[Gesproken column voor De Praktijk.]
Er brak een rel uit toen bleek dat viroloog Ab Osterhaus – die zich de afgelopen maanden overal erg bezorgd had betoond over de Mexicaanse griep en die als regeringsadviseur de overheid had geprest om grote hoeveelheden vaccin in te slaan – een belang van bijna 10% bleek te hebben in ViroClinics, een bedrijf dat vaccins test. Onder de door ViroClinics onderzochte vaccins viel ook Tamiflu, dat door Osterhaus aanbevolen wordt wegens diezelfde Mexicaanse griep.
Men sprak van belangenverstrengeling en van winst maken door angst aan te jagen. Iedereen riep prompt schande, er werden overhaast kamervragen gesteld – de PVV waakt over u! – en Osterhaus moest zich publiekelijk in bochten wringen.
De berichtgeving was echter danig gekleurd. ViroClinics produceert namelijk helemaal geen vaccins, ze testen alleen de werking ervan, en Osterhaus wordt derhalve geen spat wijzer van de verkoop van Tamiflu of enig ander vaccin.
Toch is daarmee de kous niet af. De kwestie is meer dan de zoveelste mediahype. Osterhaus is de exponent van een tweetal ontwikkelingen die zorgen baren.
Ten eerste is daar de gedachte dat ziek zijn altijd vreselijk is en dat we ziekte koste wat kost moeten en kunnen voorkomen. Doe dit niet, dat wel, eet zus, slik zo, preventie hier en vaccinatie daar, mijd mensen die iets hebben als de pest en sluit elk risico uit! Ziekte en verval laten zich echter niet bedwingen, we moeten per slot van rekening ergens aan dood, en de gedachte dat we onze gezondheid volledig in eigen hand kunnen hebben getuigt van overmoed en arrogantie.
Dat idee dat we onze gezondheid zelf kunnen beheren, zorgt er verder voor dat mensen met wie iets is gaandeweg met een scheef oog worden aangekeken. Het bevordert een eigen-schuld-dikke-bult houding. Ziek? Oh, zeker geen voorzorgsmaatregelen genomen, ja dan kunnen wij er ook niks aan doen. U heeft kanker? Nou dan zal u wel ongezond hebben geleefd. Een griepje, mevrouw? Tsk. Had u maar Tamiflu moeten nemen. Hartklachten, meneer? Tsja. U wist best dat u meer moet bewegen en andere boter hoort te gebruiken (u weetwel, die van Unilever). Maar gezond leven geeft geen garantie, ongelukken zitten in kleine hoekjes en cellen doen vaak iets anders dan wij prettig vinden. Ook wie supergezond leeft kan allerlei naars oplopen.
Bovendien worden de risico’s van ziekte tegenwoordig sterk overdreven. Dat deed helaas ook Osterhaus, die om die reden flink onder vuur lag van iets evenwichtiger collega’s. Zij vonden dat je die Mexicaanse griep beter zo snel mogelijk kon krijgen. Dan was je er tenminste van af en hij is momenteel stukken ongevaarlijker dan veel eerdere griepvarianten. (Zelf zie ik trouwens het meest in het idee om mensen cohortgewijs te besmetten met de Mexicaanse griep: om de veertien dagen een nieuwe groep. Na een maand of drie, vier zijn we allemaal aan de beurt geweest en hebben we keurig , en helemaal zelf, immuniteit opgebouwd.)
De tweede ontwikkeling waar Osterhaus de exponent van is – en helemaal zijns ondanks – is dat medisch wetenschappelijk onderzoek vrijwel over de hele linie afhankelijk is geworden van het geld van farmaceutische bedrijven. Dat maakt zuiver en oprecht onafhankelijk onderzoek lastig: de industrie eist vaak dat tegenvallende resultaten onder tafel worden gemoffeld, laat alleen kortlopend onderzoek toe, en prefereert onderzoek dat in hun voordeel is. Osterhaus kan er geen klap aan doen dat hij voor zijn wetenschappelijk onderzoek deels afhankelijk is van opdrachten van de farmaceuten. Dat is te wijten aan overheden die wetenschappelijk onderzoek een lage prioriteit geven en die vinden dat wetenschappers, zoals dat zo akelig heet, ‘hun eigen broek moeten ophouden’.
De schande die we over Osterhaus hebben afgeroepen, is verkeerd geadresseerd. U moet bij de regering wezen, wegens haar promotie van belangenverstrengeling.
Ik hoorde het op de radio. Vind het een boeiend punt. Ben benieuwd of het in media en politiek navolging gaat krijgen.
Of het allemaal klopt weet ik niet, maar volgens deze lijst is de man in ieder geval wel enorm druk: http://www.klokkenluideronline.nl/artikel/2669/now-roll-up-your-sleeves.html#more-2669
Wij met z’n allen, over de hele wereld, bepalen wat er gemaakt wordt. De mensheid bepaalt, of er fabrieken blijven bestaan en zelfs wat ze maken. Dat doen de vragers, op de markt. Als een fabriek dus iets maakt, wat wij op de markt als vragers niet willen, dan kan die fabriek wel inpakken. Dan is het afgelopen, met die fabriek, en met die pharmacy.
Osterhaus is dus in dienst van de mammon. En dat is, zoals wij allen dat zijn. Op z’n minst, is daar niks mis mee, en het kan zelfs totaal niet anders. Er is geen enkele andere mogelijkheid.
Nu zijn er wetenschappers, aan beide zijden van de markt: de vragers-kant, en de brengers, makers-kant, die bepalen wat, of, en hoe, er iets of niets gebeurt.
Hoe dan ook, en waar dan ook op de hele wereld. En ver daarbuiten.
Als je dat zo, op deze manier bekijkt, is het allemaal zo peanuts.
Je vraagt je dan af, of iets, wat ook maar, het allergeringste, er dan nog wel toe doet.
Dat vraag je je af.
‘~_~/’
Als wetenschapper. Aan beide zijden van de markt.
“De tweede ontwikkeling waar Osterhaus de exponent van is – en helemaal zijns ondanks – is dat medisch wetenschappelijk onderzoek vrijwel over de hele linie afhankelijk is geworden van het geld van farmaceutische bedrijven.”
En als medisch wetenschappelijk onderzoek niet afhankelijk was van geld van de commerciele farma, dan waren zij wel afhankelijk van de overheid. Impliceer jij dat dit alles nooit was gebeurd als de wetenschap haar geld – want het geld voor onderzoek moet toch ERGENS vandaan komen, onderzoek groeit niet aan de bomen – van de overheid kreeg ipv commerciele farma?
Karin, waarom is door de overheid gesubsidieerd onderzoek volgens jou wel per definitie wetenschappelijker dan commercieel onderzoek? Dat is immers wat jij hier impliceert, dat als de overheid de geldschieter van de wetenschap was, tja, dan was er natuurlijk geen belangenverstrengeling geweest, en dan was er natuurlijk geen hype geweest. Is belangenverstrengeling tussen de overheid en de wetenschap soms wel OK volgens jou?
“Ziekte en verval laten zich echter niet bedwingen, we moeten per slot van rekening ergens aan dood, en de gedachte dat we onze gezondheid volledig in eigen hand kunnen hebben getuigt van overmoed en arrogantie.”
En heb je er ooit over nagedacht dat mensen liever hun gezondheid zelf in handen (proberen) te nemen, niet omdat ze “overmoeidig” of “arrogant” zijn, maar omdat ze zowel de commerciele farma als de overheid wantrouwen? En vind jij het dan echt zo “arrogant en overmoedig” dat zij de reguliere zorg gaan wantrouwen als ze meisjes op TV letterlijk zien doodvallen na de HPV prik? Wantrouwen is iets heel anders dan die arrogantie of overmoed die jij, net zo arrogant, mensen in de schoenen schuift.
Dat commerciele farma niet te vertrouwen is weten we al. Maar waarom moeten wij volgens jou gaan klagen bij een overheid die geeft aangegeven dat het haar echt geen ene reet kan schelen als kinderen letterlijk doodvallen van de HPV prik? Waarom moeten we volgens jou een dovemansgesprek aangaan met een zo openlijk autistische overheid? Wat is het nut van klagen bij een overheid die niet luistert en het prima vindt dat kinderen voor onze neus doorvallen?
“In our current crisis overnment is not the solution, government is the problem.”
Een en ander geeft zowiezo heel goed weer dat veel vragen in maatschappij eigenlijk nogal moeilijk liggen. Duidelijk is wel dat zowel in vrije markt geld toch zeer bepalend is, als ook bij overheid.
Geen enkele partij schijnt momenteel de wijsheid in pacht te hebben.
Dat overheid maar even zou zorgdragen voor welk vaccin dan ook lijkt mij nogal ver weg. Dat Osterhaus de nek hoog heeft uitgestoken is duidelijk, maar daarbij is men wetenschappelijk toch erg ver met heel veel.
Belangenverstrengeling is daarbij onvermijdelijk denk ik. Of hier sprake is van kwalijke belangenverstrengeling is te betwijfelen. Alle functies van de man zijn toch feitelijk al veel langer bekend.
Uitgerekend een wetenschapper als Osterhaus op de korrel nemen lijkt mij niet echt handig en eigenlijk nogal goedkoop. Zo´n wetenschapper doet gewoon uitstekend werk voor velen. JUZO heeft al met al gelijk.
–
Nederland Bananenrepubliek: Viroloog Oosterhuis krijgt overheidsprijs van 1 miljoen euro
DEN HAAG – De Rotterdamse viroloog prof. Ab Osterhaus, die de afgelopen weken zwaar onder vuur lag vanwege vermeende heimelijke belangen in de vaccinindustrie, heeft gistermiddag in Den Haag namens zes Nederlandse ministeries een overheidsprijs in ontvangst genomen van één miljoen euro.
Osterhaus kreeg de zogenoemde Valorisatieprijs 2009 uit handen van Erica Terpstra. Osterhaus reageerde desgevraagd met gemengde gevoelens: “Het ene moment word je publiekelijk afgemaakt omdat je je schuldig zou hebben gemaakt aan belangenverstrengeling. Het volgende ogenblik krijg je een pluim van een miljoen.”
Het spoeddebat in de Tweede Kamer, enkele weken geleden door de PVV aangevraagd, heeft nog altijd niet plaatsgevonden. Er klinken steeds meer geluiden om het te schrappen, omdat weinig over is van de kritiek.
oja, de prijs wordt uitgereikt namens het NGI (Netherlands Genomics Initiative ),
waar Ab in het management team plaatsheeft, en is verbonden is aan (oa) ErasmusMC en Viroclinics.
Eerste prikje voor gewone griep deed geen pijn, voor zwijnengriepprikje sta ik nu op lijst voor over een dag of tien. Mijn hele praktijkteam doet hetzelfde.
Wat veel mensen niet goed inschatten is de mogelijkheid van dubbele infectie met zowel het gewone als het nieuwe griepvirus of de mogelijkheid een en ander – ook mogelijk kort – na elkaar op te lopen.
Wél inenten is wél verstandig.
–
kleine correctie: Tamiflu is een algemene virusremmer, geen vaccin.
Tamiflu word voornamelijk gegeven aan mensen die al een (het) virus hebben, om de snelheid van verspreiding van een virus binnen het lichaam te remmen, zodat het ziekteprocess minder heftig verloopt, en het afweersysteem wat meer tijd heeft om zijn werkt te doen.