De schijf van vijf, kent u ‘m nog? Dat was een campagne waarin gezond en gevarieerd eten werd gepropageerd. Veel fruit, groente en granen, ruim zuivel, beetje vlees, beetje vis. Bij de dokter kwamen overzichtelijke en aantrekkelijke folders te liggen. We kregen overal uitgelegd dat wie verstandig snoepte een appel moest nemen en werden ons gaandeweg bewust van de risico’s van teveel koolhydraten, teveel suikers en teveel vetten.
In diezelfde periode, zo ergens in de jaren zeventig of tachtig, vonden we collectief dat we meer moesten gaan bewegen. De overheid ondersteunde dat idee allerhartelijkst: bewegen was namelijk enorm gezond en bovendien goed voor de lijn. Aerobics doen werd een rage, de ene sportschool na de andere werd geopend. We gingen trimmen, joggen, aquatrainen, fitnessen en hardlopen. Sportkleding dragen werd zelfs hip.
Tegenwoordig worden we zowat permanent voorgelicht. De gezondheidscampagnes verdringen zich via radio, tv, tijdschriften, kranten en websites: eet gevarieerd, beweeg vaker, rook niet, drink met mate. Instanties als het KWF haken daar gretig op in en leggen jaarlijks uit wat een goede, gezonde leefstijl precies behelst. Voedseletiketten sommen tot op de milligram nauwkeurig op wat precies waarin zit. Reclames hameren op ‘bewust eten’ en ‘gezonde keuzes’ en van zowat elk type voedsel is tegenwoordig een light variant beschikbaar.
We voeren dergelijke campagnes nu al ruim een halve eeuw. Alleen: het effect ervan is minder dan nul. Het gewicht van de gemiddelde Nederlander is door de jaren immers alleen maar toegenomen. Meer mensen kampen met overgewicht en meer kinderen dan ooit tevoor zijn te dik. Een onderzoeker van het Trimbos Instituut legde dat fenomeen vorige week als volgt uit (hij had het over alcohol, maar zijn analyse is moeiteloos uit te breiden naar andere voorlichtingscampagnes): ‘Het is niet zo dat er helemaal geen effect is. De kennis over de gevaren van alcohol nam wel toe, maar dat resulteerde niet in een gedragsverandering.’
Klaar ben je. Kennelijk helpen zulke campagnes, hoe vaak en hoe breed ze ook worden gevoerd, werkelijk geen klap. Moet je dan niet constateren dat een andere aanpak gewenst is, of op z’n minst kijken hoe het komt dat voorlichting in de praktijk amper zoden aan de dijk zet?
Ik kan wel een paar redenen bedenken waarom gezondheidscampagnes zo weinig opleveren. ‘Meer bewegen’ is naar het domein van de vrijetijdsbesteding verbannen, het is iets dat je als extraatje doet en waar ogenblikkelijk op wordt beknibbeld als je agenda even wat voller zit. Voor alle dagelijkse dingen – werk, boodschappen, school – nemen we gewoon de auto. Buiten spelen is in de stad ongewoon en lastig geworden, en voor kinderen boven de twaalf wordt het zelfs actief door de overheid ontmoedigd: want dan heet het ineens hinderlijk rondhangen en dat kunnen we natuurlijk écht niet hebben.
Gezond en light zijn in de voedselindustrie tot pervers marketingjargon verworden, het zijn claims die amper nog verband houden met de realiteit. Als in iets teveel suiker zit, zeg je gewoon dat het vetvrij is, en als er teveel vet in zit, maak je een versie met iets minder vet. Light chips, kom nou toch! Energy drinks barsten van de suiker, net als drinkbare fruitontbijten – daar is weinig gezonds aan te bekennen.
‘Gezond’ verkoopt – misschien is dat inmiddels wel het werkelijke probleem. En wellicht moeten we ons drukker maken over snackbars vlakbij scholen dan om coffeeshops in de buurt.
Ach, er loopt nu op televisie al dagen een grappige serie “eeuwige roem”. Daarin zie je topsporters die genieten van hun eigen andermans kunnen op sportief en gezondheidstechnisch gebied. Gelukkig leiden de scholen de kinderen nog op tot het doen van (top)sport. Maar degenen die er geen zin in hebben even goeie vrienden en vriendinnen hoor. Als men niet wil, dan hóéft men niet. Er is geen dwang. Als je niet gezond wil ZIJN, dan HOEFT het helemaal niet, vrijheid blijheid in dit land. Ik kan me voorstellen dat er mensen zijn die veel bij dokters en specialisten willen, en daarna ook moeten komen. Ze hebben groot gelijk, en ik noch iemand anders zal ze ook maar ‘n haarbreed in de weg leggen. Het is ieders al dan niet verstandige keuze. En ‘n ander heeft daar in z’n opvattingen vér vandaan te blijven zoo doe aaj. Het zal ze heel veel geld kosten maar als ze daar nou ZIN in hebben, vooral doen en laat je niet tegenhouden. Iemand die WEL HEEL ERG goed voor zijn of haar gezondheid wil zorgen, en misschien wel topsport in welke vorm dan ook wil bedrijven, die weet donders en deksels goed wat hij of zij te doen en te laten heeft. Daar is geen enkele twijfel mogelijk. En die mensen heb je óók nog. Die kijkt heel precies, wat er in alle potjes en pannetjes zit daar zijn heel precies en perfect goeie begeleiders voor ter beschikking. Vrijheid reuze grote blijheid in dit land.
Degene die wat wil, die krijgt. Degene die niks krijgt, krijgt niks zo is het perfect verdeeld alom en in de wereld.
Maar we weten donders en deksels goed, wat we te doen en ook te laten hebben. Daar hebben we reclame en voorlichting nou niet direct voor nodig.
(De NEE, NEE stickers op de brievenbus).
Waar het dus aan ontbreekt, is mensen die wat WILLEN en ja, in zó’n situatie is NIEMAND meer te helpen. Dáár staan we allemaal geheel machteloos (is ook wel ‘ns ‘n tijdje leuk en aardig machtig bovendien) de eerstkomende 88 jaar.
Light chips, ja. Doet me denken aan “roosterpinda’s, zonder vet gebrand” ha. Pinda’s bestaan uit 85% vet. En suiker en zout moeten achter slot en grendel. Alleen op doktersrecept verkrijgbaar.
Tot slot deze, van Pierre Wind: “Als er LIGHT op staat; wor’ je d’r dik van.”
Iemand die veel zweet en goed sport, hoge prestaties levert, veel energie levert en suiker verbrandt, dient zout te consumeren. Dat is verplicht. En voorgeschreven.
Dat wordt ook overal altijd opgevolgd.
Light productenen gezond eten,
is voor de welvaart,
ik heb alleen geld voor het goedkoopste,
en dat is vaak niet het gezondste,
kijk maar naar vlees,
half om halfgehakt wordt het dan maar,
groente, niet te betalen
de goedkkoopste fris is niet de light versie,
etc.
1 persoons kant en klare diepvries lasagne voor een euro,
absoluuut niet gezond, redelijk eetbaar door de toegevoegde
stoffen staat ivm bezuinigingen regelmatig in de magnetron.
@ Karin:
“En wellicht moeten we ons drukker maken over snackbars vlakbij scholen dan om coffeeshops in de buurt.”
De snackbar lijkt me het probleem ook niet. All work and no play makes Jack a fat boy.
Thian, light is niet per se gezonder. Het idee dat niks vet mag zijn is leuk gehypet, maar niet waar. Vet is nuttig, je moet er alleen niet te veel van binnen krijgen. Zonder vet ga je dood.
Voor mij geen light producten, ik ben nu al aan de dunne kant. Tenzij een light geval lekkerder blijkt te zijn dan het origineel; dan wil ik er wel een uitzondering voor maken.
En een portie patat met een kroket? Goed bereid, welteverstaan. Beschaafd dotje mayo erbij voor de lekker. Past gewoon in een gezond algemeen dieet, als de rest van het ‘weekmenu’ maar ook fatsoenlijk gevarieerd is.
Ooh, ooh!
Dit plaatje kan bij dit artikel eigenlijk niet ontbreken:
http://mentat.pineda.ca/blog/wp-content/uploads/2010/02/138576387_4d2b06a6d5_o.jpg
De universiteit van Maastricht ontdekt nu weer, lees ik vandaag in de krant, dat aardbeien en blauwe bessen véél gezonder zijn voor de mens, dan men vroeger al dacht. Men heeft het daar voor het eerst in relatie tot de mens bestudeerd. Ja zo kunnen we wel doorgaan. Het allergezondste voor de mens is BEWEGING en niets anders dan BEWEGING en nog eens BEWEGING BEWEGING BEWEGING. Daarmee, en dat geneest alles.
Daar zijn schema’s voor.
Verder is er natuurlijk veel meer te zeggen voor de campagne die sinds gisteren en vandaag op alle tv stations wordt gevoerd, en die is om de mensen VEEL en VEEL MINDER VLEES te laten eten.
Als we zo doorgaan met onze internationale vleesconsumptie gaat het milieu totaal naar de knoppen.
Eiwitten kunnen ook op totaal andere wijze worden aangevoerd, en de hamburgertjes met 40% vlees smaken wonderbaarlijk lekker. Zien er ook goed uit. Leveren hetzelfde, als de 100% vlezige.
Dat eiwitten(toevoer) veel belangrijker zijn dan iedereen ooit heeft gedacht, voor de menselijke gezondheid, in alle opzichten,
wordt steeds vaker bewezen en betoogd maar de mens wordt steeds verfijnd-nauwkeuriger om de juiste dosis de juiste tijden en hoeveelheden en de juiste doeleinden (supplementen) in te stellen.
De prestatie en gezondheidscurve ligt dan ook beduidend hoger.
Stelt u zich allen schpoorschlagsch in het bezit (Bol.cm) van Grosser/Starischka/Zimmermann “Conditiegids”, standaardwerk op het CIOS,
ISBN 90 10 04216 2 Meulenhoff.
Dan weet u waar Abraham de mosterd haalt.
– ‘\^_^/’ –
Overigens worden in de internationaal erkende normstellingen betreffende gezondheid alleen gezond verklaard jonge sterke mannen en vrouwen in de leeftijd tot dertig jaar niet zijnde ouden van dagen zwangeren kinderen en zieken, en voldoende gezond om te voldoen aan de specifiek vastgelegde prestatieniveaus.
(stralingbelasting kerncentrales en röntgenmedewerkers).
Die normstellingen worden o.a. gehanteerd door de arbodienst.
Goedemorgen.
Men is al tientallen jaren meer gaan bewegen, minder vet gaan eten, minder zoet en zout gaan gebruiken en toch nemen de ziektes die ermee in verband worden gebracht in aantallen alleen maar toe.
Hoe lang zal het nog duren voordat het zout op is dat mensen zich in de ogen laten strooien v.w.b. verklaringen voor het obisitas-probleem.
Bewegen: al die mensen in rolstoelen en scootmobiles (steeds meer en op steeds jongere leeftijd) zouden moddervet moeten zijn. Zelf gebruikmakend van een rolstoel zie ik dat niet bewaarheid.
Ik zei het al eerder: geef het volk brood en spelen. De farmaceut vaart er wél bij. Hoe meer hij aan de man/vrouw brengt hoe groter de problemen worden en dat biedt opnieuw perspectief!
Veertien jaar geleden kwam ik bij een dietist, niet met overgewicht, maar vanwege diabetes. Volgens haar moest ik mijn eetpatroon volledig omgooien: alles moest light.. 20+ kaas, bij pannenkoekenmix moest ik water mengen.. Vet was uit den boze, komkommer dat was een verantwoord tussendoortje, en dit behalve voor het regelmaat, wat volkomen logisch is, vooral vanwege mijn mogelijk probleem met cholesterol.. Ik besloot anders .. Natuurlijk pas ik het suikergehalte aan, maar geniet nog even veel van mijn croissant en lekkere kaasjes en zo nu en dan een frietje.. Een jaar geleden bleek mijn cholesterol bijna te laag te zijn.. Geluk? Ja misschien..
Waarom staat bewegen bijna altijd gelijk aan sporten?
Uit principe sport ik niet, ik vind het een stomzinnig tijdverdrijf.
Dat wil niet zeggen dat ik niet beweeg, ik wandel/ loop regelmatig, doe boodschappen op de fiets. Ben bezig in de tuin of in mijn huis.
Volgens mij zou er een actie moeten komen om eens achter de computer en vooral achter de tv vandaan te komen. Want kennelijk horen we wel wat dat ding zegt maar doen we er niets mee…….
Wel vreemd trouwens dat de reclames wel lijken te werken? Wat zou daar dan het verschil tussen zijn?
Groetjes Cynthia
Tsja dat is moeilijk uit te leggen. Als ik tijd heb zal ik daar eens aan beginnen. Het is allemaal terug te voeren tot het grondprincipe: als men iets niet wil moet men het vooral niet doen. Maar wat daar allemaal achter zit: teveel om op te noemen. Zo. En nou weer gauw voort, naar leukere dingen.
Zou antropologie geen goede houvast zijn? Volgens mij zijn mensen van nu en mensen van tien duizend jaar geleden biologisch gezien weinig verschillend (nu zwakker, maar verder geen noemenswaardige structurele verschillen afaik).
De balans van toen, tussen lichamelijke inspanning en -rust; en tussen mentale inspanning en -rust; en het pakket van kwaliteit, kwantiteit en diversiteit van verkrijgbare voeding; zou dat wat toen gezond was, niet ook nu nog gezond moeten zijn?
Dat in de praktijk nastreven lijkt me overigens wel lastig, in onze gejaagde en verstedelijkte cultuur. Maar dat is dan ook (deels?) het probleem.
Ergerniswekkend dat hele gezond verhaal althans voor mij.
Al jaren. Zeker als er ook nogeens verhalen opduiken dat men bepaalde producten uit de supermarkt wil hebben van overheidswege.
Minder zout/minder vet. Maar we vergeten nu een groep mensen zoals ik.
Van jongs af aan een extreem lage bloeddruk. Advies arts extra zout.
En een laag gewicht ook van kinds af aan. Kan eten wat ik wil en vele dingen geprobeerd om bij te komen maar dat werkt gewoon niet.
Nee geen schildklierproblemen of what ever. Gewoon een laag gewicht.
En zouden deze plannen ooit werkelijkheid worden, dan hebben mensen als ik dus een probleem.
Marije ≡ 26 Jun 2010 ≡ 1:29 pm
Jij zei:
“Kan eten wat ik wil en vele dingen geprobeerd om bij te komen maar dat werkt gewoon niet.
Nee geen schildklierproblemen of what ever. Gewoon een laag gewicht”.
Hey Marije,
Wees a.u.b. niet heel erg boos op mij, maar het ligt aan de hoeveelheid energie die jij consumeert en verbrandt.
Als jij, als vrouw meer dan 2000 Kcal naar binnen werkt, zul je bij een algemeen bewegingspatroon op gewicht blijven.
Boven een innamen van 2000 Kcal bij een algemeen bewegingspatroon zul je aankomen.
Algemene regel:
Dikke mensen “vergeten” de hoeveelheid voedsel die zij consumeren.
Dunne mensen overschatten de hoeveelheid voedsel die zijn consumeren.
Wetenschappelijk is dit alles gewoon te verklaren met natuurkundige stellingen: Zie o.a. deze links.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_wet_van_de_thermodynamica
http://nl.wikipedia.org/wiki/Thermodynamica
Tartarus, je logica is goed.
(ik vind “caloriën” stom, kilojoules zijn veel handiger, maar dat terzijde)
Ik snap Marije’s punt overigens ook; zij (en ik) moet niet gestraft worden met iets stoms als vet-, suiker- of zoutbelasting omdat andere mensen teveel verkeerde dingen eten. En de noemenswaardig grote groep mensen die van nature relatief zwaar zijn wegens aanleg, niet wegens diëtere excessen, die hoeven ook niet gestraft te worden.
Binnenkort allemaal aan de stevia, dat scheelt weer een hoop calorieën
http://nl.wikipedia.org/wiki/Stevia
Tsja, en tsja, en tsja, en tsja, zo makkelijk is t allemaal niet.
De mensselijke bodddiej is ´n machtig mooi en interessant masjientje.
Maar het werkt nog niet zo makkelijk dat je d´r ´n guldentje ingooit,
en ´n pasklaar antwoordje uitkrijgt. Zo makkelijk werkt ´t allemaal nog lang niet, met dat menselijk boddiej/masjientje.
Je kunt hebben dat ´n mens niet eens zo gek abnormaal veel beweegt, wel beweegt natuurlijk maar niet abnormaal ontzettend veel, en toch kan eten en zal eten wat hij wil. Hele `vrachtautoladingen vol`, bijvoorbeeld, bij wijze van spreken.
Hij bevindt zich dan ook weer bijvoorbeeld in een continu zeer stressvolle situatie.
`Hij vreet zichzelve, op van de zenuwen`, zou je kunnen zeggen.
Hij wordt niet dik. Hij blijft zo mager als ´n panlat. Hij kan eten wat hij wil. Hele wagonladingen vol. Hij blijft mager als ´n lat.
Dat komt heel veel voor.
Ook kun je hebben, dat mensen van 55 jaar en ouder, heel erg verschrikkelijk secuur en langzaam, weinig, precies genoeg, uitermate uitgewogen en uitgebalanceerd, eten,
en toch steeds dikker worden.
Dat komt zogoed als bij alle mensen voor.
Hoe komt dat?
Zij hebben een bepaald stofje, een enzym, niet meer, niet meer zo actief, dat normaal op wat jongere leeftijd voor de goede afbraak en stowisseling zorgt. Dat hebben zij niet zo veel meer. Daarom worden zij dikker. Ook al eten zij niets. Of vrijwel niets.
Dus het menselijk lichaam is toch wel wat ingewikkelder in z’n of haar samenstelling, dan vaak zomaar eventjes beweerd wordt.
We hebben daar specialisten voor.
En die weten ‘t wel.
En verder is ieder heel wel, heel behoorlijk in staat, naar (de taal van) zijn of haar eigen lichaam te luisteren.
En als je dat goed doet, dan weet je meer dan genoeg.
Dan wor’ of blijf je precies, zoals je jezelf hebben wil.
Green grammetje teveel, geen grammetje te weinig.
Dat weet iedereen, heel donders goed.
Die goed naar de taal van z’n eigen lichaam, en de situatie, en de omstandigheden (stress) luistert en daarnaar handelt.
Zo is het toevallig, ook nog ‘ns ‘n,
keer.
Juzo, dat het niet zo simpel is ben ik roerend met je eens. Dat iedereen goed naar zijn of haar lichaam kan luisteren niet, want dat is bij sommigen niet als vanzelfsprekend.
Sommigen, okee. en graag tot je dienst. Maar dat zijn er maar 10 op de 100.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000 begrijp je dat ik een beetje boos op je ben?
Ja hè.
Het is namelijk bij IEDEREEN vanzelfsprekend.
En toch ben ik nog steeds een beetje boos op je.
Maar dat ligt gelukkig geheel en uitsluitend alleen aan mezelf.
Wees er dan toch van overtuigd, dat ik niet,
dan het gróótste meeleven met je heb.
Juzo, maar ik ben zo iemand. Voor mij is die kans 1. En waarom ben jij daar boos om als ik dat zelf niet eens ben?
Tsja. Dat is je niet uit te leggen.
@ Juzo: Als je het niet probeert lukt het inderdaad niet. Maar wat je schrijft is tegenstrijdig. Enerzijds beweer je dat het niet zo simpel is als eerder geschetst (mee eens). Anderzijds beweer je dat iedereen de signalen van het eigen lichaam goed kan verstaan (mee oneens, zo simpel is het niet).
Ooit, lang geleden, wist de mens precies wat hij of zij moest consumeren op het juiste gewicht te behouden waarbij het voortbestaan van de soort Homo sapiens sapiens werd gegarandeerd. Helaas is het overgrote deel van de bevolking in de hedendaagse maatschapppij niet meer in staat om datgene te consumeren wat goed voor hem of haar is. Hetzij omdat er te veel keuze is en men haast heeft en snel wat binnen werkt (en dus een hongergevoel overhoud) hetzij omdat men toevallig in een land blijkt te leven waar honger heerst. Hetzij ze leven in de rest van het continuum tussen deze 2 uitersten. Kort gezegd; in theorie heeft iedereen het wellicht in zich om precies afgepaste voeding te consumeren. De hedendaagse praktijk is helaas weerbarstiger …..
Elmo, dat betwijfel ik, een beetje.
Volgens mij ontbreekt in je (voor de rest m.i. biologisch lekker knus samenhangende!) hypothese nog hoe moeilijk bepaalde voeding te verkrijgen was.
Voorgeprogrammeerde vetzucht, zoetzucht, etc. lijkt me niet onlogisch als dat destijds moeilijk-te-verkrijgen voedingsbestandsdelen interessant maakte voor ons, kwetsbare primaten op de savanne.
Maurice, amice, dank voor deze aanvulling ! Theorie compleet ;-)
Elmo :)
– – –
klaag
Het systeem van warmbloedigheid mag van mij ook wel op de schop. Verdraaid inefficiënte manier van leven.
p.s. Het is te warm *cry*
/klaag
@ 25 Het is simpel. Iedereen weet, maar niemand heeft meer zelfbeheersing. Dus iedereen moet gedwongen worden (geld) door hem of haar de vrijheid te ontnemen.
Anders gaat ‘t niet.
Tsja dat is een beetje moeilijk uit te leggen. Maar mij zal het ‘n zorg zijn hoor. Ik heb nergens last van, en niemand heeft ‘t dan ook van mij.
Helaas, zitten we op de weg van geen weerkeer.
Het klinkt allemaal heel naar maar ja.
Ik kan d’r ook nie veul meer ‘an doen.
Tsja, en tsja, en tsja, en tsja, zo makkelijk is t allemaal niet.
Zelfbeheersing behoort misschien niet tot de standaard uitrusting van alle mensen. Zou zo maar evolutionair bepaald kunnen zijn.
Ik kan me dat voorstellen. En daarom dwingen we, door de vrijheid te ontnemen. Waar twee mensen op ‘n onbewoond eiland wonen, hebben ze dan zelfbeheersing.
‘t is een beetje te vergelijken met een van de punten in het boek van midas dekkers, lichamelijke opvoeding: door beweging een vrijetijds besteding te maken, hebben we zelf een probleem gecreëerd. Je kunt dan wel het belang van sport benadrukken, maar wat je wil is meer beweging. Sport is vrije tijd, beweging is dagelijkse routine.
Overigens zijn er ook nog veel ontwikkelingen in de voedingswetenschap die wat heilige huisjes omver trappen, wat niet helpt om de kakafonie terug te dringen. Wat gisteren waar was, is morgen onjuist, zet dan maar eens een campagne op als overheid. Voor je het weet zegt men weer op vele blogs en fora dat je niet te vertrouwen bent, omdat je voorlichting zegt “X is goed” terwijl we weten dat Y beter is.
“door beweging een vrijetijds besteding te maken”, is helemaal geen probleem gecreeerd. De productie- en arbeidskwaliteit = kwaliteit van leven, wordt er door geschraagd. En daar gaat de voorkeur naar uit, en tevens alle rechten.
Ontken je dat, dan zijn er geen rechten.
Zo eenvoudig is dát.