‘De weelderige’ was mijn bijnaam voor haar: Chris was romig en royaal. Meer dan dertig jaar waren we hartsvriendinnen.
Begin juli belde ze met belazerd nieuws. Ze had kanker, ongeneeslijk en onbehandelbaar, nog van het snelle soort ook. Binnen een kwartier was ik bij haar. We huilden uit, maakten lijstjes van wat ze nog wilde doen, wie er gebeld moesten worden en wat ze moest regelen.
Anderhalve dag later besloten we te trouwen. Deels omdat Chris vreselijk graag wilde dat er de komende maanden iemand naast haar zou staan die nooit meer weg ging, deels omdat echtgenoten wettelijk nu eenmaal meer mogen dan hartsvriendinnen, meer dan broers en zussen. En deels trouwden we omdat we het slechte nieuws zo in een groots afscheidsfeest konden verpakken, en haar vrienden de gelegenheid konden bieden haar nog eenmaal in optima forma te zien. En we trouwden omdat dames onderling dat tegenwoordig eindelijk mochten, en wij nu mooi gebruik konden maken van dat recht.
We noemden het ‘tegendraads trouwen’.
Half augustus, op de warmste dag van de eeuw, kwamen honderdvijftig vrienden bijeen in de Tolhuistuin. Haar broer gaf haar weg aan mij, haar zus was onze getuige. Het werd een wonderschoon, ontroerend feest.
*
Die eerste avond in juli zei Chris al: ‘Dat wordt dus euthanasie, te zijner tijd.’ We tekenden papieren. Het ziekenhuis beloofde mee te werken, evenals de huisarts. Dat stelde haar zeer gerust. Meer nog: juist doordat ze wist dat ze uiteindelijk zelf de grens mocht bepalen, kon ze haar ziekte en haar naderende dood aanzienlijk beter verdragen. Het gaf haar het gevoel dat ze alsnog de controle behield. Ze werd er dapperder door.
Toen de huisarts uiteindelijk aan haar bed verscheen en aan Chris vroeg – zoals de wet hem verplicht – of ze nog steeds euthanasie wilde, antwoordde ze gedecideerd: ‘Ja… gráág!’ Ik hield haar vast toen het gebeurde. Ik voelde haar hart stoppen.
Sindsdien ben ik weduwe.
Uiteindelijk heeft Chris het bijna zeven maanden volgehouden en zijn we bijna een half jaar getrouwd geweest. Het was mooi, het was zwaar, het was vol liefde en zonder enige spijt.
Voor haar – en alleen voor haar – zou ik het zó opnieuw doen.
*
Chris en ik prezen ons gelukkig dat we in een land leven waar euthanasie mag, en waar het huwelijk is opengesteld. Zonder die twee dingen was haar leven in de afgelopen maanden onzegbaar veel moeilijker geweest.
In december beweerde Paus Benedictus XVI dat abortus, euthanasie en het homohuwelijk de wereld in het verderf hebben gestort. Chris en ik lagen dubbel. Twee van de drie: een goede score, vonden we. (Het recht op abortus hebben we altijd verdedigd, maar gelukkig geen van beiden ooit hoeven uitoefenen.)
Zodat ik vreemd voldaan was te horen dat de Paus, drie dagen na Christianes euthanasie, besloten had om af te treden. Hij had het pleit verloren.
Zij en ik niet – wij hebben zelf gekozen. We konden zelf kiezen.
[Bruidsfoto: Reinoud van Leeuwen.]
Ontroerend mooi , mooie vriendschap, onvergankelijke liefde, dank voor het delen..x
Diep respect Karin, voor jullie laatste maanden samen.
Echt tof, lieve Karin, dat jullie nog zo’n goede tijd hebben gekend. Je verhaal heeft me echt ontroerd.
Hoe herkenbaar kan iets zijn…Hoe ontroerend het voor mij is om dit te lezen..wij zitten in dezelfde situatie..30 jaar samen..5 jaar getrouwd, ook omdat je dan simpelweg meer rechten hebt..Hij zit op dit moment ook in een laatste fase..Ook hij denkt aan zelf beslissen…Dank voor je dappere woorden, die ik helemaal begrijp..XX
Dag Karin, Ik ken je alleen van ver weg. Maar ik wil je mailen omdat ik geraakt ben door het overlijden van je echtgenote en de mooie woorden van hierboven. Ik wil je uit heel mijn hart condoleren en je veel sterkte wensen. Wat een groot verlies. En koester de herinneringen van jullie liefde en verbond. groeten Josee Rothuizen
Ik kwam het overlijdensbericht tegen in het NRC, waarop ik gericht zocht op het Internet. Ik ben onder de indruk van bovenstaand verslag. Ik wens je veel sterkte om dit verlies te dragen.
Wat een ontroerend mooie, liefdevolle en persoonlijke column. Ik wens je hierbij heel veel sterkte toe, Karin!
Lieve sterke Karin, ik schiet vol. Wat mooi verwoord.
Mooi! En verdrietig…. Veel sterkte!
Wat een prachtig verhaal! Sterkte de komende tijd.
Wat een ontroerend bijzonder verhaal… Veel sterkte Karin.
Prachtig Karin, ontzettend mooi verwoord.
Ik wou dat al mijn vrienden en kennissen in het buitenland jouw ontroerend verhaal ook konden lezen. Maakt iemand al een EN vertaling? Doe ik graag voor je, als mag (gratis uiteraard).
Veel sterkte!
God wat een mooi en ontroerend verhaal, wat zit er eigenlijk niet in?! Inspirerend hoe je je in het (enige echte) leven stort, vol overgave.
Veel sterkte de komende tijd.
Lieve Karin,
30 jaar vriendschap, genieten van elkaar, daarna de mogelijkheid tot trouwen, wat heerlijk dat dat hier kan, wat zal jij veel herinneringen hebben aan haar en wat zal je nog veel glimlachen, lachen en ook huilen soms, ik vind je geschreven stuk, zo lief, ontroerend en ook een beetje stoer, zo uit je hart,wens je een prachtig voorjaar, veel vriendschap en liefde.
Letitia
Heel ontroerend. Zo dichtbij kun je dus bij degene zijn die je hartsvriendin is. Ook ik zou het verhaal graag in het Engels met vrienden delen. Dus ik hoop dat de vertaling er komt.
Altijd al ontzag gehad voor vrouwen in het algemeen, wat ze aankunnen en ook hoe ze met ellende omgaan. Als er dan ook nog van humor sprake is, kan je echt alles aan, zelfs het Vaticaan. Karin, je bent een topvrouw.
Hoi Karin, wat een ontroerend verhaal. Ik wens je heel veel sterkte.
Dank je, Karin, voor je prachtige en ontroerende column. Ik ben blij, dat je dit met ons lezers wilt delen. Veel sterkte voor jou persoonlijk, liefs
Moest een paar tranen wegpinken bij dit mooie en ontroerende verhaal. Super zoals jullie dit hebben gedaan. Heel veel respect en heel veel sterkte toegewenst.
Wat verdrietig, wat mooi…
Kort, maar zo intens samen. Dat is ECHT geleeft!
so sad for your loss!
Wow. Dank je Karin.
het maakt me stil
zoveel levenskracht.
licht voor jou Karin.
True love!!
Prachtig verhaal Karin, heel veel sterkte!
Raak, liefdevol en triest. Licht en sterkte, Karin.
Dank je wel voor het delen, Karin. Sterkte
heel verdrietig een afscheid
van degene met wie je zoveel hebt willen delen
een geschenk
de wijze waarop een afronding plaats kon vinden
de pen blijven scherpen
de sprookjes blijven beleven
biedt troost en kracht…
Iwan Boskamp heeft mijn column zojuist vertaald, hij staat op de website. Dank, Iwan!
Respect en warmte!
Wat lief en ontroerend. Ik heb jullie van een afstandje gezien, met veel vrienden in Saarein elke week weer. Met zulke vrienden aan je zij is de strijd met de dood wellicht verloren, maar heb je in het leven alles gewonnen. Sterkte x
Ik houd het niet droog nu, ik was twee keer verrast, door het onverwachte huwelijk en vorige week dat het zo kort had mogen duren, nu begrijp ik het. Wat ben je toch een mooi en prachtig mens!
Je hebt het nog koel nuchter zakelijk warmbloedig en beheerst beschreven ook, en dat is hoe dan ook niettemin toch een merkwaardig bewijs van vakvrouwschap.
‘\~_~/’
Sterkte.
Ik ben geroerd door je verhaal. Vond de foto’s van de trouwerij ook zo prachtig en liefdevol. Ik schrok gisteren toen ik las dat je echtgenote was overleden. Zo wreed na zo korte tijd van geluk. Begrijp nu dat jullie al lang hartsvriendinnen waren en lees hoe goed het is dat we in Nederland het homohuwelijk en euthanasie hebben. Het verliezen van een geliefde is, hoe dan ook, wreed en pijnlijk. Ik wens je sterkte. Karin, je bent al jaren voor mij een rolmodel, een lichtend voorbeeld bij het kunnen leven zoals dat je past. Ik dank je.
Prachtig…..Aldoor voelde ik wel dat het meer was…dan alleen het huwelijk.
Een onvoorwaardelijke vriendschap uit liefde omgezet in een huwelijk.
Hoe rijk kun je zijn aan liefde, vriendschap en trouw. Geweldig!
Chapeau Karin
Liefs… gewoon liefs. Je expressie, mijn wens, de toekomst maar ook heden en verleden… Liefs dus.
heel erg sterk, al had die paus er van mij niet tussengehoeven maar ik begrijp het wel. Tjeezus wat een ausdauer en liefde van en tussen jullie. Een geschenk.
Wat bijzonder! Ik kan er eigenlijk alleen maar diepe respect voor hebben.
Sterkte!
Dankjewel Karin, je hebt me met je ontroerende en sterke verhaal een stap verder geholpen, XX Marliesa
Lieve Karin,
Wij hebben in een korte periode meerdere familieleden verloren waarvan er 2 door kanker (met euthanasie). We willen je veel sterkte wensen de komende tijd en weet nu dat je echtgenote “rust” heeft.
Carla
Dank je wel Karin voor dit “mooie stukkie”.
Bedankt voor dit veelbetekenende warme verhaal, hoe moeilijk het ook zal zijn geweest, het is misschien toch ook het mooiste dat je ooit hebt meegemaakt. En wat is het prachtig dat je dat zo kan verwoorden dat anderen er ook wat aan hebben, zonder aan je eigen gevoel tekort te doen.
“Meer dan dertig jaar waren we hartsvriendinnen” maakt alles wat je verder schrijft logisch en vooral ook mooi….
Wat was ook alweer het achtste ‘tegendraadse advies’ in je column in de laatste uitzending van De Praktijk:
“En voor wie weet dat-ie binnenkort doodgaat: tijd besteden aan uzelf en aan uw geliefden is belangrijker dan tijd besteden aan uw artsen en uw therapieën.”
Het laatste hoofdstuk van jullie gezamenlijke herinneringen is geschreven en jullie hebben er een mooi hoofdstuk van gemaakt… met humor en warmte. Het zal ongetwijfeld één van je lievelingsboeken worden…
Nogmaals sterkte in deze periode!
Met vriendelijke groet,
Henk.
Je bent met recht een hartsvriendin gebleken, wat ontzettend liefdevol wat je voor haar hebt gedaan en wat jullie samen hebben moeten doormaken. Mooi maar ook loodzwaar en onnoemelijk intens.
Lieve Karin, nogmaals heel erg veel sterkte. Dat je heel veel liefde om je heen mag hebben om je in deze moeilijke tijd te helpen.
Alleen zij die geen andere liefde kennen dan die voor een abstracte ‘God’ kunnen onmenselijke ‘wetten’ in het leven roepen die de ware Liefde onmogelijk maken.
Lieve Karin, ik ken je niet, maar dit is een prachtig verhaal over liefde. Veel sterkte met het verlies.
Lieve Karin,
Wat goed en fijn voor Christiane – en voor jou – dat jij de laatste periode van haar leven zo dichtbij haar hebt kunnen staan. Ik ken Christiane van toen ze bij Van Gennep werkte en vond haar een prachtig warm hartelijk en levenslustig mens; jou ken ik niet persoonlijk maar bewonderde je al door je werk, en nu nog meer door de kracht en humor die uit dit verhaal spreekt. Bedankt voor je verhaal! Veel sterkte met het verlies van deze prachtvrouw!
Judith
Prachtig verwoord.
wat een gruwelijk nieuws dat ze zo ziek was
en wat zijn jullie er mooi en bijzonder mee omgegaan
wat heerlijk dat jullie in de laaste dagen nog zo gelachen hebben
en dat euthanasie haar zo,n houvast heeft gegeven
en wat goed dat de paus de pleit verliest
hopenlijk zodat meer mensen houvast en geluk kunnen vinden
en niet onmenselijk hoeven te leiden
liefs thian
Ik buig diep voor je dat je deze woorden zo goed en zo liefdevol bij elkaar weet te zetten. Nog dieper dat je ze met ons wilt delen. Ik ben diep, heel diep ontroerd over jullie beider op liefde gestoelde kracht.
Up yours, Pope!
Zo veel respect!!! XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX je Homeland buddy…………….
Een ode aan het leven run de liefde ik wens je veel Karachi Karin.
Beste Karin ontzettend veel sterkte gewenst en bedankt voor het prachtig verwoorden van jullie tijd samen.
Wat intens mooi en wat intens verdrietig en indringend om te lezen. Hoor echo´s van mijn ervaringen van 94 tot 96, toen mijn man overleed en het homohuwelijk nog niet bestond, maar euthanasie al wel.
Veel sterkte, geniet van de mooie herinneringen, mooie Karin.
Hoe wonderschoon kan een mens zijn/haar leven inhoud geven. Zeker als een grote liefde verder met jou het leven wil volmaken. Volmaken, zonder te kun-nen bedenken dat er een gedwongen afscheid, snijdend hard, nabij is. Je wilt van verdriet bijna je hart uit je lijf rukken, om niet van elkaar gescheiden te hoeven zijn. Mijn grote liefde is jl September 2012 ook aan die verwoestende kanker van mij weggenomen. Wij waren meer dan 40 jaar samen en op ons trouwen moemden wij dat in 2000 ‘eindelijk samensmelten.’ Bij ons trouwen waren 8 mannelijk wettelijke getuigen, die wij samen, graag wilden laten bij schrijven in ons trouwboekje. Mijn vrouw stierf vechtend en boos in het zieken-huis bed, omringt door nog altijd dezelfde 8 getuigen. Met ons allen hebben wij haar het mooiste afscheid kunnen geven dan voor mogelijk gehouden kon wor-den. Ook wij allen waren Homo en Lesbisch. Ontroerd en pijnlijk herkenbaar, wil ik nu dan ook reageren op Uw verhaal. Cobie en ik wilde 100 jaar worden. Een groot ‘laatste feest’ jl. 30 December 2012 geven. (ons 12.5 jarig trouwen) Dat ook niet door ging om te vieren. Nog altijd hangen de afscheid linten aan haar beeldhouw studio in onze tuin met mijn laatste groet aan haar, “dag mijn liefste majesteit.’ en ‘we zullen elkaar weerzien.’ Ik ben nu 70 jaar. En bij de-ze, wensik U alle sterkte om met Uw verlies er weer bovenop te kunnen ko-men en het leven opnieuw te kunnen omarmen. Ook al zal het vreselijk moei-lijk zijn de leegte in Uw leven te accepteren.
Dank voor dit herkenbare verhaal en sterkte nogmaals. Mevr. Gerry MWF Smit.
Dát is liefde!!
Ik heb het naar het Portugees vertaald!
Liefs, sterkte, Karin.
—————————-
A exuberante e a viúva. – Karin Spaink
“Exuberante” era o meu apelido para ela, a Chris era charmosa e generosa. Fomos melhores amigas por mais de trinta anos.
No início de julho, ela me ligou com uma notícia devastadora. Ela estava com câncer, incurável, intratável e do tipo que evolui rapidamente. Em 15 minutos eu estava lá com ela. Nós choramos juntas, fizemos listas do que ela ainda queria fazer, de para quem ligar e o que arranjar.
Um dia e meio depois, decidimos nos casar. Em parte, porque a Chris queria desesperadamente que alguém estivesse com ela nos meses que se seguiriam, alguém que nunca mais fosse embora, em parte porque cônjuges têm legalmente mais direitos que melhores amigas e irmãs. E em parte porque daríamos a má notícia com uma grande festa de despedida e seus amigos poderiam vê-la ainda em ótima forma física. E nós nos casamos porque hoje em dia o casamento entre pessoas do mesmo sexo é finalmente possível, e agora podíamos fazer bom uso deste direito.
Nós o chamamos de “casamento ao contrário”.
Em meados de agosto, no dia mais quente do século, 150 amigos se reuniram no jardim da Tolhuis. O irmão da Chris a entregou a mim, a sua irmã foi nossa testemunha. Foi uma festa maravilhosa e comovente.
*
Naquela primeira noite em julho a Chris já tinha dito: “Será eutanásia, no tempo apropriado.” Nós assinamos papéis. O hospital prometeu cooperar, bem como o médico da família. Isto a deixou muito mais tranquila. Mais precisamente porque ela sabia que, em última análise, poderia determinar o limite, ela poderia assim, tolerar sua doença e morte iminente de forma significativamente melhor. Isso a fez sentir que ainda mantinha o controle. Ela ficou mais forte com isso.
Quando o médico finalmente chegou perto da sua cama e perguntou à Chris, como a lei exige que ele faça , se ela ainda queria a eutanásia, ela respondeu resolutamente: “Sim… por favor!” Abracei-a durante o procedimento. Senti seu coração parar.
Desde então, eu sou viúva.
No final, a Chris aguentou firme quase sete meses e ficamos quase meio ano casadas. Foi lindo, foi difícil, foi cheio de amor e sem qualquer arrependimento.
Por ela – e para ela – eu faria tudo novamente.
*
A Chris e eu aplaudimos a sorte que temos de viver em um país onde a eutanásia é permitida e onde o casamento entre pessoas do mesmo sexo é livre. Sem essas duas coisas, a sua vida nos últimos meses teria sido indescritivelmente mais difícil.
Em dezembro, o Papa Bento XVI afirmou que a eutanásia, o aborto e o casamento gay fizeram o mundo cair em destruição. A Chris e eu morremos de rir. Conseguimos fazer dois desses três pontos: uma boa pontuação! (O direito ao aborto, que sempre defendemos, felizmente, nenhuma das duas precisou exercer.)
Então, eu achei estranho ver, três dias após a eutanásia da Chris, o Papa decidir renunciar. Ele tinha perdido seu pleito.
Nós não – nós escolhemos. Nós pudemos escolher.
Ik ken Karin en Chris helaas beide niet… Maar wat een ontroerend verhaal, wat een liefde, sterkte en een vriendschap. Mooi dat jullie met positieve energie een dergelijke bijzondere wending hebben weten te geven aan jullie leven en band. Bijzonder veel sterkte toegewenst met het verwerken van dit verlies.
Mooi, ben er stil van.
nou zeg, ik schrik! Maar het is wel fijn om het einde in eigen hand te hebben gehad.
Sterkte en véél mooie & leuke herinneringen!
Mooie column Karin. Ook ik wens je veel sterkte toe.
Je zou hier elke dag even willen komen.
Even een kwinkslag naar al die intense momenten
en hopen dat het nooit weer over gaat.
Dag Karin Spaink,
Ik hoor u graag spreken in het radioprogramma Oba Live. Vol bewondering over uw uitgebreide kennis. Maar onlangs hoorde ik u zeggen (het ging geloof ik over obesitas) dat ‘gezonde voeding’ duurder is dan ‘ongezonde voeding’.
Ik ben dat niet met u eens. Basisproducten zoals peulvruchten (24 uur in de week zetten en lang koken) zijn gezond, goedkoop en zeer voedzaam. Dat zelfde geldt voor zoiets als bruine rijst. Rode- of groene kool en winterwortels kosten bijna niks. Evenzo yoghurt zonder toevoeging. En zo kan ik nog wel even doorgaan. U heeft wel gelijk dat ‘biologische voeding’ duurder is. Maar het staat niet vast dat dat gezonder is. Wél duur is ‘gemaksvoeding’. Of groenten uit een potje.
Met vriendelijke groet,
Paula Lampe
Ik las zojuist je bewerking van dit stuk in het Parool en ben tot tranen geroerd. Het gaat in het leven om liefde en elkaar met energie steunen. Heel mooi. Veel sterkte voor jou en jullie families en vrienden met het verwerken van dit verlies.
Eric, het langere stuk verschijnt morgen op mijn website.Dank voor je complimenten en je goede wensen!
Wat een ontroerend mooi verhaal, hoe mooi kan vriendschap zijn. Heel veel sterkte toegewenst.