De wonderen zijn de wereld nu definitief uit. Deze week wordt het oorlog, dan breekt de hel los. Bush denkt dat hij een (voor hem) schone oorlog kan voeren, maar oorlogen zijn per definitie vies, duren langer dan wie ook dacht en kosten altijd veel teveel doden.
Bush gaat oorlog voeren in een kruitvat. Israël grijpt sinds 11 september 2001 het feit dat de ogen van de wereld iets oostelijker zijn gericht, dankbaar aan en vernielt nederzetting na nederzetting. De Palestijnen zijn de wanhoop al jaren nabij en niemand maakt zich echt druk om hen; ze worden daarmee een makkelijke prooi voor fundamentalisten en extremisten en worden voor ieders kar gespannen. Turkije heeft zojuist ontdekt dat beloftes over economische hulp verdampen als je niet als militaire uitvalsbasis wilt dienen. Iran overweegt om – net als Irak al eerder heeft gedaan – over te stappen op euro’s in plaats van dollars voor hun olie en duwt de Amerikaanse economie daarmee nog een stapje dieper het dal in. De Koerden in Noord-Irak beginnen hardop na te denken over een eigen staat, en Turkije staat klaar om ze de kop in te duwen, bang voor een opstand in eigen land.
Bin Laden wrijft onderwijl in zijn handen. Hij hoeft de haat waarop fundamentalisten tieren, niet meer zelf te zaaien: hij kan kalmpjes oogsten. Voor elke bom die de Verenigde Staten op Bagdad zullen laten vallen, krijgt hij er gratis tientallen rekruten bij, zo gulzig om martelaar te worden dat ze liever vandaag een terroristische aanslag plegen dan morgen.
Bush heeft de buitengewoon treurige primeur de eerste Amerikaanse president te zijn die een land binnenvalt zonder dat dat land andermans soevereiniteit heeft geschonden. Dat maakt deze oorlog volkenrechtelijk illegaal. De VN staat daarmee op zijn grondvesten te trillen en ziet haar bestaansrecht ernstig ondermijnd: Amerika doet kennelijk toch wat het wil. Amerika’s angst opnieuw doelwit te worden van een terroristische aanslag is waarschijnlijk de motor daarachter, maar zelfs de CIA heeft geen duidelijke banden tussen Saddam en Bin Laden kunnen aantonen. Dezelfde geheime diensten die ondanks Bush’ fervente aansporingen VN-inspecteur Blix niet van fatsoenlijke bewijzen konden voorzien dat Irak inderdaad massadestructiewapens verborgen houdt, meldden vorige week in een rapport dat de optimistische dominotheorie van Bush – als Irak democratisch wordt, volgt de rest van de regio vanzelf – op drijfzand is gebouwd.
De Iraakse oppositie – voor zover aanwezig – is verdeeld en bang. Ze vertrouwt Amerika niet. Het land heeft Saddam in de jaren tachtig gesteund, en slachtoffers hebben doorgaans een goed geheugen voor zulke dingen. Pappa Bush maakte het er niet beter op toen hij bij de vorige Golfoorlog het volk opriep tegen Saddam in opstand te komen. Toen ze dat tenslotte deden trok pa zich terug, het land slechter achterlatend dan voorheen, terwijl Saddam ettelijke tienduizenden mensen afmaakte. Daarnaast boezemt het lot van Afghanistan vrees in: de oorlog duurt er nog steeds voort en warlords hebben het voor het zeggen gekregen.
Diezelfde VN waaraan Bush nu voorbijgaat, kreeg van hem afgelopen weekend de taak toebedeeld het ‘proces van democratische opbouw’ te gaan begeleiden. De logica ervan is voor mij onnavolgbaar: eerst zonder de VN optreden en het enige supranationale orgaan met het recht op ingrijpen terzijde schuiven, en dan van diezelfde, inmiddels uitgeholde instantie verwachten dat zij de troep achteraf opruimt, het land aanharkt en het de manieren bijbrengt die je zojuist zelf hebt geschonden.
In zijn oorlogsaankondiging van gisteren kwam Bush met een al even bizarre tournure. Hij waarschuwde het Iraakse leger geen oliebronnen in brand te steken noch vernietigingswapens tegen de Amerikanen of het eigen volk in te zetten. “Oorlogsmisdaden zullen worden vervolgd, oorlogsmisdadigers zullen worden gestraft,” zei Bush streng – dezelfde Bush die heeft geweigerd het convenant voor het vorige week in Den Haag geïnstalleerde Internationaal Strafhof te ondertekenen, dezelfde Bush die een wet heeft gemaakt om Nederland binnen te vallen mocht er ooit een Amerikaan wegens oorlogsmisdaden voor datzelfde Strafhof worden gebracht.
Wat doen Bos en Balkenende ondertussen? Spreken ze zich uit tegen deze ondermijning van het internationaal recht? Wijzen ze Bush erop dat hij de VN en het Strafhof kennelijk gebruikt of dumpt naar het hem uitkomt? Welnee. “Nederland geeft wel politieke steun aan Amerika, maar geen militaire,” orwellde Balkenende, en Bos zweeg. Morgen gaan ze weer gezellig verder thee teuten in het torentje. En overmorgen breekt de hel los.