[Begin april organiseerde de SP een viertal avonden over de oorlog in Irak. Hoofdgast was Scott Ritter, voormalig VN-wapeninspecteur die in 1998 ontslag nam omdat Amerika naar zijn mening de inspecties saboteerde. Ik las een van die avonden een gesproken column voor over de berichtgeving over de oorlog.]
“…de zogeheten wapeninspecties…” (Bush in zijn speech tot Amerika, 17 maart 2003)
Er was weinig ‘zogeheten’ of ‘zogenaamds’ aan de wapeninspecties. UNSCOM is erin geslaagd minstens 90 tot 95% van Iraks wapenmachinerie en -industrie te ontmantelen. UNSCOM werkte daartoe nauw samen met allerhande inlichtingendiensten, inclusief de Amerikaanse en Israëlische. Geen enkele inlichtingendienst is er nadien in geslaagd aan te tonen dat Irak nucleaire, chemische of biologische wapens bezat, produceerde, zou kunnen produceren of voorbereidingen daarop trof. En als die wapeninspecties ‘zogenaamd’ waren, waarom was Amerika dan zo boos toen Irak ze na 1988 niet meer wilde toelaten? Zit daar geen discrepantie tussen?
“…oorlogsmisdaden zullen worden bestraft en oorlogsmisdadigers vervolgd.” (Bush op 17 maart 2003)
Via welk gerechtshof precies? Was het niet Amerika die het Internationaal Strafhof met grote verontwaardiging afwees en zelfs tot ontsteltenis van de Nederlanders een invasiewet opstelde om elke Amerikaan die voor dat hof in Den Haag zou moeten verschijnen, te kunnen komen ‘bevrijden’? Of wil Amerika zelf de Iraakse oorlogsmisdadigers gaan berechten, volgens het recept van Guantanamo Bay?
“Dat het Iraakse leger beschermende pakken heeft, bewijst dat het land massavernietigingswapens heeft.”
Heeft het Amerikaanse leger niet ook beschermende pakken? Heeft niet élk leger tegenwoordig beschermende pakken?
“Dat Irak tot nu toe geen massavernietigingswapens heeft gebruikt tegen de Amerikanen, bewijst dat Saddam Hussein ze achter de hand houdt.”
Hier past alleen stilte. Het is dezelfde logica als eerder gebruikt jegens de wapeninspecteurs: “Dat jullie niks vinden bewijst alleen dat Saddam ze goed heeft verstopt, niet dat hij ze niet heeft.” Daar is geen verweer tegen mogelijk, behalve machteloos gelach. Wie iemand wil beschuldigen, heeft tenminste een draadje bewijs nodig.
“Het tonen van Amerikaanse krijgsgevangenen is een grove schending van het Verdrag van Genève.”
…zei de Amerikaanse regering twee weken geleden woedend, nadat wij al dagen achtereen foto’s in de kranten en op CNN hadden gezien van gevangen genomen Iraakse soldaten. Maar voor hen geldt het verdrag van Genève kennelijk niet. Net zoals Genève volgens Amerika niet geldt voor de mensen die nu al ruim een jaar in Guantanamo Bay vastzitten. Als zij krijgsgevangenen zijn, hebben ze het recht op een fatsoenlijke behandeling – die ze niet krijgen. Als ze daar vastzitten als terroristen, hebben ze recht te weten hoe de aanklacht tegen hen luidt en hebben ze recht op een advocaat en een eerlijk proces. Ze krijgen niets van dat al, en Amerika schendt daarmee hetzij de Geneefse Conventie, hetzij de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, vermoedelijk beide, en hoe dan ook: haar eigen wetgeving.
Het is schandalig dat Irak burgers dwingt deel te nemen aan de oorlog.” (Amerika, zo’n anderhalve week terug).
Veel hebben we daar niet van gezien, van burgers die gedwongen worden aan de oorlog deel te nemen. Wel van vluchtende burgers die door de Amerikaanse troepen worden neergeschoten. Maar mocht Irak inderdaad haar eigen burgers gedwongen in het leger inlijven, dan vind ik dat niet vreemd. Hier in het Westen noemen we zoiets gewoon ‘algehele mobilisatie’. Het is overal ter wereld, ook in Amerika, gewoonte jonge mannen onder de wapenen te roepen wanneer dat land zich in staat van oorlog bevindt, en wie weigert, heet dan een deserteur. Waarom zou Irak niet hetzelfde mogen doen? Omdat dat regime ons niet zint? Maar daarom voeren wij nu juist oorlog tegen ze. En ook een regime dat ons niet zint heeft het recht zich te verdedigen. En daar hoort mobilisatie bij, als het oorlog is.
“Wij komen daar de democratie brengen.”
Democratie brengen? Met een geparachuteerde regering van ex-generaals en oliedirecteuren, terwijl Britse en Amerikaanse bedrijven zich de benen uit het lijf rennen om in te schrijven op de ‘wederopbouw’ van Irak?
Natuurlijk, de democratie brengen via generaals! De Amerikanen hebben immers een lange geschiedenis en rijke ervaring op dat vlak, wie kan dat beter doen dan zij? Loop het alfabet maar af: Argentinië, Brazilië, Chili, tot aan Uruguay. Amerika steunde de Griekse kolonels en de Nicaraguaanse contra’s. Het voornaamste verschil tussen toen en nu is dat indertijd de CIA ‘buitenlandse democratieën beschermde’ terwijl het Witte Huis elke betrokkenheid bij dergelijke praktijken ontkende. Thans lijkt het Witte Huis elke discretie overboord te hebben gegooid: ze gaan Irak de democratie brengen. Houzee.
Maar democratie leg je niet op. Democratie bouw je op: met onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur, een zekere mate van welvaart en rechtszekerheid, en vooral: met vrijheid, openheid, overleg en verantwoordelijkheid. Niet met geparachuteerde interimbesturen geleid door buitenlanders, aangevuld met ex-Iraki’s als Ahmed Chalabi waarvan buiten Amerika nog nooit iemand heeft gehoord (behalve dan in verband met bankfraude). Democratie bereik je niet met buitenlands bestuur, mandaatgebieden of protectoraten. Langs die weg, gevolgd door de Britten aan het begin van de vorige eeuw, is nu juist een groot deel van de malaise in het Midden-Oosten ontstaan, met kunstmatige grenzen, semi-bezetters en eindeloze konkelarijen van het Westen om het ene land tegen het andere uit te spelen en snel-wisselende allianties te sluiten. Alles om hun olie en hun invloed veilig te stellen, daarmee het ene monster van Frankenstein na het andere scheppend – van Osama Bin Laden tot, inderdaad, Saddam Hussein.
Naschrift, d.d. 20 april 2003:
De oorlog tegen Irak is officieel voorbij (Saddam Husseins standbeeld in het centrum van Bagdad werd omvergetrokken op de dag dat ik deze column uitsprak – maar de berichtgeving is vaak nog even belabberd. Bij deze twee ‘ pareltjes’ uit de kranten:
Deze kop komt uit de Volkskrant van 19 april 2003. Waarom staat de term bezettingsmacht tussen aanhalingstekens? Irak is toch binnengevallen door een vreemde mogendheid?
Deze kop komt uit Trouw van 19 april (op de 20e van het net geplukt). Waarom zijn de betogers nu omgedoopt tot ‘islamisten’? Toen ze met hulp van de Amerikanen in Bagdad het grote standbeeld van Saddam Hussein neerhaalden, heetten ze nog gewoon Irakezen. Maar nu ze in datzelfde Bagdad tegen iets protesteren dat wij geacht worden goed te vinden, heten ze plots ‘islamisten’. Merk voorts op dat er aanzienlijk meer Irakezen bij deze demonstratie waren (ruim tienduizend) dan bij het omhalen van dat standbeeld (maximaal een paar honderd mensen).