Water naar de zee dragen
Stockholm, 26 januari, Amsterdam 27 januari 2001
[Vorige afevering: Onaanvaardbare waarheden.]
WANNEER ZENON EN IK ‘s morgens aankomen bij het gerechtshof, stappen er twee vrouwen uit een wachtende auto. Een van hen blijkt de deurwaarder te zijn die indertijd de leiding had over de inbeslagneming van Zenon’s harde schijf. Ze overhandigt hem een dwangbevel: hij moet een oude belastingschuld voldoen. Ze praten even, en dan lopen we door naar binnen. Daar schiet een man op ons af. Hij toont kort een badge, stopt hem weg voordat Zenon het ding kan zien, en begint boos te praten. Even denk ik dat dit een agent is en dat Zenon ter plekke ingerekend zal worden – Scientology doet dat wel vaker met critici: valse aanklachten indienen in de hoop dat ze gearresteerd worden – maar dan blijkt dat ook dit een deurwaarder is. Zenons studielening.
Kijk eens aan. Scientology heeft aan allerlei touwtjes getrokken en stuurt iedereen op Zenon af die ze te pakken kunnen krijgen. Dit is hun wraak voor het feit dat we McShane op meineed hebben betrapt…
EENMAAL IN DE RECHTSZAAL informeert Zenon de rechtbank over zijn nieuwe bewijs, waarmee hij McShanes getuigenis van dinsdag kan loochenstraffen. Magnusson is vanzelfsprekend furieus en wil van geen getuigen weten. Hoe durft Panoussis aan de eerbiedwaardigheid van zijn cliënt te tornen! Dit gaat alle perken te buiten, het grenst simpelweg aan laster.
In Zenon zie ik witte woede opwellen. Met ijzige stem legt hij de rechtbank uit dat hij tot nu toe drie getuigen op pertinente leugens en fouten heeft betrapt – Thomas Small, die niet heeft verteld dat hij in dienst was van RTC terwijl hij zijn ‘historische’ uitleg gaf van de licentiecontracten tussen RTC en de erven Hubbard; de notaris met haar ‘steekproef’, en Nyström, de computerexpert die eerder zei dat Usenet postings nauwelijks te vervalsen waren en die nu moest toegeven dat duizenden, nee tienduizenden sysadmins bovenop het vuur zitten – en nu bovendien drie mensen bereid heeft gevonden om onder ede te verklaren dat McShane in zijn getuigenis van dinsdag heeft gelogen. Zenon begrijpt dat nieuwe getuigen oproepen in dit stadium van de zaak de procedure geheel in de war schopt, maar aangezien McShane onder ede heeft gelogen heeft Zenon een absoluut recht dat te bewijzen.
De rechtbank is niet ongenegen Zenon de ruimte te geven, maar is zelf ook benauwd over het te volgen schema. Nieuwe getuigen horen betekent dat de zaak tot volgende week verdaagd moet worden, eigenlijk is daar geen tijd voor. Ze stellen Zenon voor om McShane zelf opnieuw te horen, en afhankelijk van de resultaten daarvan te bepalen of hij alsnog behoefte heeft aan zijn drie nieuwe getuigen. Zenon gaat akkoord, en Magnusson kan niet anders doen dan toegeven.
Wanneer McShane opnieuw in het getuigenbankje plaatsneemt, is de spanning in de zaal tastbaar. Iedereen is doodstil en McShane schuifelt met zijn voeten. Zenon is gruwelijk precies in zijn vragen, en McShane kan er niet onderuit, hier is geen draaien meer aan: ja, er bestaat zoiets als de Freeloader’s Debt; ja, dat is een uitgestelde rekening voor de studie van de NOTs, ja, iedereen die de NOTs bestudeert krijgt zo’n rekening, ja, als je de Sea Org verlaat, het elitecorps van Scientology, word je geacht die rekening te betalen. Of wanneer je je Sea Org contract verbreekt. Gotcha! Dinsdag zei McShane nog dat Scientology niets in rekening brengt voor het bestuderen van de NOTs.
Zenon gaat door. Hij wil weten of enig onderdeel van de NOTs in andere cursussen is gebruikt. McShane hield eerder immers bij hoog en bij laag vol dat alleen Class IX Auditors de NOTs te zien krijgen, en dat zijn slechts zo’n 400 mensen. Zenon heeft nu gedetailleerde informatie in handen waaruit blijkt dat mensen die OT6 en OT7 doen (en dat zijn er duizenden geweest) grote delen van de NOTs te bestuderen krijgen, bij elkaar zo’n tachtig procent van de NOTs.
Zenon: “Is enig deel van de internet NOTs ooit – dat wil zeggen: hetzij vroeger, hetzij nu – onderdeel geweest van enige andere cursus dan de Class IX Auditors Course?”
McShane is lang stil. Dan zegt hij aarzelend: “Delen ervan worden in OT6 gebruikt.” zegt hij.
“En in OT7?” vraagt Zenon.
McShane aarzelt weer. “Nee,” zegt hij dan.
Zenon slaat terug: “Maandag heb ik u gevraagd welk niveau u zelf heeft behaald; u antwoordde dat u OT6 was, en u antwoordde bevestigend dat dit betekende dat u alleen persoonlijke kennis had van het materiaal tot aan OT6, en niet hoger.”
McShane wordt nerveuzer. “Ik kan me die vraag, ehm, dat antwoord, niet herinneren.”
Zenons stem wordt nu donderend. “Worden of werden de NOTs, in hun geheel of gedeeltelijk, op enig moment gebruikt in enige andere cursus dan de Class IX Auditors Course?”
McShane: “Eh, delen van de NOTs worden gebruikt in OT6 en OT7. Maar ik heb je lijst gezien waarin je beweert dat een stuk of twintig, dertig individuele NOTs worden gebruikt in OT6 en OT7, en dat is niet waar.”
Gotcha again.
Zenon: “En hoeveel mensen precies hebben OT6 en OT7 gedaan?”
McShane: “… eh, … eh, ik schat zo’n vijf- tot zevenduizend.”
Zenon heeft genoeg. Hij hoeft zijn nieuwe getuigen niet meer op te roepen.
MAGNUSSON MAG NU EEN poging doen de aangerichte schade te repareren. McShane, die tijdens zijn verhoor door Zenon zo nerveus was dat zijn benen onbeheersbaar trilden, ontspant zich eindelijk: zijn beproeving is voorbij. En uit pure opluchting begint hij te ratelen: hij gooit er nogmaals uit wat Zenon wilde horen, maar ditmaal uit vrije wil.
Magnusson: “Die betalingen, die rekeningen voor de Class IX auditors, zijn die pro forma?”
McShane: “Ja, die zijn pro forma. U moet weten, de opleiding voor Class IX Auditors is lang, en al die tijd krijgen ze gratis supervisie, gratis kost en inwoning, en medische hulp van de kerk, en we willen niet dat mensen meteen na het afsluiten van de cursus weg gaan, dat zou betekenen dat ze het materiaal voor niets kunnen bestuderen. We investeren veel in deze mensen, en dat willen we er natuurlijk uithalen. Zij moeten later de gewone leden auditeren. Daarom hebben we deze pro forma rekening ontworpen.”
Bingo. Onder de Zweedse wet staat alles waarvoor je een tegenprestatie verwacht, elke “ruil” waaraan een verplichting vastzit, gelijk aan een betaling. En McShane legt hier uit dat deze mensen moeten werken, dat de kerk profijt heeft van hun prestatie (het auditeren van gewone leden) en dat ze hun “gratis” kost en inwoning moeten terugverdienen. Done. McShane heeft de verhalen van Zenons getuigen bevestigd.
DAN WORDEN ALSNOG de slotpleidooien gehouden. Magnusson is kort en saai. Hij somt voor de zoveelste keer al Zenons vermeende fouten en inbreuken op, maar beargumenteert niets. De man mist overtuiging, inspiratie en bovendien de creativiteit om alle gaten die Zenon in zijn standpunten en getuigen heeft geschoten, te repareren.
Zelfs ik, met mijn wrakke Zweeds, hoor het verschil tussen hem en Zenon. Zenon spreekt bevlogen, hij argumenteert, hij bouwt redeneringen op, maakt afwegingen, trekt conclusies, bespreekt conflicten en wijst op consequenties. Hij wist de rechtbank erop dat hij hier degene is die het auteursrecht verdedigt en Magnusson degene is die het ondermijnt.
Magnusson claimt immers dat er geen publicatie plaatsvindt als 25.000 mensen een auteursrechtelijk beschermd stuk bestuderen, zelfs niet als zij ervoor betalen: het enige dat je hoeft te doen is geheimhouding van ze te vergen en een lidmaatschapsysteem te ontwerpen. Nu, als de rechtbank dat principe overneemt, dan liggen prachtige tijden in het verschiet voor Zenons eigen Vrije Scientology Kerk! En niet alleen voor hem: ook anderen kunnen in “besloten” kring vrijelijk DVDs, video’s, boeken en computerprogramma’s tegen betaling verspreiden, zolang ze maar eisen stellen aan het lidmaatschap van de “besloten” kring. De rechtbank luistert aandachtig.
Zenon beweert dat de OTs en NOTs wel als gepubliceerd moeten worden beschouwd, en dat auteursrechtbescherming niet zonder verplichtingen komt: de plicht om toe te staan dat mensen kopieën voor eigen gebruik te maken, de plicht te aanvaarden dat er publiekelijk uit wordt geciteerd of dat stukken worden geparafraseerd. Hij ontleedt vervolgens Scientology’s resterende argumenten en hakt ze aan mootjes.
EINDE RECHTSZAAK. De voorzitter deelt mee dat de uitspraak op 9 maart aanstaande beschikbaar zal zijn, vanaf 11 uur.
DE VOLGENDE DAG reizen we terug. De vlucht verloopt prettig, we krijgen zelfs nepkaviaar geserveerd.
Dan, op Schiphol, gaat het mis. We laten onze paspoorten bij de douane zien en worden doorgewuifd. Zodra Zenon doorloopt, komt er een man in burgerkleding op hem af. “Douane, opiumwet. Wilt u alstublieft meekomen?” Zenon wordt naar en zijkamertje gebracht en ook ik moet mee. Daar wachten nog vier douanebeambten ons op, allemaal in burgerkledij. Al onze bagage – twee gewone tassen, de Samsonite met 25 kilo dossiers, de kartonnen doos van The Total Litigation Company van tien kilo, mijn computertas, mijn handtas – wordt op tafels gelegd en geopend voor een uitgebreide controle. De man die de Samsonite doorzoekt verbaast zich over de grote hoeveelheid mappen. “Wij zijn alletwee in rechtszaken met Scientology verwikkeld,” leggen we uit. “Sterker, we komen juist van zo’n rechtszaak terug.” Zenon pakt een krant die tussen de rechtbankstukken zit en toont hem: er staat een paginagroot artikel over deze zaak in.
We zien een verandering op de strenge gezichten van de vijf ambtenaren. Ze ronden hun onderzoek af en we mogen weg.
Eenmaal thuis plegen we een paar telefoontjes en schakelen wat mensen in. Binnen de kortste keren wordt duidelijk wat er aan de hand was: de Nederlandse douane kreeg eerder die middag twee verschillende tips, “onafhankelijk” van elkaar, waarin Zenon en ik in groot detail werden beschreven, met vluchtnummer en al, en waarin werd meegedeeld dat wij cocaïne van Zweden naar Nederland zouden smokkelen. En uiteraard is de douane gehouden om elke tip die zij krijgt te onderzoeken, zelfs al vonden zijzelf deze tips nogal vreemd. (Dat zou ik ook denken. Cocaïne van Stockholm naar Amsterdam smokkelen? Dat is water naar de zee dragen – vanuit de woestijn.)
Zenon en ik leren een belangrijke les. Het niveau van lastigvallerij en gepest is de laatste week dramatisch toegenomen. We zijn dagenlang geschaduwd, er worden deurwaarders op Zenon afgestuurd, en nu zijn we beschuldigd van drugssmokkel. Scientology is een rekening aan het vereffenen.