijn waarheid het enige is dat telt. Juist omdat mensen allemaal een andere achtergrond hebben en nooit dezelfde mensen ontmoeten hebben ieder voor zich een eigen waarheid. Wat betreft die dronkaards . Het is maar een gezegde. En die gezegde moet je ook kunnen relativeren. Of die waar is moet iedereen voor zich zelf uitmaken. Ik heb daarachter ook een vraagteken geplaatst omdat iedereen dat op zijn of haar wijze dat zelf uitlegt. Ik voel dat u moeite hebt om gewoon geaccepteerd te worden. Het of dat niet voor u vanzelfsprekend is. Ik kan me ook niet anders voordoen dan wie zelf ben. Vergeet wat ik gezegd heb. Mocht ik u gekwetst hebben dan bied ik u mijn verontschuldiging aan. Dat was nooit mijn bedoeling geweest. Kies gewoon uw eigen weg want dat is juist uw waarheid. Want we moeten juist in zoverre mogelijk datgene doen wat we zelf willen en juist niet door een andere ons ‘laten leven’. Ik laat het hierbij. Leven en dood is een te beladen onderwerp dat iedereen voor zich zelf een plaatsje moet geven.
Het leven als slecht ervaren is nooit leuk maar het doet me wel beseffen dat het ook anders kan. En niet door alleen maar denken of voelen maar door het echt te doen. Want mezelf voor de gek houden is ook heel menselijk. En hoe anderen over me denken dat station ben ik allang gepasseerd. En als ik me daardoor liet ondersneeuwen dan was ik nooit geworden wie ik nu ben.Hoe erg ik het leven vroeger heb ervaren is geweest. De toekomst ken ik niet. Ik leef ‘altijd’ in het nu. En wat ik nu doet is bepalend voor mijn toekomst. Meer kan ik er niet van maken. En dat doet u ook. Vooral mij niet geloven, want wat voor u waarheid is bepaalt u nog altijd zelf.
Ach misschien komen we elkaar weer eens in de blog tegen en kunnen we gezellig over andere zaken lekker bij
kletsen. Veel Liefde toegewenst.
Hallo Elmo en Thian,
Alsnog mijn deelneming met Gimmick. Ik heb het zo druk, dat ik de laatste tijd niet meer hier of op het forum gelezen heb. Ik neem aan dat ze de zelfgekozen weg heeft gevolgd?
@ Wijzij 17
C: “Waarom ervaart een kind het Leven nooit als een probleem”
Heb je daar wel over nagedacht? Leuk hoor, dat roze fantasiebeeld van de kindertijd, maar wel een illusie. Er zijn meer dan genoeg kinderen, die het leven als een probleem ervaren, als een ramp soms zelfs. Oorzaken hoef ik niet te noemen, hoop ik? (Stille hint: kijk onder mijn naam.) En ja, op school wordt het nog erger.
En of wij de dood uitdagen of de dood ons??? MWHA-HA-HA-HA!!! De dood lacht zich dood, wij hém uitdagen, ‘t idee, hij trekt toch altijd aan het laatste eind.
Ik denk, Elmo (20), dat je met suïcidepogingen eerder het leven uitdaagt dan de dood. Het leven – ook in jou – heeft je immers in leven gehouden? Niet de dood. Of je band met dit leven: kleine man.
‘Geloof’ – what’s in a name – is wel degelijk van invloed, maar laat ik het nu eens met Karin (22) eens zijn: ook mensen, die persé niet wilden genezen, genazen toch door medicijnen en behandelingen. Waddenpèèèèèèch.
Hier laat ik het even bij, Janus.
dat kan ik erg waarderen
ja er zijn veel gezegden, sommige doen pijn
kan niemand wat aan doen
ik doe grote moeite in het nu te leven
het verleden ken ik grotendeels gelukkig niet
de toekomst ook niet
de dood heeft me lange tijd geholpen te over leven
en ik ging hand in hand zeg maar, mijn vriendje,
en anders verdween ik in het niets, letterlijk
maar de hulp verlening heeft me sinds kort
redelijk stabiel verklaard, er is nog een stem suicidaal
ik kan relativeren en vecht voor een toekomst
een goede toekomst, mijn leven is zoveel stukken beter
als het ooit geweest is,
en juist omdat ik weet hoe het was
ben ik dankbaar
voor alle hulp die ik heb
en dat ze me kunnen helpen
nee u heeft me niet gekwetst
en ik stop me niet in een hokje
ik probeer een leven op te bouwen
een leven waarin de zwaartes juist mijn kracht worden
en ik geen slachtoffer meer ben
ik wil uit de hokjes
en gelukkig zien de hulpverleners en mensen steeds meer wat mijn kracht is
creatief zijn, schilderen, dat is zo fijn
maar soms triggert het in vermoeide dagen even terug naar die jaren
die nog maar net achter me liggen, ik ben nog aan het leren…
het hier en nu is zo belangrijk,
en zo moeilijk bereikbaar, en zo ongrijpbaar,
maar het zo me lukken dat te leren
alle goeds hoor, en heel veel sterkte
ook hier
#47
Het probleem is vaak het kind haar/zijn OMGEVING. De omgeving de maatschappij bepaalt hoe het kind zich moet gedragen en hoe zij/hij MOET leven. OPVOEDEN is altijd je aanpassen aan de REGELS van je OUDERS en indirect van de maatschappij. Ik zeg niet dat de maatschappij en je ouders het altijd verkeerd doen. Want ook die ouders zijn opgegroeid met de hun (opgelegde) normen en waarden. Zij bepalen wat goed en slecht voor u is. En ook dat is met de paplepel ingegoten… Dus kinderen die ‘zuiver’ in hun hart zijn en niet weten wat goed of kwaad is ervaren naar MIJN gevoel Het Leven niet als een probleem. Maar door conditionering(voortdurend aanpassen aan wat anderen zeggen en doen) want ook ouders hebben hun eigen kijk op die werkelijkheid dat maatschappij is. Ervaren zij die maatschappij als een hel dan zullen die kinderen dat ook ervaren. Ervaren die ouders het als prachtig dan ervaren de kinderen het leven als prachtig. Dit zijn maar extreme voorbeelden. Natuurlijk is niet alles zo zwart/wit. Hopelijk heb ik dit voor u kunnen verduidelijken. Vooral mij niet geloven. Onderzoek en ervaar zelf. Groetjes..
en de tijd, plaats en wat er kan gebeuren, mogelijk is,
de gebreken, ziekten van de mensen, opvoeders
en wat in de omgeving belangrijk gevonden wordt
kijken ze weg, of helpen ze
gelukkig kan je na je volwassenheid als je de kans krijgt
je los maken, desnoods door te vluchten
en kan je je eigen normen en waarden gaan zoeken
en leren wat “normaal” is
en zelf waarde aan het leven geven
desnoods met hulp
Hoi Elmo,
Ik ben het wel met anon eens, die in 38 schreef dat de koek pas echt op is, als je dood bent. En zijn/haar advies: ‘Schrijf’ is in zekere zin een overbodig advies aan jouw adres, maar dat kan hij/zij natuurlijk niet weten.
Ook jij kunt, juist vanuit wie je nu bent met al je lichamelijke en psychische hangups, een belangrijke rol spelen. Ik vind Thian, al eigenlijk vanaf het begin dat ik haar heb leren ‘kennen’ op de eerste zelfmoorddraad van Karin, een fantasitisch inspirerend voorbeeld en dat vind ik van jou ook, ook al is jouw signatuur geheel anders.
En als je niet weet wat je nog meer kan schrijven, na al datgene wat je al geschreven hebt: er komen mogelijk weer verkiezingen aan en dan kan je je aanbieden om aan een partijprogramma mee te gaan schrijven. :) Vermoedelijk kan dat grotendeels online en jij hebt er de capaciteiten voor.
En natuurlijk is een leven als dat van jou – ik heb er veel van je over gelezen – nagenoeg ondraaglijk, maar waarom je focusen op de dood, als je weet dat die toch op een gegeven moment ‘vanzelf’ komt, ipv op wat je rest in dit leven. Zelfs in een glas, waar nog maar een slokje in zit, zit nog een slokje.
Ik weet wel, dit zijn een soort van dooddoeners, maar toch zit er wat in – een slokje dus :) . En vrijwel zeker dat ik in jouw plaats dezelfde keus zou maken, als die welke jij in gedachten en voorbereiding hebt, want ik heb mij voorgenomen dat ik er liever uit stap, voordat het rollatortijdperk* aanbreekt. Aan de andere kant is ook dat een ‘uitdaging’.
(* Je weet wel, er worden in de menselijke evolutie vier tijdperken onderscheiden: het stenen tijdperk, het bronzen tijdperk en het ijzeren tijdperk, waartoe oa Margaret Thatcher, the Iron Bitch, behoorde. En als vierde tijdperk dan het rollatortijdperk, wat het laatste stadium is van de menselijke evolutie.)
De kunst – duurde lang, maar ik heb ‘t ontdekt – is het (gaan) doen van dingen, die je leuk en inspirerend vindt, want daar kan je nieuwe (levens)energie uit putten, ook als je die energie vanuit jezelf niet zo gauw weet aan te boren. En als de koek dan uiteindelijk echt op is dan is het pffff…. en klaar, maar dan in vrede.
Zo las ik gisteren dat er een man is, die een miljoen bijdragen heeft geleverd aan de Wikipedia en raai ‘s wat: daar is hij mee begonnen, toen zijn leven uitzichtloos leek door werkloosheid. Oké, lichamelijk gezond, waarschijnlijk, maar toch.
Maar terug naar jou: Ik neem aan dat als jouw leven een paar keer gered is door medische technologie, dat je dan nu zo langzamerhand een ‘niet-reanimeren’ verklaring bij je draagt? Vermoedelijk wel, jou ‘kennende’, maar ik kan me niet herinneren ooit gelezen te hebben dat je zo’n ding hebt.
Dan nog een tip: Heb je wel eens gedacht aan Reiki? Oké, dat is, ehh, alternatief, maar het kan verzachtend werken in jouw situatie. Tegenwoordig woont er wel in elk woonbok iemand, die daaraan ‘doet’, dus dat moet ook in jouw omgeving te vinden zijn.
Groet, Janus.
Anon 40: “Zijn medische ingrepen altijd onnatuurlijk? In dat geval zijn we er gauw uit: dan leven we te lang, onnatuurlijk lang.”
Dat is een interessante vraag. Mijn stelling is dat als we weer natuurlijk gaan leven – waar nu geen enkele sprake van is en wat voor meer geldt dan alleen medische ingrepen – dan volgt de natuurlijk dood vanzelf.
En wijzij, ik kan me redelijk vinden in je stellingen van ‘we komen allemaal uit dezelfde bron’ en ‘in wezen zijn we allemaal familie’, maar wat heb je aan dat soort ‘grote’ praat?
Het mag zo wezen dat een kinderverkrachter uit dezelfde bron komt als ik, maar dat verandert niets aan mijn recht om zijn gedrag of zelfs op een gegeven moment zijn hele persoon te veroordelen. Op dit aardse niveau zijn we allemaal verschillend.
En Thian, de dood als je vriendje. Hoe mooi heb je dat uitgedrukt. Want is de dood niet een hele grote verlosser, een veel grotere dan zo’n fantasiefiguur als Jezus Christus? Trouwens, over JC gesproken, als er iemand uit de dood herrezen lijkt te zijn, dan ben jij het wel. :))) Hoe was jouw Pasen? :)
Janus, dan heb je toch iets gemist. Ik draag al enkele jaren een nietreanimeerpenning om mijn nek.
Ik heb helemaal geen zin om een voorbeeldfiguur te zijn. En zoals je heus wel weet heb ik al genoeg ruchtbaarheid gegeven aan mijn fysieke en geestelijke gesteldheid en mijn herstel daarvan. En wat dat partijprogram betreft, zelfs daar heb ik al aan meegewerkt (aan het roze deel tenminste).
“Het gaan doen van dingen die je leuk vind….” en “De band met dit leven; de kleine man”…..
Dingen die ik leuk vond, zoals fotografie, zijn nu een opgave. Ik dwing mezelf deze dingen toch te doen, echter ze leveren alleen nog frustratie op. En van de weekenden met mijn kleine man kan ik bijna niet meer genieten. Het kost me zoveel energie om die dagen draaiende te houden, dat de balans doorschiet in het negatieve.
De koek is op als je dood bent…… Ik ben klaar en ga in vrede (als is dat laatste niet een woord wat ik zou gebruiken). Waardig, dat dan weer wel.
Het ga je goed Janus.
Janus #54 Wat u zegt is uw waarheid. Een verkrachter, pedofiel en welke ‘klerelijer’ ook is ooit Kind geweest. Is die met die ‘slechte’ eigenschappen geboren of is die zo ‘gemaakt’ door zijn/haar OMGEVING? Zijn/haar daden zijn natuurlijk niet goed te praten. Ga aan een kind vragen wat wil je later worden? Is het vanzelfsprekend dat het zegt ik wordt later… vult u het zelf maar in.
Oorzaken hebben altijd gevolgen. En als je terug gaat naar de bron dan weet u uiteindelijk waarom iemand is zoals die NU is. U ervaart dat mensen verschillend zijn, ik weet dat het voor mij niet waar is.
Ik laat het maar hierbij anders wordt het te off topic en gaat het niet meer om Leven en Dood.
daar ga ik maar niet op in janus
helemaal gelijk ieder is zo gemaakt
en ieder wordt “volwassen”
en als ie de capiciteiten heeft kan gaan nadenken
of degene een ander dat ook wil aan doen,
wat je wil aan vangen met het leven
en ik wil dat niemand aan doen, dat zou niemand mee moeten hoeven maken
daar worstel ik ook mee in de zin van hoe verantwoordelijk zijn daders
maar ze waren er en hebben het gedaan, zei waren volwassen
ik was afhankelijk als kind, daarmee hadden ze verantwoordelijkheid
om tenminste hulp in te schakelen voor hun kinderen,
voor hen zelf…
het niet boos kunnen zijn is volgens mijn behandelaar niet goed
dat zit wel ergens, maar ik weet het niet
ik wil niet haten, ik zie hun achtergrond, en heb meedelijden
ook vreemd, nog onder hun invloed????
toch denk ik dat dat maakt dat ik verder kan met mijn leven
dat ik de dood los kan laten
terwijl ik dat vroeger nodig had, en het was overleven letterlijk
lieve elmo,
ik kan me voorstellen dat leuke dingen doen
het hier en nu, en telkens zien de dag door te komen
steeds moeilijker wordt
doelloos lijkt
en daardoor een opgave is geworden
en niet meer leuk
de doelen helpen mij
omdat ik zie dat het eens beter wordt daardoor
maar ik ben ook wel eens bang of dat wel zo is als het lijkt
maar kan het een kans geven, ben nog maar zo kort onderweg
deze weg
zou willen dat het anders is
dat je een doel kan vinden dat werkelijk de moeite waard is
en dat de pijn en de klachten een werkelijke oplossing voor is
begrijp dat het op is, maar vindt het wel ook zo moeilijk
je weet het ik gun je zoveel beter
Elmo (55),
Dat van die niet-reanimeerpenning wist ik alleen niet meer precies. En nee, je hoeft geen voorbeeldfiguur te zijn. Alsjeblieft, spaar me. Ik bedoel: spaar jou. Maar zo bedoelde ik het niet. Ik bedoelde: zolang je iets kan, zou je dat wat je kan, kunnen doen, maar wel op je gemak.
Maar er kan een moment komen dat de koek al op is, nog voordat je dood bent en zo klink je ook in je post. Ik hoop dan alleen maar, dat als je dan het moede hoofd (terecht) laat hangen, dat je dan in staat zult zijn om alles wat je hier achter laat, los te laten. Anders wordt sterven een hangen en wurgen gedoe.
Je bericht als geheel komt op mij over als een afscheid en dat geeft me een heel triest gevoel. Daarom zeg ik: wanneer en waar dan ook: het ga je goed.
Janus.