De klachten buitelen over elkaar heen als lammeren met de lente in hun kop. Na de strafklacht van de advocaten Spong & Hammerstein aan het adres van een aantal politici, columnisten en journalisten die zich schuldig zouden hebben gemaakt aan «aanzet tot haat» jegens Fortuyn, hebben vijf advocaten een tuchtklacht ingediend tegen Spong en Hammerstein. Het duo weet dat hun klacht kansloos is en gebruikt de aangifte vooral als een PR-stunt, zo luidt het bezwaar van de vijf confrères, wat evenwel niet zonder schade is voor de aangeklaagde politici en journalisten.
Daarnaast heeft Spong zichzelf gediskwalificeerd door zich als ministerskandidaat op te werpen voor de partij wiens voorman hij zegt te willen verdedigen. Pal nadat bekend werd dat het duo een tuchtklacht aan de broek heeft, meldde Hammerstein op zijn beurt een tuchtklacht over het klagende vijftal in te zullen dienen.
Het was al wrang genoeg dat Spong een strafklacht indiende vanwege vermeende harde taal. Fortuyn zelf vond dat je zowat alles moest kunnen zeggen en wilde de vrijheid van meningsuiting eerder uitbreiden dan inperken, zodat het hoogst onwaarschijnlijk is dat hij privé een advocaat opdracht gaf anderen na zijn dood juridisch te pesten.
Bovendien had Fortuyn er zelf geen enkele moeite mee op de man te spelen; hij deed dat vaak, en vals ook. Spong laadt met deze klacht derhalve de schijn op zich LPF te willen plezieren, om zo die ministerszetel voor zichzelf in de wacht te slepen. Als LPF naar volwassenheid streeft, laat ze Spong bijgevolg vallen: slijmerij dient niet beloond te worden door een partij die zegt genoeg te hebben van dealtjes en akkoordjes.
De gezamenlijke tuchtklacht van de vijf confrères is echter gratuit. Schrijf liever een degelijk artikel in de vakbladen waarin je beroepshalve uitlegt waarom de aangifte van Spong en Hammerstein alle grond ontbeert en met welke argumenten het OM hem terzijde moet leggen – daar hebben we meer aan dan, en het helpt het OM haar huiswerk goed te doen. Ook het argument dat Spong zijn eigenbelang dient is flauw. Advocaten hebben vaker politieke bedoelingen met de zaken die ze opnemen. Meestal vinden we dat dapper – behalve wanneer die politiek ons niet zint, kennelijk.
Met Hammerstein die briesend uitlegt dat zijn boze confreres «vijf sukkels» zijn «die ook eens een keertje in de publiciteit willen komen,» veranderde de zaak definitief in slapstick. Vooral toen hij daar boos aan toevoegde dat zijn collega’s «onbehoorlijk te werk gaan, want ze hebben eerst bepaalde media ingelicht over hun klacht» alvorens de tuchtinstantie of het duo zelf op de hoogte te stellen. Spong en Hammerstein hadden de media immers al ruimschoots ingelicht over hun strafklacht alvorens ze zich bij het OM wensten te vervoegen.
Verontrustend is dat het gewoonte wordt een strafklacht in te dienen bij uitlatingen waarmee men het apert oneens is. We zagen dat vorig jaar bij El-Moumni. Op grond van recente jurisprudentie was gebleken dat religieuze overtuigingen een vrijbrief zijn voor seksuele discriminatie (wat mij persoonlijk tot de conclusie bracht dat al wie niet gelooft, gediscrimineerd wordt: zonder geloof mag je je verbaal minder veroorloven dan met). De klachten tegen de imam en de vervolging door het OM maakten derhalve niet veel kans; toch zette men door.
Spong en Hammerstein zetten de trend door, die – ook indien het OM de zaak seponeert – niet zonder effect op de vrijheid van meningsuiting zal zijn. Juist politici, en zij die beweren het te willen worden (zoals Fortuyn en Spong), weten op voorhand dat ze stevige kritiek te verduren zullen krijgen en dat er op de man gespeeld wordt. Het zou rampzalig zijn als niemand zich meer een valse noot in een debat durft te permitteren. Om die reden valt te hopen dat het OM de klacht van Spong en Hammerstein goedgemotiveerd terzijde legt.
Maar het wordt een trend, wat ik u brom. Gisteren is er een strafklacht tegen Gretha Duisenberg ingediend omdat zij, uit protest tegen het Israëlische beleid jegens de Palestijnen, een Palestijnse vlag uithing. De stichting Federatief Joods Nederland (FJN) verwijt haar «antisemitisme». Een klassieke fout. Kritiek hebben op Israël of het zionisme is niet hetzelfde als je discriminerend uitlaten over joden. Sterker: kritiek op Israël plompverloren gelijkstellen aan antisemitisme, is een valse en schrille verdediging van Israël die niemand goed doet, Israël incluis.
Dat FJN moet een debat met mevrouw Duisenberg aandurven in plaats van haar voor de rechter te willen slepen. En die vijf confreres met Spong en Hammerstein. Klachten zijn geen alternatief voor een debat. Ze verstommen het slechts.