Iedereen tussen de 55 en 70 moet tweejaarlijks worden gescreend op darmkanker, vindt de Gezondheidsraad. De voorgestelde procedure is simpel: je ontvangt per post een potje, je stopt je ontlasting erin en stuurt het potje weer terug. De ontlasting wordt onderzocht op minimale bloedsporen – een van de vroege signalen van darmkanker. Worden zulke sporen in iemands ontlasting aangetroffen, dan krijgt die een oproep om in het ziekenhuis een colonoscopie te laten uitvoeren, zodat uitsluitsel kan worden gegeven of er inderdaad sprake is van kanker.
Colonoscopie is een uiterst betrouwbare test: ook jonge kankers worden er vrijwel allemaal mee gevonden. En in een vroeg stadium is darmkanker goed te behandelen; nu wordt die meestal pas veel later gevonden, wanneer mensen al daadwerkelijk klachten hebben. Dan is behandeling veel minder effectief. Via deze screening kunnen we zodoende op termijn 15% van de sterfte door darmkanker voorkomen, stelt de Gezondheidsraad in haar advies.
De raad is erg te spreken over de aanbevolen test, iFOBT geheten. Hij is betrekkelijk goedkoop, niet invasief, en de mensen die worden gescreend hoeven niet veel te doen: ze kunnen gewoon thuis in een potje poepen.
En toch ben ik tegen. Niet alleen vanwege de rekenfout die de Gezondheidsraad maakte, ook al is die vrij grof: epidemioloog Luc Bonneux rekende ons in Medisch Contact van 14 januari jongstleden voor dat er langs deze weg geen 1400, maar 400 sterfgevallen kunnen worden voorkomen. Da’s nogal een verschil.
De iFOBT-test is een stuk gevoeliger dan andere testen. Dat wil zeggen: hij laat vaak een afwijkend resultaat zien terwijl er niets aan de hand is. Iedereen met een afwijkend resultaat wordt opgeroepen voor een colonoscopie. Met andere woorden, het aantal mensen dat zo’n onderzoek krijgt, zal behoorlijk stijgen: de test heeft gewoon een te grote foutmarge.
Waar de Raad snel overheen stapt is dat een colonoscopie een tamelijk heftig onderzoek is. Met een cameraatje dat via de anus wordt ingebracht, inspecteert een specialist de darmwanden. Bij 1 op de 400 onderzoeken ontstaan ernstige complicaties; de darmwand raakt beschadigd, er ontstaat een scheurtje, of iemand loopt een akelige infectie op. Om die reden moet je een goed argument hebben om zo’n onderzoek uit te voeren; en een test met een hoge foutmarge is in mijn ogen géén goed argument. Het aloude ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat niet op: een colonoscopie kan wel degelijk schaden.
15% minder sterfte door darmkanker klinkt goed. Maar het betekent dat je duizend mensen 20 jaar lang moet screenen om 1,5 dode te voorkomen. En duizend mensen 20 jaar screenen betekent ook dat er 10 mensen in het ziekenhuis belanden wegens ernstige complicaties door de colonoscopie. Dat klinkt al een stuk minder opwekkend… En ethisch is het een lastig vraagstuk: mag je tien mensen in het ziekenhuis duwen om anderhalf leven te besparen?
Beter dan de hele bevolking screenen, kun je je richten op specifieke groepen. Nicoline Hoogerbrugge stelde vorige week in haar oratie als hoogleraar dat we erfelijke kanker onderschatten en slecht opsporen; op dit moment volgen we slechts eenderde van de patiënten met een aantoonbaar hoog risico op erfelijke darmkanker. Daar valt veel meer winst te behalen dan in een algemeen bevolkingsonderzoek. En aangezien het mensen betreft die een extreem grote kans hebben kanker te krijgen, is het beter te verantwoorden ze bloot te stellen aan de risico’s van screening.
Zowieso ben ik niet ernstig voor het altijd maar alles voorkomen en genezen van ziektes. We zijn al met teveel mensen op deze aardkloot en bovendien is er nog steeds zoiets als een natuurlijke selectie. Bovendien zijn er nog talloze andere ziektes waar je ook gewoon dood aan kunt gaan. En zowieso is leven an sich al een terminale gebeurtenis natuurlijk.
Wat moeten al die specialisten toch met onze ontlasting? Heb gisteren nog in een potje moeten plassen voor mijn Lithium. Een paar jaar terug was dit nog helemaal niet nodig! (Slik het goedje al sinds 2003).
Nou ja, ik hoop maar dat ze er goed gebruik van maken. Het is niet iets waar ik zelf erg aan gehecht ben.
Dag Karin,
Wat een heerlijk onderwerp. Ook in Frankrijk wordt enthousiast gescreend op darmkanker. Enkele maanden geleden ontving ik een uitnodiging voor zo’n test. Ik kon het benodigde materiaal ophalen bij de huisarts. Dit heb ik niet gedaan. Uitstrijkje en mammo: ja, maar voorlopig wil ik het daarbij laten. Vrijheid, blijheid, baas over eigen lijf.
Deze week vond ik opnieuw een enveloppe van de organiserende instantie in de brievenbus. ‘Tot op heden hebben wij geen reactie van u ontvangen, waaruit wij opmaken dat u niet aan de test wenst mee te doen.” Dat leek me een goede conclusie. Ik begrijp dan ook niet waarom ik in dezelfde enveloppe het benodigde materiaal voor een test aantref. Nogal dringend is het verzoek aan de achterzijde van de brief. Of ik aan wil geven om welke reden ik niet meedoe. Het lijkt bijna een aanmaning om toch vooral een openstaande rekening te betalen. Word ik binnenkort opgehaald door een deurwaarder?
De Franse test (Hemoccult II) werkt overigens niet met een potje, maar met een zakje met drie vakjes waarin je gedurende drie op elkaar volgende dagen met een spateltje een hoeveelheid poep moet verspreiden. Daarna gaat de hele handel op de bus en vervolgens is het afwachten: wel of geen colonoscopie.
Ook dit onderzoek is mateloos populair in Frankrijk. Als ik vraag om een röntgenfoto van mijn rug omdat ik heel veel pijn heb, moet ik enorm soebatten. Wil ik echter een colonoscopie dan valt mijn huisarts van enthousiasme van zijn stoel. Al wil ik er tien!
Overigens: los van de door jou geschetste risico’ van dit onderzoek, gebeurt het hier wel op een wat minder belastende manier. Je krijgt een lichte narcose, waardoor je niets van dit nare en pijnlijke onderzoek voelt.
Ondanks dat, laat ik dit feestje nog even aan me voorbij gaan.
Heel goed stuk. Mijn geleende nep-levensmotto (want het was een foute vertaling, haha) ‘Baat het niet, schaadt het ook niet’ is ook hier niet op z’n plaats dus. Dit zijn goede dingen om te realiseren, en het overwegen waard.
Nee, dan liever: Een dag niet geleefd…. hoe was het ook alweer…
Waarom geen bevolkingsonderzoek voor prostaatkanker? Dat komt veel vaker voor. Ik moet denken aan al die arme stakkers met bloedende aambeien, die gaan allemaal voor de bijl, die krijgen zeker een oproep voor zo’n darmonderzoek
Goede voorlichting over de risicofactoren lijkt me wel zo prettig en veel goedkoper.
Karin, wat ben jij toch stronteigenwijs! Houwen zo!
Interessant, jouw analyse van de cijfers. Voor mij hoeft dat ook niet, tien slachtoffers om er anderhalf te ‘redden’. ‘Redden’ tussen ‘ ‘ , want de vraag moet toch ook eens gesteld worden of al die mensen wel gered wíllen
worden of dat ze het toch eigenlijk wel welletjes vinden met hun leven. Tussen de 55 en de 70 – hee, dat ben ik ook – is vanuit de natuur gezien toch een aardige leeftijd om te sterven.
Goed verhaal, vind ik ook.
Twintig jaar duizend mensen testen om 1,5 leven – let wel: enige tijd ( men sterft gegarandeert weer aan wat anders) – te vrijwaren van een ernstige darmkanker gaat zowiezo veels te ver. En dan een aantal complicaties nog op de koop toe nemen gaat ook veels te ver. En het hele verhaal kost al met al ook toch ook nog gigantisch veel. En de hele medicalisering van mensen is ook niet te vergeten.
Wie aanleg heeft of degene die iets merkt of vermoed doet er natuurlijk goed aan een arts te bezoeken. Maar zo ongeveer de halve maatschappij er gek mee te maken lijkt mij iets te ver gaan. De angst vooral ook die je mensen weer aanpraat.
Kanker hoort bovendien bij het (westerse) leven. Over aanvaarding van zoiets hoor je weer niemand.
–
Ik ben ‘t -eigenlijk- met iedereen wel eens, dat mensen, die er allemaal niet zo veel zin meer in hebben, -met enig verantwoord doch onmiskenbaar geweld-, maar uit ‘t leven genomen moeten worden. Dus hun mag, en moet zelfs, het leven worden ontnomen. Dat is eenvoudig.
Dan houden we alleen de mensen over, die er werkelijk nog zin in hebben, die er wat van willen maken, en dan wordt ‘t ‘n heel wat betere wereld. Dat kan en zal ik je wel vertellen.
Ik zit er dus eigenlijk, feitelijk al jaren een beetje op te wachten, dat ik gehomologeerd de hand aan mijn evennaaste kan en mag slaan.
Het kan niet vlug genoeg gebeuren en ik ben hoogst ongeduldig geworden.
De laatste tijd.
Maar dat ligt ook wel ‘n beetje aan ‘t lezen natuurlijk.
Ik heb erfelijke aanleg, en al heel lang geleden zo’n eerste colonoscopie gehad. Dan wordt ook gekeken, of het een kwaadaardig groeisel betreft. Dat was bij mij het geval. Dus ik ben wel blij met die eerste colonoscopie.
Vervolgens wordt mij streng aangeraden om dat iedere twee jaar zo’n onderzoek te herhalen. Die vervolgonderzoeken leverden wel wat fibromen op, en die waren gelukkig goedaardig.
Ik heb voor mezelf de frequentie van die onderzoeken maar op een wat lager pitje gezet.
En voor je statistiek is naar mijn smaak wel handig om te weten of via colonoscopie in het algemeen goed- of kwaadaardige tumoren worden gevonden. (Ik heb mij laten vertellen dat goedaardige tumoren na een jaar of 5 kwaadaardig kunnen worden).
tussen haakjes: let niet op Juzo, dat is een mens met internet-trol gedrag, kan hij niets aan doen schijnt.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Trol_%28internet%29
Henk2: juist mensen met een verhoogd risico moet je volgen, dat ben ik helemaal met je eens. En in jouw geval is een regelmatige colonoscopie heel verstandig. Maar om dat nou bij iedereen te gaan doen, da’s overbodig – en enerzijds levert het weinig op, en anderzijds verorzaakt het schade.
Colonscopie is een buitengewoon goed middel om tumoren op te sporen, de kans dat je er op die manier eentje mist ,ligt rond de 2%. Of een tumor goed- of kwaadaardig is kun je alleen vaststellen als je weefsel onder de microscoop bekijkt. Met andere woorden: daarvoor is een biopt nodig.
Voor je statistiek is naar mijn smaak erg relevant of een poliep kwaadaardig is. Bij mij staat de teller 1 keer fout tegen tegen 2 keer goed.
Dat is prettig voor mij, maar ik ben bang dat ik als 3 keer gered in je statistiek sta ;)
Volgens mij heeft dit niks met preventie van darmkanker te maken, maar is hier – voor de zoveelste keer – ordinair sprake van een (verkapt) werkgelegenheidsproject.
Mensen hebben de neiging om zichzelf als toch o zo onmisbaar aan te prijzen en bedenken daar allerlei trucs voor.
Bij ambtenaren zie je dat ook heel sterk. Dat is de hoofdreden dat er steeds meer regeltjes bij komen. Die hebben geen enkel nut, behalve dat de ambtenaren er weer ‘werk’ door krijgen en dus portemonneevulling. Werk, dat volgens hunzelf heeeeeel nuttig is………
Hetzelfde zie je in de gezondheidszorg. Iedereen vindt (zijn) gezondheid belangrijk, wat gezondheid tot een van de grootste melkkoeien van onze samenleving maakt.
Geweldig, al dat (overbodige) werk voor die artsen, verplegenden, potjesfabrikanten, verzendbedrijven enz, enz. Dat is waar het werkelijk om gaat:
Geen gezondheidszorg, maar portemonneezorg (van hun eigen portemonnee wel te verstaan).
En wij maar serieus discussiëren over de noodzaak daarvan in termen van gezondheid. Vinden ze prachtig. En wij maar betalen.
Janus.
Hoe stelt men vast dat iemand een aantoonbaar hoog risico heeft?
Bij kanker is altijd sprake van een DNA-mutatie die meestal gedurende het leven ontstaat (info KWF). DNA=erfelijk materiaal.
Impliceert dit niet dat kanker altijd erfelijk is? Dat iedereen die kanker heeft (gehad) dit kan doorgeven aan het nageslacht, zij het in meer of minder sterke mate, al naar gelang de aard van de beschadiging?
Leny, wat je doorgeeft is niet je DNA maar zijn je genen; DNA bestaat uit veel meer dan genen alleen. Daarnaast is genetische doorgave geen simpel complex, zo van: als ik het heb, hebben mijn kinderen het ook. Het gaat om (sterke en zwakke) expressie, om combinatie, etc. Erfelijkhid is zeker niet de belangrijkste factor voor kanker; naar schatting is slechts zo’n tien procent van alle geconstateerde kankers een erfelijke variant. De rest ontstaat op andere wijze.
Hoofdmoot bij dit alles is dat kanker en gros niet te vermijden is bij huidige algemene leefwijze.
En JUZO`tjes kennelijk ook niet.
–
Is het overigens niet zo, in het verlengde hiervan, dat men zich enorm laat opfokken? Op de radio kun je bijna dagelijks reclamespotjes horen om snel naar een website te gaan om te checken of je niet iets mankeert. Scoor je een aantal punten dan maar snel naar de huisarts. En van huisartsen weet ik dat circa 80% er komt om louter gerustgesteld te worden en ‘mankeert’ dus niets. De vraag is dan of we angstig gemaakt worden, of dat we ons dat laten. Ik denk het laatste, maar ook aan de vraag waar of dat beeld vandaan komt, gezien het feit dat het een mix moet zijn van kwantiteit en kwaliteit van leven. Heb ik het mis wanneer ik vermoed dat een zekere meerderheid alleen maar langer mee wil blijven doen?
Hoi Karin,
Wat de gezondheidsraad ook niet heeft meegerekend is dat er helemaal geen capaciteit bestaat voor dit onderzoek. Ik heb onlangs een colonoscopie moeten ondergaan, en de wachttijd daarvoor is momenteel 4 maanden.
Het opleiden van tientallen nieuwe gastro-enterologen is bovendien een gigantische aanslag op de rest van onze gezondheidszorg, tenzij we de numerus fixus afschaffen …
Groeten,
Michiel
Michiel, de Gezondheidsraad wijst er wel op dat de capaciteit moet worden uitgebreid. Maar daar verbinden ze geen proijskaartje aan. Overigens wil het kabinet de numerus fixus voor geneeskunde inderdaad afschaffen, hoewel de ziekenhuizen waarschuwen dat zij helemaal niet de capaciteit hebben om veel meer studenten hun co-schappen te laten doen…
Nog meer privé-klinieken, want de body is business. De Colonscopie-kliniek. Kassa!
hmm, ik snap deze manier van onderzoeken niet, vooral als er secuurder testen zijn die tumorstofjes (M2 PK) in ontlasting aan kunnen tonen, alleen een occult bloedtest lijkt me inderdaad te algemeen..
Ik heb ooit een colonscopie ondergaan, dat is echt geen onderzoek waarvoor een narcose nodig is, het is natuurlijk wat genant en minder plezierig, maar heel pijnlijk vond ik het niet. Daarmee bedoel ik niet dat ik vind dat iedereen met occult bloedverlies maar een colonscopie moet ondergaan, ik zou dan eerder nog een test doen zoals ik noemde, is deze afwijkend, dán een colonscopie
@ Mien 21
Jij schreef: ‘Ik heb ooit een colonscopie ondergaan, dat is echt geen onderzoek waarvoor een narcose nodig is, het is natuurlijk wat genant en minder plezierig, maar heel pijnlijk vond ik het niet.’
Daar ben ik het mee eens. Ik heb ook een colonscopie ondergaan en ik vind het zelfs beter om niet onder narcose te zijn, want dan kan je beter aangeven of het pijnlijk wordt en kan de dokter even inhouden of anders richten. Daarmee kan je het schaderisico beperken.
Groet, J.
ik ben na het lezen van de vele verhalen van mensen die colonscopy hebben meegemaakt,zo geschrokken,dat ik mijn afspraak per direct ga anuleren. ik heb geen bloedsporen in de ontlasting gehad,alleen last van
aambeien die zo nu en dan weleens bloeden,en veel krampen in de darmen
en veel diarree. ik heb ook hartritme stoornis,en een hele lage bloeddruk
en een polsslag van 42, de cardioloog .wil dat ik me rustig houd,en nader onderzoek,ivm met lekkende hartklep,na infectie,2008.6 cm .ik ben voortdurend moe en kan niet veel lijfelijke stress hebben momentheel. harriet
Ik heb zeker 2 keer maar denk 3 keer zo,n onderzoek gehad,
met een ontstoken darm is het verre van prettig,
en het uitgebreidere onder zoek met een roesje dat ze daarvoor niet hadden kunnen doen gaf me vreselijk veel, pijn, bij het zeggen daarvan, werd me glashard gezegd dat kun je niet voelen je hebt een roesje gehad, er werd totaal geen rekening mee gehouden.
gevolg nooit meer, ook niet als ik wel de erfelijke vorm van darmkanker blijk te hebben, ik laat me testen (bloedtest) om geen onnodig pijn te lijden en om serieus te worden genomen als ik klachten mocht krijgen.